A duhet ta dëgjojmë FMN-në për të gjitha?
Nga Ersuin Shehu
Raportet e institucioneve ndërkombëtare, dashje pa dashje, janë kthyer në linja guide për vendet me ekonomi në zhvillim dhe institucione ende të pakonsoliduara plotësisht, si Shqipëria. Ndaj nuk është çudi që në media dhe në opinionin publik, rekomandimet që renditen në raportet e Komisionit Europian, Fondit Monetar Ndërkombëtar apo Bankës Botërore marrin shpeshherë vlerën e aforizmave.
Raporti i fundit i FMN përmban disa rekomandime që vlen të diskutohen, sidomos në raport me zhvillimin e tregut financiar në Shqipëri. Ekspertët e FMN shprehen se interesi i investitorëve të rëndësishëm strategjikë për të hyrë në tregun bankar shqiptar është i pakët dhe, nga ana tjetër, i kërkojnë Bankës së Shqipërisë të mos japë miratim për subjekte pa përvojë solide në këtë treg.
Një rekomandim tjetër kufizues lidhet me zhvillimin e tregut financiar: FMN i rekomandon Autoritetit të Mbikëqyrjes Financiare të mos lejojë ende tregtimin e titujve të subjekteve private në bursën ALSE. Pa harruar se FMN është një institucion me natyrë konservatore dhe që ka fokus kryesisht kufizimin e rreziqeve për ekonominë dhe tregjet financiare, megjithatë, këto rekomandime kërkojnë disa reflektime.
Të gjesh problemet është e rëndësishme, por të gjesh zgjidhje për të zhvilluar ekonominë dhe tregjet është akoma më e rëndësishme. Në këtë kuptim, disa prej rekomandimeve të FMN-së, mund të duken edhe paradoksale. Nga njëra anë FMN pranon se interesi për të blerë banka nga investitorë me përvojë është i kufizuar; nga ana tjetër, i kërkohet Bankës së Shqipërisë të mos lejojë hyrjen në treg të subjekteve me përvojë të pakët.
Pa mohuar sensitivitetin e sektorit, një linjë tejet konservatore në këtë drejtim mund të pengojnë procesin e nevojshëm të ristrukturimit të sistemit bankar në vend. Nëse ka investitorë që ofrojnë garanci financiare dhe kanë plane serioze investimi, nuk është e thënë që ata duhet të kenë përvojë të gjatë në sistemin bankar. Garant për shëndetin e sistemit bankar janë rregullimi dhe mbikëqyrja, përfshi këtu kërkesat e lidhura me menaxhimin e bankave. Në fund të fundit, bankat nuk drejtohen nga aksionerët, por nga profesionistë, që janë subjekt miratimi nga Banka e Shqipërisë.
Në Shqipëri ka disa banka lokale që janë shembull suksesi, pavarësisht se nuk u themeluan nga grupe me përvojë të gjatë bankare. “BKT”, prej 15 vitesh, kontrollohet nga një grup pa eksperiencë në tregun bankar, por kjo nuk e ka penguar të bëhet banka më e madhe në vend. Credins Bank u themelua nga një grup investitorësh vendas dhe sot është banka e tretë më e madhe në Shqipëri. Union Bank është një nga bankat me rritjen më të qëndrueshme dhe më të konsoliduar në vitet e fundit. Një bankë e bën të suksesshme menaxhimi i mirë dhe jo përvoja bankare e aksionerëve.
Një problem i ngjashëm shtrohet edhe për Bursën. Vetë FMN ka vite që thekson domosdoshmërinë e zgjerimit të tregut financiar, për më tepër që Shqipëria është shumë e vonuar në këtë drejtim. Por, tani që një treg funksional titujsh është ngritur, pikërisht FMN frenon edhe atë pak iniciativë që institucioni mbikëqyrës i tregjeve financiare ka shfaqur.
Në Shqipëri tregtohen prej vitesh obligacione të shoqërive private dhe hapja e Bursës për këto instrumente është një domosdoshmëri. Kjo do të rriste eficiencën për huamarrësit, do të zgjeronte alternativat për investitorët dhe do të gjeneronte më shumë likuiditet në treg.
Askush nuk e mohon rëndësinë e një mbikëqyrjeje të kujdesshme të tregjeve financiare dhe përmirësimet janë të mirëpritura; por, eventualisht, hapja e Bursës për titujt e subjekteve private nuk duhet të zvarritet për shkak se burokratët dhe teknicienët kanë frikë të marrin përgjegjësi përsipër. Menaxhimi i rreziqeve është i rëndësishëm, por nuk ka përfitime dhe zhvillim afatgjatë me filozofinë e rrezikut 0.
SCAN Magazine
*Material i përgatitur nga portali SCAN. Ripublikimi mund të bëhet vetëm kundrejt citimit të autorësisë dhe burimit origjinal.