Bankingu global, “torta” 4.8 trilionë USD! Rritja e fitimeve të industrisë po udhëhiqet nga Amerika Latine dhe Azia

Bankingu është industria më e madhe globale për fitimet e gjeneruara. Sipas të dhënave nga kompania e specializuar e konsulencës financiare, “McKinsey“, për vitin 2015 industria bankare siguroi fitime para provigjioneve në vlerën e afro 4.8 trilionë dollarëve. Rritja e vitit 2015 ishte 6.7%, në nivele lehtësisht më të larta se mesatarja prej 6% e viteve 2010-2014. Rritja e fitimeve të industrisë bankare po udhëhiqet bindshëm nga tregjet emergjente, ku vendin e parë për ritmet e rritjes e mbajti Amerika Latine, me 16.8%.

Ndërkohë, duke iu referuar mesatares së periudhës 2010-2014, një rol gjithnjë e më të madh po merr tregu kinez. Për këtë periudhë, mesatarisht fitimet e industrisë kineze u rritën me 18.6%, shkalla më e lartë e rritjes në nivel global. Tashmë, edhe në vlerë absolute, tregu kinez ka marrë përmasa të mëdha në nivel global. Kështu, për vitin 2015, fitimi para provigjioneve i bankave kineze arriti në 939 miliardë dollarë, duke marrë kështu vendin e dytë në nivel global, pas Amerikës së Veriut. Kina ka kështu rajonin e Evropës Perëndimore, ku fitimet gjatë vitit 2015 u ndalën në 724 miliardë USD, me një rritje modeste prej 3.7%.

Përfitueshmëria më e lartë në Amerikën e Jugut

Për vitin 2015, kthimi nga kapitali për industrinë bankare globale ishte mesatarisht 9.6%. Të dhënat e kompanisë “McKinsey“ tregojnë se përfitueshmëria e industrisë bankare është përmirësuar në vitet e fundit, pasi në krizën e vitit 2008 pati prekur nivelet më të ulëta në 35 vitet e fundit. Megjithatë, shifrat tregojnë se fitimet janë ende larg epokës së artë të mesit të viteve 2000, kur kthimi nga kapitali pati regjistruar një nivel rekord prej 17.4%.

Në një krahasim rajonal, shifrat tregojnë se tregjet emergjente dominojnë për sa i takon përfitueshmërisë, ku në krye janë Amerika e Jugut dhe Kina. Për vitin 2015, kthimi mesatar nga kapitali për vendet e Amerikës Latine ishte 22.6%, më i larti në nivel global. Në vendin e dytë, renditej sistemi bankar kinez, me 16.1%, i ndjekur nga vendet emergjente të Azisë (shtete si India, Pakistani, Filipinet, Malajzia, etj), me një kthim mesatar nga kapitali prej 12.5%.

Kuptueshëm, kthimet janë më të ulëta në vendet më të zhvilluara, ku tregjet janë më të maturuara, por, edhe efektet e krizës janë ndjerë më shumë. Kthimi nga kapitali për bankat e Evropës perëndimore ishte më i ulëti, me 4.4%, ndërsa për ato japoneze kthimi ishte 6.5%. Sistemi bankar në Amerikën e Veriut dëshmon se ngelet më dinamiku ndër ekonomitë e zhvilluara dhe kthimi nga kapitali për vitin 2015 ishte 9.6%.

Shqipëria, treg më pak atraktiv

Sistemi bankar shqiptar, ndonëse në tërësinë e vet ruan rezultate pozitive, është larg të qenit në radhën e tregjeve më fitimprurëse. Sipas të dhënave të Bankës së Shqipërisë, për vitin 2016, kthimi nga kapitali ishte 7.2%. Përfitueshmëria e sistemit bankar shqiptar ra disi krahasuar me vitin 2015, për shkak të rritjes së provigjioneve dhe rënies së të ardhurave nga interesat. Kthimi nga kapitali është shumë më afër niveleve të ulëta të tregjeve të zhvilluara, sesa atyre të tregjeve emergjente, ku investitorët natyrshëm presin fitime më të larta. Madje, nëse e masim fitimin sipas standardeve ndërkombëtare të raportimit financiar, për vitin 2016 i gjithë fitimi i sistemit bankar shqiptar ishte më pak se 1.3 miliardë lekë.

Për më tepër, në vlerë absolute, pjesa dërrmuese e fitimeve është e përqendruar në dy banka, “BKT“ dhe “Intesa Sanpaolo“. Pjesa tjetër e bankave kanë fitime modeste, qoftë në terma absolutë, qoftë të matura si kthim nga kapitali. Një pjesë e mirë e bankave janë me humbje dhe ende po përpiqen të menaxhojnë problemet e trashëguara nga vitet e krizës. Ndër bankat me humbje të mëdha për vitin e kaluar ishin “Raiffeisen“,“Alpha Bank“,“Tirana Bank“ apo “Veneto Banka“.

Kjo rënie e ndjeshme e përfitueshmërisë e ka bërë tregun bankar shqiptar më pak atraktiv për investitorët, një fenomen ky që ka prekur shumë prej tregjeve të Evropës Qendrore dhe Lindore. Grupet e mëdha bankare evropiane gradualisht po tërhiqen nga ato tregje që nuk garantojnë fitime të kënaqshme, për të konsoliduar aktivitetin në vendet e tyre të origjinës. Pas largimit të “Credit Agricole“, edhe grupe të tjera kanë në planet e tyre afatgjata një largim nga Shqipëria, me kusht që të gjendet një blerës, çka në kushtet e sotme, nuk është aq e lehtë. Në të ardhmen, investitorët më të mundshëm në tregun bankar mund të jenë subjekte lokale ose nga jashtë Eurozonës, siç ishte rasti i “NCH Capital“. Në horizont nuk duket të ketë më investitorë të mëdhenj strategjikë nga vendet e Bashkimit Evropian.

Ersuin Shehu/SCAN Magazine

Kthimi nga kapitali i sistemit bankar, sipas rajoneve kryesore ekonomike (Viti 2015)

Burimi: McKinsey Panorama

*Material i përgatitur nga portali SCAN. Ripublikimi mund të bëhet vetëm kundrejt citimit të autorësisë dhe burimit origjinal.