Çfarë është ‘Dritarja e Mundësive’ pas katastrofave dhe sa zgjat ajo?!

Nga Elefteria Zguri/SCAN Magazine

Rimëkëmbja pas katastrofës në mënyrë të pashmangshme përfshin tension midis shpejtësisë që duhet vepruar dhe diskutimeve që duhen kryer. Shpejtësia është e rëndësishme për të mbajtur bizneset gjallë, rindërtimin e infrastrukturës dhe sigurimin e përkohshëm dhe strehimin e përhershëm për viktimat e katastrofës. Nëse agjencitë zyrtare nuk veprojnë shpejt, shumë viktima do të fillojnë të rindërtojnë shtëpitë e tyre duke rrezikuar veten. Edhe pse shpejtësia është është e domosdoshme, është gjithashtu thelbësore të marrësh kohë për të planifikuar rindërtimin pas katastrofës.

Planifikimi mund krijojë mundësi për të përmirësuar përdorimin e tokës dhe infrastrukturën, forcimin e sigurisë, përfshirjen e qytetarëve në vendimmarrje dhe kërkoni zgjidhje me kosto efektive. Por nëse planifikimi zgjat shumë, atëherë kjo zgjidhje do të jetë joefektive.

“Dritarja e mundësive”, e cila mundëson arritjen e rezultateve të shpejta pas katastrofave, ndryshon nga një ngjarje në tjetrën.

Në Kili, pasi ra tërmeti dhe tsunami i vitit 2010 në Maule, kjo dritare zgjati rreth tetëmbëdhjetë muaj – periudhë kohore që arkitektët u larguan nga Universiteti i Bio-Bio dhe punuan në masterplane për 18 komunitetet bregdetare të prekur nga katastrofa.

Në Turqi, “dritarja” ishte jashtëzakonisht e kufizuar për sa i përket kohëzgjatjes dhe shtrirjes, pasi ministritë qeveritare ndoqën protokolle të rrepta me kritere të përcaktuara mirë, me një numër të vogël vendimmarrjesh dhe përfshirje të komunitetit. “Dritarja e mundësisë” mund të ketë zgjatur më së shumti pesë muaj.

Në Japoni, ndryshe nga vendet më sipër, pati një përpjekje masive të bashkërenduar nga shumë sektorë të shoqërisë, si ajo kombëtare, krahinore dhe qeveria lokale, komuniteti shkencor dhe inkurajues, industria dhe tregtia gjithashtu edhe grupe të komunitetit, të cilat bashkëpunuan për të hartuar zgjidhje sa më të sigurta. Pavarësisht nga përpjekjet e qeverisë për të shpejtuar procesin duke siguruar burime dhe imponuar afatet, efekti ka qenë që të vonojë rindërtimin. “Dritarja e mundësive” është ende e hapur në një farë mase 36 muaj pas ngjarjes.

Në muajt e parë pas një katastrofe situata mbetet shumë dinamike, pasi ka nevojë për një zhvendosje të shpejtë të banorëve që janë të prekur dhe gabimet janë të zakonshme dhe mund të sjellin pasoja të rënda.

Përpjekjet për rimëkëmbjen afatshkurtër duhet të synojnë të minimizojnë kohën për ri-strehimin e njerëzve në mënyrë të sigurt dhe rikthimin e tyre sa më shpejtë në jetesën e tyre normale. Gjatë kësaj faze ‘kalimtare’ është e rëndësishme që komunitetet të jenë të informuar në lidhje me planet afatgjata për të zvogëluar ankthin dhe zhgënjimin.

Tërmeti që preku Kilin dhe preku 75% të popullsisë, duke dëmtuar ose shkatërruar 370,000 njësi strehimi (rreth 10% e banesave në 6 rajone). Megjithatë brenda 6 muajsh, Ministria e Strehimi dhe Zhvillimi Urban kishin publikuar një plan për të riparuar ose rindërtuar, me qeverinë ndihmë, 220,000 njësi të strehimit me të ardhura të ulëta dhe të mesme brenda katër viteve.

Në tetor 2012, në mes të programit, 84% e njësive kanë filluar ndërtimin. Disa faktorë kontribuan në suksesin e programit: udhëheqja e fortë në nivelin kombëtar dhe lokal; përdorimi i programeve dhe institucioneve ekzistuese;  fleksibiliteti për të përshtatur programet me kalimin e kohës; një staf i fortë teknik; një ekonomi e fortë; dhe vullneti politik.

Pikërisht, fatkeqësia që preku Kilin, shërbeu që në të ardhmen vendet që mund të preken nga e njëjta gjë, të mund të kenë një shembull të mirë.

*Material i përgatitur nga portali SCAN. Ripublikimi mund të bëhet vetëm kundrejt citimit të autorësisë dhe burimit origjinal.