Çfarë tregon rritja e investimeve në Shqipëri nga Lindja
Nga Ersuin Shehu/SCAN Magazine
Në Shqipëri po shtohet numri i investitorëve nga Europa Lindore. Në vitet e fundit, janë disa kompani të afirmuara suksesshëm, edhe në sektorë strategjikë, si tregu i karburanteve apo shërbimet financiare. Pikërisht tregu financiar duket se po tërheq më shumë vëmendjen e investitorëve lindorë, duke sjellë në Shqipëri modelin fintech, që po korr sukses të shpejtë në vitet e fundit.
Modeli përdor mundësitë që krijon teknologjia, në funksion të ofrimit të shërbimeve dhe produkteve financiare shumë të shpejta, duke anashkaluar burokracinë e institucioneve më të mëdha financiare. Këto kompani janë të orientuara sidomos te ofrimi i kredive të shpejta, por edhe te instrumentet e pagesave elektronike.
Në një këndvështrim më të gjerë, këta investitorë po ndjekin një strategji të pranisë rajonale. Përveçse në Shqipëri, ata po e shtrijnë aktivitetin e tyre, paralelisht, edhe në vendet e tjera të rajonit, sidomos në Kosovë dhe Maqedoni. Ata po ndjekin logjikën e të parit të Ballkanit Perëndimor si një treg i madh, me karakteristika të ngjashme, pavarësisht kufijve shtetërorë. Shembulli i tyre mbështet teorinë se vendet e rajonit duhet të ndjekin politika më largpamëse, me qëllim shembjen e barrierave ekonomike dhe tregtare. I parë si një treg i vetëm, rajoni mund të tërheqë interesin e investitorëve të rëndësishëm.
Një “mësim” tjetër që mund të marrim nga rritja e investimeve lindore është se ndoshta duhet t’i tejkalojmë paragjykimet lidhur me origjinën e kapitalit të huaj. Nuk është e pazakontë që ekspertë dhe politikanë të shprehin pakënaqësi, kur bëhet fjalë për investime që vijnë nga jashtë vendeve të Europës Perëndimore. Kjo u manifestua së fundmi në debatet lidhur me ndërtimin e aeroportit të Vlorës, ku po negociohet me një investitor turk. Përveçse këto paragjykime mund të jenë parimisht të gabuara, mirë është që të jemi të vetëdijshëm se ne nuk jemi një vend dhe as një rajon që kemi luksin t’i përzgjedhim investitorët.
Për shkak të përmasave të vogla dhe të problematikave të shumta, të lidhura me funksionimin e shtetit ligjor dhe të tregut, sigurisht që Shqipëria nuk është destinacioni ideal për korporatat prestigjioze perëndimore.
Veç kësaj, ekonomitë e Eurozonës ende nuk janë rimëkëmbur nga kriza, që nga ana tjetër, ka korrigjuar ndjeshëm strategjinë e ekspansionit në tregjet e Lindjes. Kjo është veçanërisht e prekshme për tregun financiar, që prej rreth 15 vjetësh dominohej nga grupet e mëdha bankare të Eurozonës. Shumica e këtyre grupeve kanë vendosur të largohen nga Shqipëria. E nisi “Credit Agricole”, për të vazhduar vitin e kaluar me “NBG” dhe së fundmi edhe “Grupi i Pireut” ka nisur negociatat për shitjen e “Tirana Bank”. Të njëjtën gjë mund të bëjnë në të ardhmen edhe Societe Generale dhe Raiffeisen. Aktorët më të interesuar për të blerë dhe për t’u zgjeruar janë ata lokalë dhe rajonalë.
Sadoqë nuk na vjen mirë kur kompani prestigjioze e lënë Shqipërinë, zhvillimi i tregjeve nuk vjen vetëm nga investitorët me emër. Për sa kohë ka investitorë seriozë, që duan të vendosin një prani të qëndrueshme në treg, ata duhet të jenë të mirëpritur. Kjo nuk vlen vetëm për investitorët e huaj, por edhe investitorët e rëndësishëm vendas, ata që me një konotacion negativ etiketohen si “oligarkë”.
Afro tre dekada me një sistem ekonomik kapitalist natyrshëm kanë krijuar njerëz që janë pasuruar më shumë se të tjerët dhe zotërojnë kapitale për të investuar. Tranzicioni i gjatë pa rregulla ka krijuar paragjykime për të gjithë ata që janë pasuruar në këtë mjedis; megjithatë, në këtë kuptim, Shqipëria nuk ndryshon shumë nga vendet e tjera që kanë kaluar të njëjtin cikël. Batuta e miliarderëve “mos më pyesni si e kam bërë milionin e parë” e ilustron më së miri këtë. Çështja është të shohim para dhe të mirëpresim çdo investim të ligjshëm, që krijon premisa për më shumë zhvillim, punësim dhe mirëqenie.
*Material i përgatitur nga portali SCAN. Ripublikimi mund të bëhet vetëm kundrejt citimit të autorësisë dhe burimit origjinal.
Artikujt e fundit
