CO2 dhe gazrat serrë: Cila është pesha e Forcave të Armatosura?! – SHBA, emetuesi më i madh në botë

Ka të vërteta që qeveritë e kanë të vështirë t’i tregojnë ose t’i pranojnë. Njëra prej tyre është se sa dioksid karboni dhe gazra të tjerë serrë lëshojnë ushtrtë në atmosferë – po flasim për të gjitha armët – të cilat sigurisht nuk përdorin mjete ekologjike, por, përkundrazi, kanë tendencë të përkulin muskujt e tyre edhe në atë front, pavarësisht emetimeve në atmosferë.. Në këtë drejtim, ekziston një studim i vitit 2019 i kryer nga studiues nga universitetet e Durham dhe Lancaster (MB), të cilët kanë punuar gjatë në një vlerësim të gjurmës ekologjike të ushtrisë së Shteteve të Bashkuara: punë jo e lehtë duke marrë parasysh temën e studimeve, dhe që ka dhënë rezultate dëshpëruese.

Shkurtimisht: Departamenti i Mbrojtjes i SHBA-së është gjetur të jetë konsumatori më i madh institucional i lëndëve djegëse fosile në botë dhe emetuesi më i madh institucional i gazeve serrë. Hulumtimet kanë treguar se nëse Departamenti Amerikan i Mbrojtjes do të ishte një vend, ai do të ishte – në vetvete – prodhuesi i 47-të më i madh i gazit serrë në botë, i vendosur në këtë renditje midis Perusë dhe Portugalisë. Megjithatë, pavarësisht aktiviteteve të mëdha që kanë forcat e armatosura, aktivitete të bazuara kryesisht në lëndët djegëse fosile, dihet shumë pak për emetimet e tyre.

Një hulumtim i pavarur i vitit 2020 ka arritur të vlerësojë se emetimet totale të ushtrisë amerikane dhe industrisë që i mbështet ato vlejnë, të gjitha së bashku, pothuajse 6% të emetimeve totale të vendit; më e vështirë, sipas pranimit të të njëjtit kurator të studimit, është të bëhet një vlerësim global i gjurmës ekologjike të Forcave të Armatosura të të gjitha vendeve, pasi nëse Shtetet e Bashkuara janë dorështrënguar në informacion, shumë janë edhe më shumë – Megjithatë, autori beson se një vlerësim prej 5% të emetimeve globale ka të ngjarë, pra më shumë se i gjithë sektori botëror i aviacionit civil (1.9%) dhe lundrimit (1.7%) së bashku, dhe pa marrë parasysh emetimet shtesë në teatrot e luftës.

Përtej sekretit gjenetik të ushtrisë, një nga arsyet pse dihet kaq pak për emetimet e tyre të përgjithshme (ekuivalenti i CO2) është se ushtria nuk duhet t’i raportojë Kombeve të Bashkuara se sa gaze serrë lëshojnë. Kjo është për meritë e Shteteve të Bashkuara, pasi në fund të viteve 1990 Shtetet e Bashkuara morën një përjashtim të përgjithshëm ushtarak sipas marrëveshjes së Kiotos për klimën: vitin e ardhshëm, në 1998, atëherë Përfaqësuesi i Massachusetts John Kerry, tani duke u ngritur në gradën e presidencialit i dërguari special për klimën, ai e përshkroi dhënien e koncesionit si “një punë fantastike”. Marrëveshja e Parisit e 2015 (COP21) hoqi përjashtimin ushtarak, por e la raportimin e emetimeve nga i gjithë sektori të ishte vullnetar, dhe për këtë arsye të dhënat ose nuk janë aty ose janë të vështira për t’u interpretuar.

Hulumtimi i vitit 2019 ka konverguar në një faqe që mbledh të dhënat e disponueshme nga vendi sipas vendit, kur ato ekzistojnë, dhe që tregon se edhe kur këto të dhëna ekzistojnë, ato janë pothuajse gjithmonë të maskuara. Një shembull për të gjithë: Kanadaja raporton emetimet e Forcave të saj të Armatosura nën tituj të ndryshëm – fluturimet ushtarake konvergojnë në “transport të përgjithshëm”, energjia për bazat bëhet “emetime komerciale/institucionale” etj. Për të mos përmendur vende si Kina, India, Arabia Saudite apo Izraeli, për të cilat nuk dihet asgjë. Me pak fjalë, ajo “punë fantastike” e fundit të viteve nëntëdhjetë nënkuptonte se pak ose asgjë nuk mund të dihej për emetimet e gazeve serrë të prodhuara nga ato 2 trilion dollarë investime të vlerësuara në shpenzimet ushtarake globale vetëm për vitin 2020.

Shkurtimisht, gjurma ushtarake në atmosferën e Tokës nuk ishte në axhendën e COP26. Por diçka po lëviz: pavarësisht dështimit të samitit që në qershor 2021 vendosi anëtarët e NATO-s rreth një tavoline për të diskutuar se si të reduktojnë emetimet nga Forcat e Armatosura, në deklaratën e saj përfundimtare Aleanca bëri të ditur se do të vendoste objektiva konkretë për të “kontribuar drejt objektivit të emetimeve neto zero deri në vitin 2050”. Është thjesht një “peng”, por për momentin kemi të paktën këtë.

Shpresa është që COP27, i vendosur për 7-18 nëntor 2022 në Sharm El-Sheikh (Egjipt), do t’i vendosë këto çështje në rendin e ditës, por ndërkohë, thotë Ben Neimark (Universiteti Lancaster) në The Conversation “Vendet si Zvicra ose Mbretëria e Bashkuar, e cila ka miratuar legjislacionin e brendshëm që vendos objektiva neto zero, duhet të përballet me të vërtetën e papërshtatshme se ministritë e tyre të mbrojtjes janë emetuesit më të mëdhenj institucionalë”. Focus

Edel Strazimiri / SCAN

*Material i përgatitur nga portali SCAN. Ripublikimi mund të bëhet vetëm kundrejt citimit të autorësisë dhe burimit origjinal.