Copëza e munguar e mozaikut të turizmit

Nga Elisabeta Dosku

28 vite kanë qenë të pamjaftueshme për të zhvilluar një turizëm normal në raport me potencialet që ofron Shqipëria. Sektori i turizmit ka ecur në një vijë zigzag në këto 28 vite demokraci, pa një plan zhvillimi, pa rregulla loje, dhe pa një bosht që përcakton nisjen dhe përfundimin.

Në gjithë këto vite, qytetarët kanë pasur dorë të lirë të bëjnë ndërtime ku të munden dhe të duan, jashtë “syve” të shtetit dhe të ndërtojnë kështu, godina modeste dhe luksoze (sipas xhepit), herë-herë funksionale për pritjen e turistëve të huaj dhe pushuesve shqiptarë, që duan të shijojnë natyrën dhe turizmin bregdetar apo malor.

Indiferenca totale e shtetit ka prodhuar një turizëm amator, bregdet të uzurpuar dhe të pistë, me shërbime të dobëta, përpos asaj që zoti i ka dhënë natyrës dhe që në pjesën më të madhe të vendit është prishur nga dora e njeriut.

Aktualisht, jemi në kushtet ku turizmi është sezonal, kryesisht veror dhe më pak dimëror. Turizmi bregdetar ofron akomodim modest shtëpish me çmime pak më ekonomike, por që ushtojnë aktivitet informal dhe akomodim hotelesh me shërbime pak më normale por që ofrojnë çmime të kripura në raport me shërbimin dhe jo gjithkush mund t’i arrijë.

Ndërsa turizmi malor po hedh hapat e parë, pasi izolimi, terreni, mungesa e shërbimeve, investimeve në infrastrukturë, mungesa e mbështetjes nga ana e shtetit, e ka bërë atë lehtësisht të konkurrueshëm nga vendet fqinje dhe deri dikur të “mërzitshëm” për shkak të mungesë së aktiviteteve.

Ndërsa qeveria ditët e fundit mburret me shifrën e famshme të 5 milionë turistëve, vendi ynë nuk ka kapacitete pritëse për këta turistë. A mjaftojnë 67 mijë shtretër për 5 milion turistë? E ndërsa qeveria mburret për potencialet turistike që ofron vendi ynë dhe me shkrimet e gazetave të huaja mbi bukuritë e pazbuluara të natyrës shqiptare, ka vite dhe vite të tëra që zvarrit procesin e kategorizimit të hoteleve, duke bërë që sot një turist i huaj të paguajë për një hotel dhe për një shërbim, të cilin nuk e gjen dhe nuk e përfiton në mbi 90% të rasteve. Mungesa e një standardi të caktuar nuk lidhet vetëm me turizmin e huaj.

Vitin e kaluar shqiptarët shpenzuan jashtë vendit një shifër sa 11% e PBB-së, ndërsa vitet e fundit këto shpenzime kanë arritur edhe në 12%. Shpenzimet e larta të shqiptarëve jashtë vendit bënë që vitin e kaluar  të ardhurat neto nga turizmi për ekonominë shqiptare të jenë më pak se 4% e PBB. Një rritje e standardit të turizmit jo vetëm që mund të sjellë më shumë të ardhura nga turizmi hyrës, por do japë një alternativë edhe për pushuesit shqiptarë që, aktualisht, e kërkojnë turizmin elitar jashtë vendit.

Përse nuk kemi turizëm elitar në Shqipëri? Ato resortet që nuk të bëjnë të dalësh nga ajo hapësirë por që as nuk të lënë të mërzitesh?  Për të pasur turizëm elitar duhej që qeveria ta kthente në prioritet turizmin, ose më saktë zhvillimin e drejtë të tij, që në krye të herës dhe jo të kënaqej me frytet që ka prodhuar sot turizmi kaotik i bërë nga vetë banorët e zonave që bregdetare, pa asnjë busull orientimi. Problemet e pronësinë, burokracitë nëpër zyrat e shtetit për marrjen e një leje ndërtimi, leje mjedisore  si dhe vështirësitë e tjera që hasin investitorët e mëdhenj, kanë bërë që Shqipërisë t’i mungojë turizmi elitar. Ai lloj turizmi që pret shtresën më të lartë ekonomike, që shpenzojnë pa kriter por për një shërbim luksoz dhe maksimal.

Së fundmi duket se qeveria i ka “rënë lapsit” dhe po trumbeton me të madhe tërheqjen e turistëve elitarë. Dy iniciativa gjigande që po ndërtohen në vend dhe disa struktura ekzistuese që ofrojnë shërbim real me 5 yje, mund të jenë një përpjekje e mirë që do ndryshojnë sadopak “fytyrën” e turizmit shqiptar.

Po ashtu, disa lehtësi fiskale të ndërmarra së fundmi nga qeveria për hotelet me 4-5 yje apo agro-turizmin, edhe pse shumë të vonuara në kohë, duke marrë parasysh kërkesat e hershme të operatorëve, priten të kenë rezultat në këtë drejtim.

Megjithatë kjo nuk është gjithçka që mund të bëjë një qeveri për të shndërruar në motor të zhvillimit të ekonomisë një sektor që kërkon më shumë vëmendje.

Kërkon vëmendje të shtuar në investime, ku çdo zonë turistike të ketë minimalisht ujë të pijshëm, aktivitete përtej dyerve të hoteleve, fusha sportive, nxitjen e ushtrimi të sporteve ujore, parqe, menaxhim të mbetjeve, pastrim periodik të plazheve, kolektorë për përpunimin e ujërave të zeza dhe shërbime të tjera funksionale.

SCAN Magazine

*Material i përgatitur nga portali SCAN. Ripublikimi mund të bëhet vetëm kundrejt citimit të autorësisë dhe burimit origjinal.