“Credins“ zbarkon në Kosovë! Banka më e madhe me kapital shqiptar zgjerohet në tregun rajonal

“Credins Bank“ është gati të hyjë në tregun bankar kosovar. Pas një rritjeje të shpejtë në tregun shqiptar, banka më e madhe me kapital shqiptar ka vendosur të zgjerohet edhe jashtë kufijve.

Kohët në tregun bankar shqiptar kanë ndryshuar. Nëse një dekadë më parë zhvillimi i sektorit bankar shqiptar  ishte objekt i investimeve të grupeve të huaja bankare, kryesisht nga Eurozona, tashmë ky sektor po mbështetet gjithnjë e më shumë te bankat lokale, që madje po zgjerojnë aktivitetin e tyre edhe në tregjet e jashtme.

Tregu kosovar prej vitesh ka qenë në vëmendjen e sistemit bankar shqiptar, si një treg relativisht i ri dhe me potenciale të mëdha zhvillimi. Megjithatë, deri më sot vetëm “Banka Kombëtare Tregtare“ kishte marrë nismën për të hyrë në tregun fqinj me një degë të sajën. “Credins“ do të jetë e para bankë me kapital shqiptar në tregun fqinj, pasi të ketë marrë miratimet përkatëse nga Banka e Shqipërisë dhe pasi të licencohet nga Banka Qendrore e Kosovës.

Tregu kosovar: rritje dyshifrore dhe fitime të larta

Në përmasa, tregu është ende i vogël në raport me atë shqiptar. Në nëntor 2017, totali i aktiveve ishte afërsisht 3.8 miliardë euro. Nga këto, afro 2.5 miliardë euro janë kredi për sektorin privat. Por ecuria e kreditimit në Kosovë është ndjeshëm më e mirë krahasuar me tregun bankar shqiptar.

Me bazë vjetore, portofoli i kredisë për ekonominë ishte në rritje me 11.2%. Rritja më e lartë, ashtu si në Shqipëri, u regjistrua te huadhënia për ekonomitë familjare, me 12.2%. Por, në ndryshim nga Shqipëria, tregu bankar kosovar ka ritme të larta të rritjes së kredisë për biznesin. Në fund të nëntorit 2017, portofoli i kredisë për biznesin rezultonte në rritje me 10.7% ndaj së njëjtës periudhë të një viti më parë.

Të dhënat janë joshëse për aktorë të rinj, edhe po të shohim treguesit financiarë. Deri në fund të nëntorit, kthimi mesatar nga kapitali për sistemin bankar kosovar ishte 22.7%, për një fitim neto në vlerën e 82 milionë eurove. Megjithëse sistemi bankar shqiptar për vitin 2017 realizoi fitime rekord, sërish norma e kthimit nga kapitali është më e ulët krahasuar me tregun kosovar. Sipas Bankës së Shqipërisë, kthimi nga kapitali për sistemin bankar shqiptar në fund të nëntorit llogaritej në 15.8%.

Në një masë të madhe, përfitueshmëria e lartë e bankave kosovare i detyrohet një marzhi ndjeshëm më të lartë të interesave. Marzhi i ndërmjetësimit, që mat diferencën mes interesit mesatar të kreidve dhe atyre të depozitave, në fund të vitit të kaluar rezultonte 5.7 pikë përqindjeje.

Ndërsa të ardhurat neto nga interesat (të ardhura nga interesat minus shpenzimet për interesa) arritën në afro 147 milionë euro. Nga shifrat e mësipërme, mund të kuptohet qartë se tregu bankar kosovar paraqet interes të konsiderueshëm për investitorët potencialë.

Kreditë me probleme, më të ulëtat në rajon

Në katër vitet e fundit, sistemi bankar shqiptar e ka rritur ndjeshëm huadhënien jashtë vendit dhe një nga tregjet ku është përqendruar kryesisht kjo huadhënie është pikërisht Kosova. Sipas të dhënave nga Banka e Shqipërisë, teprica e kredisë për jorezidentët në fund të vitit 2016 arriti në 69 miliardë lekë  ose rreth 515 milionë euro. Sipas Bankës së Shqipërisë, kredia për jorezidentët zinte 11.7% të portofolit total të kredisë në mesin e vitit 2017. Kreditimi jashtë vendit mund të shpjegohet me disa faktorë, por një nga më kryesorët është rreziku i kredisë, çka ilustrohet qartë nga nivelet krahasuese të raportit të kredive me probleme.

Në vitet e fundit, Shqipëria ka vuajtur nivele të larta të raportit të kredive me probleme, që arritën pikun në nivelin 25%. Megjithëse ky tregues tashmë është në përmirësim dhe ka zbritur në 14.3%, niveli më i ulët i shtatë viteve të fundit, kjo ka ndikuar në strategjitë e disa prej bankave për të rritur kreditimin në tregje ku rreziku i perceptuar është më i ulët. Po të shohim nivelin e kredive me probleme në vendet e tjera, mund të kuptojmë pse disa banka shqiptare kanë rritur kreditimin në tregje si Kosova.

Në fund të nëntorit 2017, Kosova kishte nivelin më të ulët në rajon të kredive me probleme, me vetëm 3.4% të totalit. Megjithë përmirësimet, raporti i kredive me probleme në Shqipëri ngelet disa herë më i lartë. Kjo vlen sidomos për bizneset, që janë edhe segmenti më problematik i kreditimit në Shqipëri.

Në mesin e vitit të kaluar, raporti i kredive me probleme për bizneset ishte 19.4%, nivel ky ndjeshëm më i lartë se mesatarja e portofolit të kredisë. Dështimet dhe problemet specifike të shumë koorporatave të mëdha në Shqipëri i kanë ngushtuar hapësirat për një kreditim të shëndetshëm në tregun vendas. Për këtë arsye, disa banka kanë kërkuar mundësi alternative investimi jashtë vendit, të ndihmuara edhe nga rritja e lartë e depozitave në valutë. Në masën dërrmuese, rreth 85%, kredia për jorezidentët është kredi për bizneset, pikërisht segmenti që në Shqipëri është paraqitur më në krizë gjatë viteve të fundit.

Ndarja e tregut, dominojnë “Raiffeisen“ dhe “ProCredit“

Sipas të dhënave zyrtare nga Banka Qendrore e Kosovës, në tregun bankar kosovar veprojnë deri tani 10 banka, nga të cilat tetë janë me pronësi të huaj. Bankat më të mëdha janë “Raiffeisen Bank“ dhe “ProCredit Bank“, që të marra së bashku zotërojnë rreth 45% të totalit të aktiveve të sistemit. Në vendin e tretë, pozicionohet banka sllovene “NLB“, që mban rreth 14.5% të aktiveve të tregut. Peshë të rëndësishme në tregun kosovar zë kapitali turk. “TEB“,“Ziraat Bank“,“Isbank“ dhe “BKT“ zotërojnë së bashku rreth 24% të tregut.

“BKT – Kosovë“, degë e “Bankës Kombëtare Tregtare“ në Shqipëri, në vitet e fundit po njeh një rritje të shpejtë dhe tashmë zotëron asete në vlerën e 359 milionë eurove dhe mban 9.5% të tregut kosovar. Aktualisht, “BKT-Kosovë“ ka një portofol kredie prej afro 200 milionë eurosh. Afrimi pranë pragut të 10% të tregut do të sjellë edhe një zhvillim tjetër: “BKT- Kosovë“ nuk do të veprojë dot më si degë e “BKT – Shqipëri“, por duhet të ndahet në një bankë më vete.

Dy bankat me kapital vendas zotërojnë së bashku rreth 11% të aseteve të tregut. Banka më e madhe me kapital kosovar është “Banka Ekonomike“, me rreth 240 milionë euro asete, e ndjekur nga “Banka për Biznes“, me 190 milionë euro.

Në Kosovë aktualisht vepron vetëm një bankë serbe, dega e “Bankës Tregtare“ të Beogradit (Komercijalna Banka ad Beograd). Megjithatë, aktiviteti i saj është relativisht modest dhe i kufizuar në veri të Mitrovicës, për një total aktivesh prej 61 milionë eurosh.

Shifrat e rritjes së “Credins“

“Credins“ po vijon prej vitesh në një trajektore konstante rritëse dhe ka konsoliduar vendin e tretë në tregun bankar shqiptar për nga madhësia. Në fund të shtatorit 2017, “Credins“ zotëron tashmë 12.06% të tregut, nga 11.3% që mbante në të njëjtën periudhë të një viti më parë. Në pesë vitet e fundit, “Credins Bank“ e ka rritur pjesën e vetë të tregut me katër pikë përqindjeje.

Sipas treguesve financiarë të publikuar nga banka, në fund të 9-mujorit 2017, totali i aktiveve arriti vlerën e afro 174 miliardë lekëve, në rritje 10% kundrejt së njëjtës periudhë të një viti më parë. Rritja e bankës edhe gjatë vitit 2017 u mbështet në një masë të madhe, në zgjerimin e kreditimit. Portofoli neto i kredisë në fund të shtatorit ishte afro 99 miliardë lekë në rritje vjetore me 4.7%.

Me këtë shifër, “Credins“ është huadhënësi i dytë më i madh për sektorin privat të ekonomisë shqiptare, pas “BKT“. Portofoli vazhdon të dominohet nga huadhënia për biznesin, ku peshën kryesore e zënë tregtia dhe ndërtimi. Rritja është edhe më e lartë në krahun e depozitave, që gjatë një viti janë shtuar me 9%. “Credins“ mban depozita të publikut në vlerën e 147.5 miliardë lekëve ose 1.1 miliardë eurove.

Edhe performanca financiare e bankës është në përmirësim gjatë vitit 2017. Për nëntëmujorin, fitimi neto kishte vlerën e 254 milionë lekëve, 3.4 herë më i lartë krahasuar me të njëjtën periudhë të një viti më parë. “Credins Bank“ ofron shërbimet e saj në 58 degë dhe agjenci bankare, nëpërmjet një stafi prej 851 punonjësish.

Ersuin Shehu/SCAN Magazine

*Material i përgatitur nga portali SCAN. Ripublikimi mund të bëhet vetëm kundrejt citimit të autorësisë dhe burimit origjinal.