Diga në Vjosë, “Der Spiegel”: Po shkatërrohet një parajsë, Shqipëria t’i përmbahet rregullave të BE

“Në Shqipëri, ambientalistët, investitorët dhe banorët po luftojnë për ndërtimin e digave të reja. Lumenjt e fundit të mbetur në Evropë janë të rrezikuar – dhe me to biotopet e tyre unike”. E përjavshmja gjermane “Der Spiegel” i ka kushtuar një artikull të gjatë Luginës së Vjosës, ku tregon se së shpejti do ndërtohet një digë e re e cila do të jetë një kërcënim për habitatin e luginës dhe zonës përreth.

“E vendosur rreth 50 kilometra larg grykës së lumit, ku derdhet në detin Adriatik, lugina e Vjosës është një parajsë. Nuk ka rrugë ose ura për të dëmtuar idilitetin. Ndërsa rrjedh nga rruga e saj 270 kilometrash, ndahet në dy ose tre grykë nga brigjet e gjëra të zhavorrit, dhe praktikisht çdo përmbytje ndryshon shtratin e lumit”.

Der Spiegel thotë se “lugina e gjerë e rrethuar nga kodra të gjelbërta, me dëborën në majat e maleve që zgjasin deri në fillimit të majit, me pemët e ullirit përgjatë shpateve…, është në rrezik”.

“Por kjo parajsë jugore shqiptare është nën kërcënim. Një digë së shpejti do të ndërtohet pranë fshatit Poçem. Kjo do të shkatërronte habitatin natyror të peshkut të lumit dhe shumë lloje të tjera të kafshëve dhe bimëve mund të zhdukeshin si rezultat. Për më tepër, fermerët në fshatin e afërt të Kutës do të humbnin jetesën e tyre, sepse kullotat dhe fushat e tyre do të mbuloheshin nga uji”.

Ndërtimi i digave sipas gazetës është një fenomen i shtrirë në gjithë botën, e cila jo vetëm ka sjellë ndërprejen normale të jetës natyrore, por ka shfaqur edhe pasojat e para.

“Megjithatë, mijëra diga hidroelektrike janë planifikuar në mbarë botën. Sipas Riverwatch, 500 janë planifikuar vetëm për Shqipërinë dhe pothuajse 3,000 në të gjithë rajonin e Ballkanit. Shumica janë centrale të vogla të energjisë që nuk kërkojnë diga: Pjesa më e madhe e rrjedhës shmanget përmes shkurtesave të hedhura në mal me eksplozivë. Uji më pas rrjedh përmes tubave të pjerrëta që mundësojnë turbinat. Rezultati është një mungesë e ujit të mjaftueshëm në luginë, që do të thotë se peshqit dhe vegjetacioni humbasin”.

Pse nuk duhet t’u lejohet shqiptarëve të bëjnë atë që është bërë kudo në Evropën Perëndimore? “Kur ndërtuam diga hidroelektrike mbi lumenj, nuk dinim shumë për dinamikën e këtyre sistemeve”, shpjegon Schiemer. Vetëm në 20 apo 30 vitet e fundit njerëzit kanë filluar të kuptojnë se sa të rëndësishme janë lumenjtë e paprekur për natyrën. “Ne duam që shqiptarët të mos përsërisin të njëjtat gabime siç kemi bërë ne”.

Gazeta shkruan se lugina duhet të mbrohet nga ndërhyrjet, me argumentin se Shqipëria si një vend që dëshiron t’i bashkohet BE-s, duhet ti përmbahet rregullave.

“Projekti në mënyrë të qartë nuk do të kalojë nëse një vlerësim i ndikimit në mjedis është kryer sipas rregullave strikte të Bashkimit Evropian. BE-ja ka një rregullore që ndalon shkeljet në zonat natyrore në qoftë se ato përkeqësojnë statusin e ruajtjes së specieve në listë. Nëse Shqipëria do të ishte në BE, studiuesi argumenton, biotopet do të duhej të përcaktoheshin si zona “Natura 2000” për mbrojtjen e natyrës për shkak të statusit të tyre gati të pacenuar”.

Kontrollimi i Specieve në Luginën e Vjosës

Në artikull flitet edhe për studimin që po kryhet në Luginën e Vjosës për të zbuluar florën e faunën, ku janë bërë bashkë 30 shkencëtarë nga Shqipëria, Austri dhe Gjermania.

Friedrich Schiemer, profesor zoologji në Universitetin e Vjenës, së bashku me biologët shqiptarë, ka organizuar një projekt për të marrë një inventar të florës dhe faunës në zonën e kërcënuar nga diga, me mbështetjen e organizatës mjedisore Riverëatch në Vjenë dhe EcoAlbania në Tiranë”.

“Për ne, Vjosa është një perëndi,” thotë Friedrich Schiemer.

E.Z/SCAN

*Material i përgatitur nga portali SCAN. Ripublikimi mund të bëhet vetëm kundrejt citimit të autorësisë dhe burimit origjinal.