Diskutimi në “Argument” – Procesi i ‘Shengenit të Ballkanit Perëndimor’ dhe pritshmëritë e saj
Në emisionin “Argument” nga Enio Civici tema e diskutimit të sotëm ishte “Shengeni Ballkanik”. Një iniciativë e re e ndërmarrë së fundmi nga liderët ballkanikë të tre shteteve si Maqedonia, Serbia dhe Shqipëria. Edhe pse një ide e vjetër që qarkullon prej shumë kohësh ndërmjet vendeve të Ballkanit Perëndimor, në syrin e opinionit ajo është e rrethuar me dyshime dhe konfuzione për shkak të mos-pjesëmarrjes së disa vendeve si Kosova dhe Bosnja Hercegovina.
Ndërkohë nga reagimet ndërkombëtare i dërguari special i qeverisë amerikane Mathew Palmer, e ka përshëndetur nismën si diçka pozitive.
Për të folur rreth kësaj teme të ftuarit e sotëm ishin Profesor dhe Doktori i Asociuar, Lisen Bashkurti si dhe sekretari i ‘Shoqatës së Industrialistëve Shqiptarë’, Alban Zusi.
Zoti Bashkurti për këtë nismë të marrë nga liderët ka preferuar ta cilësojë si diçka të pamatur dhe disi utopike për tu realizuar në rajonin tonë:
“Nisma nuk është diçka e re dhe e papritur, por padyshim edhe diçka jo për tu kundërshtuar. Në parim objektivat e saj janë në përputhje ato të Bashkimit Europian, pra lëvizja e lirë e mallrave, shërbimeve, njerëzve. Këto gjëra sjellin frymë më të mirë ekonomike si dhe përfitime për qytetarët. Deri në këtë pikë nuk ka asgjë për tu shqetësuar, por mjedisi politik i rajonit, historia e marrëdhënieve diplomatike dhe politike midis tyre, si dhe bashkëpunimi mes shteteve që ende nuk e kanë konsoliduar ekonominë e tregut të lirë apo që nuk e kanë arritur ende respektimin e lirive të plota të drejtave të njeriut, të pronës private dhe krijimit të shtetit të së drejtës. Pra, për ta përmbledhur në qoftë se nisma ka qenë e suksesshme në Europë, për rajonin tonë është disi utopike, e pamatur dhe do rezultojë e pasuksesshme.”
Më tej ai shtoi edhe 3 pika problematike kryesore që marrëveshja ka deri më tani:
“Ka 3 probleme deri më tani. E para është se nuk ka bashkëpunim gjithë-ballkanik dhe shuëm shtete ende nuk kanë shperhur gatishmërinë për tu bërë pjesë. Edyta është problemi i Kosovës, e cila ende nuk njihet ligëjrisht prej dy shteteve të tjera. E treta është se këto procese kur vijnë në nivel samiti duhet të jenë të konsultuara dhe konsoliduara, por a është konsultuar kjo marrëveshje me bizneset? Duekt sikur janë kaluar procedurat e nevojshme politike dhe nuk është marrë mendimi i të gjithë aktorëve politike, si për shembull i Presidentit të Republikës. Ne në Shqipëri kemi një hierarki të lartë institucionesh dhe për këtë nismë nuk është bërë asnjë konsultim publik. Në këtë mënyrë kjo për mua nuk është një procedurë publike dhe demokratike” – tha zoti Bashkurti në fjalën e tij.
Ndërkohë nga ana tjetër zoti Zusi kishte një mendim disi më ndryshe parë nga syri i biznesit. Sipas tij kjo nismë është pozitive dhe e mirëpritur nëse shmangen hiletë e vogla orientale dhe ballkanike:
“Kam vite që flas për krijimin e një tregu të lirë, parimisht mes Shqipërisë dhe Kosovës, por edhe midis vendeve të rajonit është akoma më e bukur. Kur kufijtë janë të lirshëm, si tregjet europiane kjo është arritja më e madhe.A do arrijmë të ndërtojmë vërtet një marrëveshje që i ngjan Shengenit, ku funksionet të jenë me parime të barabarta, ku institucionet të njohin reciprocikisht njëri-tjetrin kjo është ende e diskutueshme. Ne kemi edhe sot një marrëveshje për tregti të lirë, që funksionon vetëm për njërën anë. Nëse do shmangim hiletë e vogla orientale ballkanike, të cilat janë përdorur shpeshherë në marrëveshjet e rajonit atëherë padyshim që do funksionojë. Bizneset janë gjetur shpeshherë në situata krejt të papritura nga këto nisma pasi qeveritë nuk janë konsultuar me to. Po të shohësh balancet tregtarë ka një rritje të madhe të eksporteve të vendeve të rajonit drejt nesh, por ekonomia jonë e ka shumë të vështirë të kryejë të anasjelltën”
Më tej ai ka shtuar për këtë marrëveshje se:
“Është një proces jashtëzakonisht i mirëpritur nga bota e biznesit, nga i cili do të përfitojnë të gjithë qytetarët dhe bizneset e vogla. Por, nëse aksioni ngelet në kuadrin deklarativ, nuk ka për të pasur impakt, madje mund të ndodhi që ekonomia e fuqishme serbe dhe ekonomia e subvencionuar maqedonase mund ta mbysë fare ekonominë shqiptare, pra duhet treguar profesionalizëm. Marrëveshja mund të menaxhohet mbi bazën e normave të reciprocitetit. Të mos vihemi në kushte pabarabarta konkurueshmërie.” – paralajmëroi zoti Zusi, një njohës i mirë i tregut dhe ekonomisë shqiptare.
SCAN
*Material i përgatitur nga portali SCAN. Ripublikimi mund të bëhet vetëm kundrejt citimit të autorësisë dhe burimit origjinal.