Diskutimi në “Argument”- Specifikat dhe ana tjetër e panjohur e buxhetit të shtetit

Në emisionin “Argument” nga Enio Civici në mbrëmjen e sotme po diskutohen sërish detajet dhe specifikat e një prej ligjeve më themeltarë  që ka hyrë në fazat përfundimtare të miratimit të tij si “Buxheti i Shtetit”. Të gjitha detajet e padëgjuara nga Buxheti dhe që rrallë herë bëhen publike, të gjithë shifrat e shpërndara në sektorë të ndryshëm dhe rëndësia e tyre, çfarë do të thotë ky buxhet për qytetarët shqiptarë dhe si pritet të ndikojë ai në ekonominë shqiptare vitin e ardhshëm.

Për të folur rreth “anës tjetër të buxhetit të shtetit” dhe për të dhënë mendimet e tyre mbi këtë temë të ftuar ishin Arben Malaj, Elisabeta Dosku dhe Klodian Muço.

Arben Malaj, ish-ministër Financash dhe një ekspert i mirënjohur ekonomie në mendimin e tij rreth Buxhetit të shtetit, e ka cilësuar atë si të shtrënguar dhe që nuk investon në ekonominë shqiptare. Ai gjithashtu kishte një kritikë edhe për mungesën e transparencës në lidhje me këtë ligj:

“Duke ndjekur me kujdes projeksionin 5 vjeçar të Buxhetit, mendoj që në këtë vit pa asnjë dyshim mungon transparenca e qeverisë në komunikimin publik, gjë e cila ka edhe një tjetër simbolikë prapa saj. Duke parë trendin e të ardhurave, duke parë shifrat negative, duke parë rënien e investimeve publike, për qeverinë shqiptare po bëhet gjithnjë e më vështirë t’i komunikojë këto sinjale drejt qytetarëve të saj. Do të ishte më korrekte, sikur nga ana e Ministrisë të shpjegohej se për njëqind arsye të renditura, të shprehë konkluzionin se kemi arritur në një situatë të menaxhimit të financave publike, që pa frikë mund të themi se ofrojnë një buxhet shtrëngues. Ky emërtim i buxhetit do të thotë se të gjithë qytetarët duhet të bëhen më të ndërgjegjshëm për të menaxhuar më mirë financat e tyre personale dhe familjare. Gjithashtu mendoj se rritja e borxhit për frymë mund të sjellë tek konsumatorët individualë një frymë negative, duke pakësuar kështu fuqinë blerëse.”

Ndërkohë e ftuara tjetër, Elisabeta Dosku, një gazetare me mjaft eksperiencë në fushën e ekonomisë  e televizionit Scan, buxheti në vitin e ardhshëm ekonomik duket sikur do të marrë parasysh vetëm parametrat fiskalë, por nuk nxit investimet dhe politikat sociale:

“Si gazetare, është një praktikë punë e imja, teksa marr draftin e buxhetit në duar përpiqem që t’i vendos atij një titull. Teksa, mora draftin e këtij viti po përpiqesha shumë me veten t’i vendosja një titull dhe me pak sforco vendosa ta quaja atë optimist. Kjo vetëm për një arsye të thjeshtë pasi buxheti kujdesej vetëm për treguesit fiskalë dhe si objektiva kryesore renditeshin ulja e borxhit publik dhe ajo e deficitit buxhetor. Shihej qartë pra se ishte një buxhet që nuk do të kishte as investime publike të ndjeshme dhe as politika sociale.  Qytetarët nuk duket se presin ndonjë gjë të re për këtë buxhet, prandaj tashmë po i vendos emrin “Buxheti i Sigurisë”, pasi kujdeset që të ruajë vetëm parametrat fiskalë dhe mos shpërndahet më shumë. Qeveria është treguar e kujdesshme që të mos shpenzojë dhe buxheti i familjes të ruhet në nivelin makro.”

Klodian Muça, ekspert ekonomie dhe njëherësh profesor i shkencave ekonomike në universitetin “Aleksandër Moisiu”, e përqendroi mendimin e tij mbi buxhetin rreth asaj se çfarë investohet në arsim. Sipas tij është e patolerueshme që qeveria shqiptare nuk është fokusuar në rritjen e fondeve për kërkimin shkencor:

“Buxhetin unë si pedagog e kam parë nga aspekti i arsimit, pra sa para realisht shkojnë për këtë sektor. Në arsim buxheti është premtuar pak kohë më parë nga qeveria se do të rritet në mënyrë të ndjeshme, por me të gjitha shpenzimet dhe investimet që planifikohen shuma shkon deri në 8% të totalit të tij. Kjo shifër përveç se është poshtë mesatares së përcaktuar nga OECD-ja, duhet parë qoftë edhe në krahasim me Kosovën, e cila ndryshe nga ne i dedikon arsimit 14% të buxhetit. Një fenomen tjetër, që vihet re është se paratë që shkojnë për arsimin do të jenë kryesisht ndërtime kapitale për konvikte dhe shkolla të reja, mirëpo në të mungojnë investimet për kërkimin shkencor që është një problematikë e madhe e këtij sektori.  Vetëm 0,0036% do të harxhohen për kërkim dhe që po të shihet në një sy tjetër është edhe më pak se sa harxhohet për mirëmbajtjen e burgjeve. Një problematikë e tillë nuk është adresuar nga qeveria shqiptar edhe në këtë vit, gjë që është për të ardhur keq pasi institucionet e Arsimit të Lartë e kanë të nevojshme.”

SCAN 

*Material i përgatitur nga portali SCAN. Ripublikimi mund të bëhet vetëm kundrejt citimit të autorësisë dhe burimit origjinal.