“E premtja e Zezë” ose “Black Friday” / Fakte interesante nga dita e blerjeve me çmimet më të ulëta
Për të gjithë të apasionuarit pas blerjeve dhe pazarit ngjarja e “Black Friday” ose “E Premtes së Zezë” është e duhura për të ruajtur në kalendarin tuaj, pasi kush prej nesh nuk do të dëshironte të blente gjëra të mira, me çmime shumë të ulëta.
Por çfarë është “Black Friday”? Në fakt është e më e thjeshtë nga se ndërlikohet nga emri: E premtja e fundit e muajit nëntor, ajo që pason të enjten e Ditës së Falenderimeve ose “Thanksgiving Day”, merr emrin e ‘Premtja e Zezë’ duke bërë që të gjitha dyqanet të ulin drastikisht çmimet nisur nga ajo e premte e duke vazhduar të gjithë fundjavën.
Sipas CNN, vitin e kaluar u arrit një rekord pasi 154 milionë klientë u bënë pjesë e uljeve të “Black Friday”, duke shkatuar trazira të mëdha në qendrat tregtare nëpër botë me njerëzit që prisnin në radhë të gjata për të blerë produktet e preferuara me çmime të ulëta.
Kjo traditë padyshim është adoptuar edhe në Shqipëri, me qendrat kryesore tregtare dhe dyqanet e pakicës, së cilat ofrojnë deri në 50% ulje të produkteve të tyre. Kjo datë fatmirësisht përkon edhe me ditë feste në Shqipëri siç janë ato të 28-29 nëntorit, të ndjekura edhe nga fundjava.
Më poshtë janë edhe disa fakte interesante rreth kësaj dite dhe historisë se si ajo ka rrjedhur nga koha e presidentit Lincoln deri në ditët e sotme, që është kthyer në një fenomen global.
1. Dita e Falënderimeve, indirekt, përcaktohej nga blerësit e festave.
Nga mesi i shekullit të nëntëmbëdhjetë deri në fillim të shekullit të njëzetë, në një zakon të nisur nga Presidenti amerikan Abraham Lincoln, presidenti do të deklaronte një “ditë falënderimi për të dhënë” të enjten e fundit në nëntor. Kjo mund të bjerë ose të enjten e katërt ose të pestë në muaj.
Por në vitin 1939, ndodhi një gjë qesharake – e enjtja e fundit ka ndodhur të jetë dita e fundit në nëntor. Shitësit me pakicë, të shqetësuar për sezonin e shkurtuar të blerjeve të pushimeve, i kërkuan Presidentit të atëhershëm Franklin Delano Roosevelt të deklaronte festën një javë më parë – gjë që ai bëri.
Për tre vitet e ardhshme, Falënderimet njiheshin në mënyrë derivisht si “Franksgiving” dhe festohej në ditë të ndryshme në pjesë të ndryshme të vendit.
Më në fund, në fund të vitit 1941, një rezolutë e përbashkët nga Kongresi vendosi çështjen. Nga atëherë e tutje, Falënderimet do të festoheshin të enjten e katërt në nëntor – duke garantuar një javë shtesë të blerjeve para Krishtlindjeve.
2. “Big Friday” ose “E premtja e Madhe”?
Qyteti që popullarizoi për herë të parë termin ishte Filadelfia. Oficerët e policisë, të irrituar nga bllokimet e shkaktuara nga blerësit gjatë ditës, filluan t’i referohen asaj në mënyrë të çuditshme si “E Premte e Zezë”.
Çuditërisht, shitësit me pakicë nuk ishin të lumtur që shoqëroheshin me trafikun dhe smogun.
Kështu që ata u përpoqën të rigjenerojnë ditën “E Premte e Madhe”, sipas një letre lokale të Philadelphia të vitit 1961.
Eshtë e panevojshme të thuhet, termi nuk ngjiste.
3.”E Premte e Zezë” nuk u bë një term kombëtar deri në vitet 1990.
Shprehja ‘E Premte e Zezë’ mbeti një shprehje e Filadelfias për një kohë befasuese.
“Ju e shihni atë duke u përhapur pak në Trenton, Neë Jersey, i cili është afër, por me të vërtetë nuk fillon të përmendet jashtë Philadelphia deri në vitet 1980,” thotë z. Zimmer.
“Nuk u bë i përhapur deri në mesin e viteve ’90.”
4. E Premte e Zezë u bë dita më e madhe e blerjeve në vitin 2001.
Edhe pse shpesh është konsideruar si dita më e madhe e blerjeve të vitit, dita nuk e fitoi përcaktimin vazhdimisht deri në vitet 2000.
Kjo për shkak se për shumë vite, rregulli nuk ishte që Amerikanët i donin marrëveshjet, ishte se ata e donin shtyrjen. Deri në atë pikë, ishte e shtuna para Krishtlindjes që shihte zakonisht boshatisjen e më shumë kuletave.
SCAN
*Material i përgatitur nga portali SCAN. Ripublikimi mund të bëhet vetëm kundrejt citimit të autorësisë dhe burimit origjinal.