Google dhe Apple po diktojnë si qeveritë luftojnë pandeminë / Praktika ka nxitur debate të shumta

Pandemia e Covid-19 ka nxituar qeveritë, ndërmarrjet private dhe fillimet dixhitale për të shfrytëzuar dhe zhvilluar teknologjitë më të fundit në luftën kundër përhapjes së virusit.

Për të përmbushur më mirë nevojat e shëndetit publik, teknologjia dixhitale duhet të jetë në gjendje të gjurmojë përhapjen e virusit, të identifikojë grupimet e rrezikshme Covid-19 dhe të kufizojë transmetimin e mëtejshëm. Qëllimi thelbësor është regjistrimi i kontakteve midis transportuesve të mundshëm të virusit dhe atyre që mund të infektohen. Kjo ka çuar në zgjidhje teknologjike që përdorin telefonat inteligjentë për të kryer detyrën përndryshe të vështirë dhe intenzive të “gjurmimit të kontaktit”.

Megjithatë, kur erdhi momenti për të transferuar metodat tona të suksesshme të gjurmimit manual në sferën dixhitale, ne u përballëm me shumë dilema.

Një dilemë është se ku duhet të ruhen të dhënat nga kontaktet – në telefonin e përdoruesit, duke supozuar se kjo garanton privatësinë, apo në autoritetin kombëtar shëndetësor. Ky dallim është etiketuar në një konflikt midis ruajtjes së centralizuar dhe të decentralizuar të informacionit të kontaktit.

Por ky është debati i gabuar. Keqkuptimi vjen me termin ‘ centralizuar’, sikur të gjitha ndërveprimet dhe kontaktet midis përdoruesve të aplikacioneve do të ruhen në një server të lidhur me qeverinë. Ajo që qeveritë duhet të bëjnë është një aplikacion që pasqyron atë që autoritetet e shëndetit publik bëjnë gjithsesi në botën analoge: gjurmimi manual i kontakteve midis individëve të infektuar.

Në versionin manual autoritetet nuk zbulojnë identitetin e personit të infektuar, qofshin ata shofer autobusi apo një dashnor i fshehtë, as nuk ekspozojnë natyrën e kontaktit. E njëjta qasje që siguron privatësinë dhe sigurinë e të dhënave mund të arrihet në botën dixhitale. Nuk ka pse të jetë një debat kaq i madh.

Qeveritë në Evropë aktualisht nuk kanë asnjë ndikim në teknologjinë që po përdoret. Google dhe Apple, dy kompani amerikane në Silicon Valley kanë hartuar një ndërfaqe programimi (API) të përcaktuar mirë . Ajo siguron shkëmbimin e një sinjali Bluetooth dhe regjistron kontaktet që më vonë mund të përkthehen në njoftime mbi ekspozimin ndaj Covid-19, nëse testi rezulton pozitiv.

Duke njohur fuqinë e aplikacionit që kanë ndërtuar dhe mundësinë e abuzimit me të, Apple dhe Google kanë vendosur parakushte për përdorimin e tij. Kompanitë do të lejojnë vetëm një aplikacion për vend, të aprovuar nga qeveria e tij ose autoriteti i tij kombëtar i shëndetësisë, por ato nuk do të lejojnë autoritetin e një vendi të lidhë informacionet që janë kritike për analizën e të dhënave apo të zbulojë natyrën e personit që ka kontaktuar virusin.

A duhet Google ose Apple t’i tregojnë një qeverie demokratike atë që mund ose nuk mund të bëjë?

Kjo bëhet çështje serioze në dy aspekte – njëra epidemiologjike, tjetra financiare dhe politike. Epidemiologjikisht, pa e ditur natyrën e kontaktit nuk është e mundur të ndërtohet një model studimi që ndihmon në luftën ndaj pandemisë.

Çështja ekonomike dhe politike ka të bëjë me situatën reale në terren kur një aplikacion njofton përdoruesin për një kontakt të mundshëm. A duhet që ai person të karantinojë veten e tij për dy javë dhe të vuajë pasojat financiare e të mos shkuarit në punë? A duhet që dikush që është ekspozouar ndaj virusit të testohet menjëherë apo duhet të vizitohet vetëm për të monitoruar simptomat? Pa e ditur natyrën e kontaktit, një karantinë automatike bëhet një barrë e madhe financiare për agjencitë e sigurimeve shoqërore dhe në fund të fundit për qeverinë që ka aprovuar aplikacionin.

Në afatgjatë, megjithatë, përdorimi i kësaj teknologjie shtron një pyetje shumë më thelbësore: sa mund të ndikohen vendimet e vendeve sovrane demokratike nga kompanitë private të teknologjisë? Pandemia e Covid-19 e ka sjellë këtë pyetje për herë të parë, por kjo nuk do të jetë hera fundit.

Burimi: The Guardian, shkrim nga Ieva Ilves, këshilltare e presidentit të Letonisë për informacionin dhe politikën dixhitale.

*Material i përgatitur nga portali SCAN. Ripublikimi mund të bëhet vetëm kundrejt citimit të autorësisë dhe burimit origjinal.