Historia e ndotjes është e shkruar tek pemët – Cfarë tregojnë ato për planetin?!
Pemët mund të tregojnë “historinë e ndotjes” të një zone të caktuar të planetit: kjo nuk është asgjë e re. Në fakt, disa studime të mëparshme kishin theksuar tashmë se si ishte e mundur të rindërtohej ndryshimi me kalimin e kohës në përqendrimin e metaleve të rënda të përthithur nga pemët, por studiuesit sw fundmi morën një hap më tej: ata lidhën bollëkun e metaleve të rënda të matura në pemë në matjet e cilësisë së ajrit të dekadave të fundit të regjistruara në fakt nga stacionet e monitorimit aty pranë. Në veçanti, përqendrimi i grimcave në ajër: grimca të mëdha disa të mijta të milimetrit të cilat, kur thithen, mund të vendosen në mushkëri dhe të përkeqësojnë gjendjen e njerëzve që, për shembull, vuajnë nga sëmundje të mushkërive.
Puna u krye duke marrë “karota” nga bimët në Quinta Normal, një park publik 35 hektarësh në qendër të Santiago de Kilit. Parku ka pemë dhjetëravjeçare: studiuesit analizuan përbërjen kimike të drurit të çdo viti (duke u fokusuar në unazat individuale të rritjes), duke rindërtuar kështu trendin e ndotjes duke filluar nga vitet 1930.
Në veçanti, ata rindërtuan trendin me kalimin e kohës të përqendrimeve të metaleve si bakri, kadmiumi dhe plumbi: këto substanca vijnë nga një numër i madh aktivitetesh antropogjene, nga emetimet e karburanteve fosile deri te përdorimi i frenave të përdorura të automjeteve. Nëpërmjet ajrit ose rrënjëve, materiali arrin në kërcellin e bimës.
Duke ekzaminuar pemët, studiuesit gjetën cilësi “të keqe të vazhdueshme” të ajrit përpara viteve 1990, përpara se qeveria kiliane të prezantonte masa për të reduktuar ndotjen, gjë që përputhet saktësisht me të dhënat eksperimentale. Një kuriozitet është shfaqur gjithashtu, domethënë një rënie e mprehtë e ndotjes në vitin 1973, vit në të cilin Augusto Pinochet, gjenerali i ushtrisë, mori kontrollin e Kilit me një grusht shteti ushtarak.
Tani kërkimi është zhvendosur në qytete të tjera për të rindërtuar historinë e cilësisë së ajrit të tyre: për vendet ku pemët e një “moshe” të caktuar nuk janë të disponueshme, zgjidhja mund të jetë kërkimi në kopshte botanike. FCS
Edel Strazimiri / SCAN
*Material i përgatitur nga portali SCAN. Ripublikimi mund të bëhet vetëm kundrejt citimit të autorësisë dhe burimit origjinal.