Ka dy zona të Oqeanit Paqësor që nuk kanë oksigjen! – Pse luajnë një rol kaq të rëndësishëm në prodhimin e oksidit të azotit?

Oqeanet janë mjedise të pasura me jetë, me përjashtim të disa zonave ku ka një mungesë të konsiderueshme të oksigjenit, të cilat për këtë arsye bëhen të pajetueshme për shumicën e organizmave që kanë nevojë për këtë element.

Këto zona të quajtura “Zonat me mungesë oksigjeni” (ODZ, Oxygen-Deficient Zones), zënë një sipërfaqe jo më të madhe se një për qind e të gjithë oqeaneve në nivel global dhe karakterizohen gjithashtu nga fakti se ato janë zona ku krijohet një sasi e caktuar e oksidit të azotit, një gaz i fuqishëm serrë, i cili hyn në atmosferë.

Shkencëtarët në MIT kanë krijuar tani një atlas tredimensional shumë të detajuar që përshkruan dy zonat e mëdha të prekura nga fenomeni, të cilat ndodhen në Oqeanin Paqësor tropikal.

Para së gjithash, pse ekzistojnë këto zona dhe pse formohet oksidi i azotit? Për të gjetur një përgjigje ia vlen të merret parasysh fakti se, pranë sipërfaqes së deteve, ka një shi të vërtetë lëndësh organike që precipiton nga atmosfera. Bakteret aerobe që jetojnë në ujërat afër sipërfaqes ushqehen me këtë lëndë: oksigjeni përdoret si pjesë e procesit metabolik bakterial dhe kjo shkakton një ulje të ujit.

Gjithashtu duhet theksuar se pjesa më e madhe e zonave oqeanike karakterizohen nga rryma detare që trazojnë vazhdimisht ujërat, duke e kthyer oksigjenin aty ku mungon. Megjithatë, ka disa zona që karakterizohen nga një lloj stanjacioni i ujit, ku mungojnë rrymat dhe kjo pengon një përzierje të shpejtë: rezultati është një rënie e nivelit të oksigjenit në vlera shumë të ulëta, ndonjëherë edhe afër zeros. Kësaj i shtohet edhe një faktor tjetër.

Oqeanet janë treguar të humbasin oksigjenin ndërsa klima ngrohet. Në fakt, ujërat e ngrohta çlirojnë më lehtë gazrat e pranishme në to dhe zonat me pak oksigjen janë sfera e organizmave anaerobe, të cilët me metabolizmin e tyre prodhojnë oksid azoti i cili më pas përhapet në atmosferë. Kjo është arsyeja pse këto zona luajnë një rol kaq të rëndësishëm në prodhimin e atij gazi serrë.

Harta e këtyre zonave kërkonte mbi 15 milionë matje, të bëra nga anijet shkencore gjatë punës shumëvjeçare. Ka dy zona me sasinë më të vogël të oksigjenit: e para shtrihet nga brigjet e Amerikës së Jugut në oqean dhe përfshin afërsisht 600,000 kilometra kub ujë – afërsisht vëllimi që do të lejonte mbushjen e 240 miliardë pishinave të përmasave olimpike – ndërsa tjetri ndodhet në brigjet e Amerikës Qendrore dhe është edhe tre herë më i madh.

Atlasi i referohet pozicioneve aktuale të ODZ-ve: grupi i punës shpreson se do të jetë i dobishëm për të rritur matjet dhe rrjedhimisht për të monitoruar më mirë ndryshimet në këto zona për të arritur të parashikojë se si mund të transformohen me ngrohjen progresive të Planetit. FCS

Edel Strazimiri / SCAN

*Material i përgatitur nga portali SCAN. Ripublikimi mund të bëhet vetëm kundrejt citimit të autorësisë dhe burimit origjinal.