Kavanoza qelqi, tuba alumini e deri tek kanaçet – 5 gjëra që ndoshta nuk i dini për ushqimin e konservuar

Nga kontejnerët prej druri të lashtësisë, tek shishet e qelqit, tek kanaçet prej kallaji: kështu jemi përpjekur gjatë shekujve të ruajmë ushqimin për një kohë të gjatë.

Kavanoza qelqi, tuba alumini, kanaçe, kallaj dhe kontejnerë të tjerë të llojeve të ndryshme. Që nga kohërat e lashta, njeriu gjithmonë është përpjekur t’i mbajë të pandryshuara vetitë e ushqimit për një kohë të gjatë. Rezultat? Ushqimi i konservuar që ende dominon në supermarkete për të cilin do të gjeni më poshtë pesë kuriozitete në historinë e tij.

Paraardhësit tanë kishin shpikur tashmë truke të ndryshme për të ruajtur ushqimin. Gjëja e parë që ata vunë re ishte se faktorët e prishjes së ushqimit ishin ajri dhe lagështia. Kështu ata bënë përpjekje konservimi duke përdorur lëkurë dhe kocka kafshësh, brenda të cilave, doli se palca mbetej e ngrënshme për një kohë të gjatë. Me zhvillimin e qytetërimit urban, u përdor përdorimi i kontejnerëve prej druri ose terrakote, në të cilët u futën fruta, bishtajore të thata dhe perime, pastaj u ruajtën në mjedise të thata. Për vajin dhe verën, u përdorën amfora dhe kavanoza të mbyllura me tapa druri të mbështjella me pëlhura. Këto zgjidhje, të përhapura në Romën e lashtë, u shoqëruan me mjete të tilla si kriposja, tymosja dhe ngrirja (tashmë të përhapura në mesin e kinezëve dhe egjiptianëve), të dobishme për shtyrjen e skadimit të ushqimit.

Zgjidhjet e lashta për të ruajtur ushqimin mbetën në modë gjatë gjithë Mesjetës dhe më gjerë, por ndërkohë u regjistrua lindja e shisheve moderne (falë mbi të gjitha xham-bërësve venecianë dhe anglezë), të pajisur që nga shekulli i 18 me tapa të fuqishme që hapën një epokë të re për botën e verërave. Në 1810, shefi i pastiçerisë franceze Nicolas Appert bëri të ashtuquajturin “ushqimi në shishe”, duke fituar në një konkurs të nisur nga Napoleoni, çmimi i të cilit ishte menduar për ata që kishin krijuar një sistem për të ruajtur ushqimin e ushtarëve të përfshirë në luftë. Appert fitoi falë një metode bazuar në përdorimin e një shishe qelqi me një kapak hermetik. Duke futur ushqimin brenda (deri në buzë, për të eliminuar ajrin), mbështjellë me një leckë dhe duke e zhytur për orë të tëra në ujë të valë (në mënyrë që përbërësit të përfundojnë gatimin), ai përfitoi një ushqim që mund të ruhej për një kohë të gjatë. Shefi i pastiçerisë, natyrisht, nuk e dinte se ishte temperatura e lartë e gatimit dhe vula hermetike që parandaluan përhapjen e mikrobeve: roli i mikroorganizmave në procesin e dekompozimit u zbulua gjysmë shekulli më vonë nga Louis Pasteur.

Ishte sipërmarrësi britanik Peter Durand, në 1812, i cili përdori kavanoza të bëra nga fletë kallaji të lehta në vend të shisheve. Kjo rrugë u ndoq nga dy britanikë të tjerë, Bryan Donkin dhe John Hall, të cilët në 1813, pasi morën patentën e Durand, filluan prodhimin e parë industrial të ushqimit të konservuar. Jo shumë e ndryshme nga ajo e ekspozuar sot në supermarkete. Përdorimi i ushqimeve të konservuara filloi të përhapet me Luftën e Krimesë, kur filluan të sigurojnë mbështetje të vlefshme për ushtarët. Gjatë Luftës Civile Amerikane, zakoni gjithashtu u përhap jashtë shtetit. Në të njëjtën kohë u zhvilluan hapësit e parë të kanaçeve dhe në 1866 u krijua dhe e ashtuquajtura “hapje me çelës” (për të cilën një shkop metalik ishte fiksuar në kapakun e kutisë për ta “zhbllokuar” ngadalë).

Rreth vitit 1850, duke marrë një sugjerim nga tubat metalikë për bojëra, italiani Cesare Balena krijoi ​​pastën e ançovi-së në një tub. Ushqimi në kallajit përjetoi evolucione të mëtejshme me sipërmarrësin Francesco Cirio, i cili paraqiti domatet e tij të konservuara në Ekspozitën Universale në Paris. Në 1881 Pietro Sada u bë shumë popullor falë mishit të zier të konservuar (i përsosur në 1923 me shtimin e xhelatinës). Gjatë shekullit XX, industria e konservimit u zgjerua, duke pushtuar tregun me kanaçe të të gjitha formave: të ulëta dhe drejtkëndëshe (tipike për sardelet), cilindrike (të përdorura për bishtajore, domate të qëruara dhe supa) dhe të rrumbullakëta (kryesisht të destinuara për ton dhe ushqim për kafshët shtëpiake). Në fushën e pijeve, kanaçet birrës u shtuan në 1935, të lançuara nga kompania amerikane Gottfried Krueger Brewing.

Ushqimet e konservuara kanë njohur lulëzimin e tyre përfundimtar që nga Lufta e Dytë Botërore. Gjatë dekadave në vijim, megjithëse nuk ndryshuan në aspektin e tyre thelbësor, kontejnerët kanë pësuar përmirësime të ndryshme si brenda, me veshje të dobishme për të mos ndryshuar ushqimin, dhe jashtë, me miratimin e etiketave dhe hapjeve shumëngjyrëshe.

Prandaj ushqimi i konservuar ka vazhduar të na shoqërojë edhe në mijëvjeçarin e ri, madje edhe duke zbritur në Hapësirë ​​(po flasim për “ushqim hapësinor”), me tuba të mbushur me lloje të ndryshme makaronash, ushqime të mbushura me vakum dhe versione të reduktuara të provës së gravitetit të kanaçeve të përjetshme. FOCUS

Edel Strazimiri / SCAN

*Material i përgatitur nga portali SCAN. Ripublikimi mund të bëhet vetëm kundrejt citimit të autorësisë dhe burimit origjinal.