Kërpudha vrasëse që do të shpëtojë faunën e Amerikës nga milingona e çmendur!

“Pushtimi i milingonës së çmendur” tingëllon si titulli i një filmi të keq fantastiko-shkencor. Nëse nuk jetoni në Teksas: në atë rast ka qenë një realitet i trishtuar i përditshëm për të paktën njëzet vjet. Pse milingona e çmendur ekziston dhe dëmton: emri i saj shkencor është Nylanderia fulva dhe mbërriti në jug të Shteteve të Bashkuara rreth njëzet vjet më parë, duke u përhapur me shpejtësi në të gjithë Teksasin dhe duke krijuar superkoloni me miliona ekzemplarë që rrezikojnë faunën lokale.

Por tani, sipas një studimi të botuar në Proceedings of the National Academy of Sciences, ekziston një shpresë e re për të ndaluar pushtimin: një kërpudhë parazitare e grupit Microsporidia që prek në mënyrë specifike milingonat e çmendura dhe është në gjendje të fshijë koloni të tëra brenda një kohe të shkurtër.

Milingona e çmendur e ka marrë emrin nga fakti se lëviz shumë shpejt dhe në mënyrë të paparashikueshme; ndërsa e merr emrin e saj në anglisht (Rasberry crazy ant, “milingona e çmendur Rasberry”) nga Tom Rasberry, i cili punon si shfarosës dhe i cili në vitin 2002 ishte i pari që identifikoi një koloni milingonash të çmendura në Teksasin e tij të lindjes. Që atëherë, ky insekt është përhapur në të gjithë shtetin; dhe sekreti i suksesit të saj qëndron në një strategji të shpikur posaçërisht për Shtetet e Bashkuara.

Milingona e çmendur është në fakt vendase në Amerikën e Jugut, ku jeton në koloni të veçanta dhe që konkurrojnë ashpër për territor dhe ushqim. Popullsia e saj amerikane, nga ana tjetër, ka vendosur të fokusohet në bashkëpunim: pasi kanë krijuar folenë e parë, disa ekzemplarë e braktisin atë dhe vendosin të tjerë në zonën përreth; fole pas fole, milingonat ndërtojnë një superkoloni të vërtetë, në të cilën ekzemplarët mund të qarkullojnë lirshëm midis një foleje dhe tjetrës. Në këtë mënyrë ata mund të zënë shpejt sipërfaqe shumë të mëdha, dhe të mos shkaktojnë probleme për insektet e tjera lokale, por edhe për zvarranikët dhe gjitarët e vegjël. Por është pikërisht ky trend “komunal” që mund të vërtetojë zhbërjen e tyre: ka ardhur koha të flasim për kërpudhat.

Quhet Myrmecomorba nylanderiae dhe është një kërpudhat parazitare që prek vetëm milingonat e çmendura. Sporet e saj janë kapsula të vogla cilindrike me një “fuzhnjë” në njërin skaj, që shërben për të ankoruar në stomakun e milingonave dhe për të shpuar murin qelizor; sapo të vendoset, spora lëshon përmbajtjen e saj në qelizë, pas së cilës ajo përdor aftësinë e saj të riprodhimit për të krijuar kopje të tjera të vetvetes, të cilat nga ana tjetër do të infektojnë qelizat e tjera. Rezultati çon shpejt në vdekjen e milingonave të çmendura, por mbi të gjitha kërpudhat mund të transmetohen te anëtarët e tjerë të rritur të kolonisë dhe të infektojnë edhe larvat.

Kërpudhat u zbuluan në vitin 2015 dhe shtatë vjet vëzhgime kanë treguar se infeksioni mund të fshijë një superkoloni në një kohë relativisht të shkurtër. Detaji më i mirë është se kjo kërpudhë prek vetëm milingonat e çmendura dhe duket se injoron speciet vendase – kështu që mund të bëhet një armë biologjike relativisht e sigurt për të luftuar një pushtim që ne njerëzit nuk kemi qenë në gjendje ta ngadalësojmë vetë. FCS

Edel Strazimiri / SCAN

*Material i përgatitur nga portali SCAN. Ripublikimi mund të bëhet vetëm kundrejt citimit të autorësisë dhe burimit origjinal.