Konventa e Stambollit: Cili është traktati i dhunës në familje dhe a ka pasur ndikim?
Vendimi i Presidentit turk Rexhep Tajip Erdogan për të braktisur traktatin për luftimin e dhunës ndaj grave ka sjellë zemërim në të gjithë Evropën.
Ky është shembulli i fundit, por jo i vetmi. Disa vende kanë shprehur dëshirën e tyre për të lënë Konventën e Stambollit, instrumenti i parë ligjërisht i detyrueshëm që përcakton një sërë rregullash ligjore për të luftuar dhunën ndaj grave.
Por çfarë është Konventa e Stambollit dhe a ka bërë vërtet një ndryshim deri më tani? Kush e themeloi Konventën e Stambollit dhe pse?
Emri origjinal i Konventës së Stambollit është “Konventa e Këshillit të Evropës për parandalimin dhe luftimin e dhunës ndaj grave dhe dhunës në familje. E njohur si Konventa e Stambollit, u hap për herë të parë për nënshkrime në 11 maj 2011.
Këshilli i Evropës tashmë kishte filluar disa iniciativa për të promovuar mbrojtjen e grave nga dhuna që nga vitet 1990. Me kalimin e viteve dhe në harkun e disa fushatave u bë gjithnjë e më e qartë se kishte nevojë për një sërë standardesh ligjore për të siguruar që viktimat kudo që ndodheshin të mund të përfitonin nga i njëjti nivel i mbrojtjes.
Në vitin 2008, Komiteti i Ministrave të Drejtësisë të Këshillit të Evropës krijoi një grup ekspertësh të mandatuar për të hartuar një konventë që do të vendoste standardet për parandalimin dhe luftimin e dhunës ndaj grave dhe dhunës në familje.
Drafti përfundimtar ishte gati dy vjet më vonë, në 2010. Më 11 maj 2011, kongresi u hap për nënshkrime në Stamboll, Turqi. Deri më sot, 12 vende kanë nënshkruar konventën pa e ratifikuar atë, dhe 34 vende që e kanë nënshkruar, ratifikuar dhe zbatuar atë. Ai hyri në fuqi më 1 gusht 2014. Kush nuk e ka nënshkruar dhe kush nuk e ka ratifikuar atë?
Turqia ishte vendi i parë që ratifikoi konventën në 12 Mars 2012. Ndjekur nga 33 vende të tjera. Në 2017, BE përfundimisht nënshkroi gjithashtu.
Disa vende e kanë nënshkruar konventën, por kurrë nuk e ratifikuan atë, që do të thotë se ajo nuk u zbatua kurrë. Këto vende përfshijnë Armeninë, Bullgarinë, Republikën Çeke, Hungarinë, Letoninë, Lihtenshtajnin, Lituaninë, Republikën e Moldavisë, Ukrainën dhe Mbretërinë e Bashkuar. Vende si Rusia dhe Azerbajxhani kanë refuzuar nënshkrimin.
Çfarë thotë dhe çfarë nuk thotë Konventa e Stambollit?
Konventa e Stambollit është grupi i parë i udhëzimeve ligjërisht i detyrueshëm që krijon “një kornizë ligjore dhe qasje gjithëpërfshirëse për të luftuar dhunën ndaj grave” dhe është e përqendruar në parandalimin e dhunës në familje, mbrojtjen e viktimave dhe ndjekjen penale të shkelësve të ligjit.
Ai gjithashtu thotë se dhuna ndaj grave është shkelje e të drejtave të njeriut dhe një formë diskriminimi.
Konventa përshkruan se cilat akte duhet të kriminalizohen nga vendet pjesëmarrëse. Vepra të tilla përfshijnë dhunë psikologjike, ndjekje, dhunë fizike, dhunë seksuale (përfshirë përdhunimin), të gjitha veprimet jo-konsensuale të natyrës seksuale me një person, martesë të detyruar, abort të detyruar dhe sterilizim të detyruar, krime nderi si dhe ngacmim seksual. Një grup i pavarur ekspertësh të titulluar GREVIO (Grupi i Ekspertëve për Veprim kundër Dhunës ndaj Grave dhe Dhunës në Familje) ishte ngarkuar të monitoronte zbatimin e konventës.
Disa vende e konsideruan këtë përkufizim si shumë të gjerë dhe kishin frikë se mund të interpretohej për të hapur rrugën për lejimin e një gjinie të tretë. Sidoqoftë, sipas Konventës, gjinia dhe seksi janë dy koncepte të veçanta dhe përkufizimi nuk synon të zëvendësojë termat për “gra” dhe “burra”.
Nuk ka asnjë përmendje të qartë të termave “interseks” dhe “transgjinor” brenda Konventës së Stambollit. Sidoqoftë, palëve u kërkohet të shmangin çdo diskriminim bazuar në gjininë ose identitetin seksual të dikujt, si dhe racën, ngjyrën, gjuhën, fenë, mendimet politike ose të tjera, origjinën kombëtare ose shoqërore, shoqërimin me një pakicë kombëtare, pasurinë, lindjen , mosha, gjendja shëndetësore, aftësia e kufizuar, statusi martesor, statusi i migrantit ose refugjatit.
Konventa e Stambollit ndihmoi në rritjen e ndërgjegjësimit për dhunën në familje dhe ndihmoi në arsimimin e viktimave. (Euronews)
SCAN
*Material i përgatitur nga portali SCAN. Ripublikimi mund të bëhet vetëm kundrejt citimit të autorësisë dhe burimit origjinal.