‘Kurthi i huamarrjes’: A po i ngarkon Kina vendet e varfra me borxhe të paqëndrueshme?!

Kina është përballur me kritika për praktikat e saj të huadhënies për vendet më të varfra, e akuzuar se i ka lënë ata në vështirësi për të shlyer borxhet dhe për këtë arsye të prekshme ndaj presionit nga Pekini. Por kjo refuzohet nga Kina, e cila akuzon disa në Perëndim për promovimin e kësaj narrative për të dëmtuar imazhin e saj. Ajo thotë: “Nuk ka asnjë vend të vetëm që ka rënë në [një] të ashtuquajtur “kurth borxhi” si rezultat i huamarrjes nga Kina.”

Kina është një nga vendet më të mëdha kreditore në botë. Kreditë e saj për vendet me të ardhura të ulëta dhe të mesme janë trefishuar gjatë dekadës së fundit, duke arritur në 170 miliardë dollarë deri në fund të vitit 2020.

Megjithatë, angazhimet e përgjithshme të huadhënies së Kinës ka të ngjarë të jenë dukshëm më të mëdha se sa sugjerojnë këto shifra. Hulumtimi nga AidData, një organ ndërkombëtar zhvillimi në Universitetin William & Mary në SHBA, zbulon se gjysma e huadhënies së Kinës për vendet në zhvillim nuk raportohet në statistikat zyrtare të borxhit.

Ajo shpesh mbahet jashtë bilanceve të qeverisë, e drejtuar drejt kompanive dhe bankave shtetërore, sipërmarrjeve të përbashkëta ose institucioneve private, dhe jo drejtpërdrejt nga qeveria në qeveri. Tani ka më shumë se 40 vende me të ardhura të ulëta dhe të mesme, sipas AidData, ekspozimi ndaj borxhit të të cilëve ndaj huadhënësve kinezë është më shumë se 10% e madhësisë së prodhimit të tyre vjetor ekonomik (GDP) si rezultat i këtij “borxhi të fshehur”.

Xhibuti, Laosi, Zambia dhe Kirgistani kanë borxhe ndaj Kinës ekuivalente me të paktën 20% të PBB-së së tyre vjetore. Pjesa më e madhe e borxhit që i detyrohet Kinës lidhet me projekte të mëdha infrastrukturore si rrugët, hekurudhat dhe portet, si dhe me industrinë e minierave dhe energjisë, nën Iniciativën e Presidentit Xi Jinping “Një brez dhe një rrugë”.

A janë më të vështira për t’u shlyer kreditë kineze?

Kina tenton të japë hua me norma më të larta interesi sesa qeveritë perëndimore. Në rreth 4%, këto kredi janë afër normave të tregut komercial dhe rreth katër herë më shumë se një kredi tipike nga Banka Botërore ose një vend individual si Franca apo Gjermania. Periudha e kërkuar e shlyerjes për një kredi kineze është gjithashtu përgjithësisht më e shkurtër – më pak se 10 vjet, krahasuar me rreth 28 vjet për kreditë koncesionare të huadhënësve të tjerë për vendet në zhvillim.

Huadhënësit shtetërorë kinezë gjithashtu zakonisht kërkojnë që huamarrësit të mbajnë një bilanc minimal parash në një llogari në det të hapur në të cilën huadhënësi ka akses. Kjo qasje shihet rrallë në kreditë e lëshuara nga huadhënësit perëndimorë. Aktualisht ekziston një iniciativë nga vendet e G20 – ato vende që kanë ekonomitë më të mëdha dhe me rritjen më të shpejtë – për të ofruar lehtësim borxhi për vendet më të varfra për t’i ndihmuar ata të përballen me ndikimin e pandemisë.

Kina i është bashkuar kësaj nisme dhe thotë se ka kontribuar “shumën më të lartë të shlyerjes së borxhit” nga çdo vend që merr pjesë në plan. Banka Botërore thotë se që nga maji 2020, një total prej më shumë se 10.3 miliardë dollarësh janë dorëzuar në lehtësimin e borxhit nga vendet e G20-ës sipas kësaj skeme. BBC

Edel Strazimiri / SCAN

*Material i përgatitur nga portali SCAN. Ripublikimi mund të bëhet vetëm kundrejt citimit të autorësisë dhe burimit origjinal.