Një artist paguhet 84 mijë dollarë për të realizuar një tablo – Mban paratë dhe e quan gjestin “art”
Kur një ekspozitë për të ardhmen e punës u hap në një muze arti danez të Premten, vizitorët duhet të kishin parë dy korniza të mëdha fotografish të mbushura me kartëmonedha me vlerë të kombinuar 84,000 dollarë. Pjesët ishin menduar të ishin riprodhime të dy veprave të artistit Jens Haaning, i cili më parë përdorte para të gatshme për të përfaqësuar pagat mesatare vjetore të një austriaku dhe një danezi – në euro dhe koronë daneze respektivisht.
Por kur Muzeu i Artit Modern Kunsten në Aalborg mori dorëzimin e veprave të artit të rikrijuar para shfaqjes, stafi i galerisë bëri një zbulim befasues: kornizat ishin bosh. Në vend që të ishte punë dore e hajdutëve, paratë e huazuara mungonin falë vetë Haaning, i cili thotë se po i mban paratë – në emër të artit. “Unë kam zgjedhur të bëj një vepër të re për ekspozitën, në vend që të tregoj përkatësisht dy veprat 14 dhe 11-vjeçare”, tha Haaning për muzeun në një email, teksti i të cilit tani shfaqet pranë kornizave të zbrazëta.
“Puna bazohet/i përgjigjet si konceptit tuaj të ekspozitës ashtu edhe veprave që fillimisht kishim planifikuar të shfaqnim.” Pjesa konceptuale “e re”, të cilën Haaning e ka titulluar “Merr paratë dhe vrapo”, tani është në qendër të një mosmarrëveshjeje midis muzeut dhe artistit për punën, detyrimet kontraktuale dhe vlerën e punës – të gjitha tema të përshtatshme për ekspozitën.
“Unë pashë, nga pikëpamja ime artistike, se mund të krijoja një pjesë shumë më të mirë për ta sesa ajo që ata mund të imagjinonin”, tha Haaning për CNN përmes telefonit, duke shtuar: “Unë nuk shoh që kam vjedhur para .. Unë kam krijuar një vepër arti, e cila është ndoshta 10 ose 100 herë më e mirë se sa kishim planifikuar. Cili është problemi? ”
Mosmarrëveshja kontraktuale
Përveç huazimit të Haaning 534,000 korona daneze (84,000 dollarë) për veprat e artit të mbushura me para, Muzeu Kunsten kishte rënë dakord të paguante një shtesë prej 10,000 korona (1,571 dollarë) për punën e tij, si dhe të mbulonte kostot si inkuadrimi dhe dorëzimi. Por artisti tha se projekti do ta kishte lënë sërish pa para, për shkak të kostove të studios dhe rrogave të stafit.
Haaning tha se ai nuk ka në plan të kthejë paratë dhe “nuk është i shqetësuar” për pasojat e mundshme. Andersson tha se artisti ka afat deri në janar, kur përfundon ekspozita, për të shlyer huanë, pas së cilës muzeu do të marrë parasysh veprimet ligjore.
Tani për tani, muzeu po shfaq “Merrni paratë dhe vraponi” ashtu siç është, duke e vendosur atë në një platformë për t’u konsideruar dhe kritikuar. Në botën e artit, veprat që vënë në dyshim vlerën e vetë artit – si Maurizio Cattelan që ngjit një banane në mur, ose Banksy që copëton një pikturë në ankand – nuk janë asgjë e re. As veprat e artit të padukshme, me të ndjerin Yves Klein duke ekspozuar një dhomë të zbrazët për mijëra njerëz në 1958.
Në fund të fundit, komentimi i vlerës së punës është ajo që synonte Haaning. “Unë mendoj se pas pjesës është një deklaratë shumë më e përgjithshme: se (ju) duhet të shikoni strukturat në të cilat merrni pjesë dhe të reflektoni mbi to,” tha ai, duke renditur fenë dhe martesën mes tyre. “Dhe nëse është e nevojshme, e dini, merrni paratë dhe vraponi.”
Megjithatë, drejtori i muzeut do të donte të shihte kthimin e parave të gatshme. “Nuk janë paratë e mia – janë para publike, janë paratë e muzeut,” tha ai. “Pra, kjo është arsyeja pse (deri në janar) ne duhet të sigurohemi që do të kthehet tek ne.” CNN
Edel Strazimiri / SCAN
*Material i përgatitur nga portali SCAN. Ripublikimi mund të bëhet vetëm kundrejt citimit të autorësisë dhe burimit origjinal.