Prezantimi i programit ekonomik të PD: Rikthimi i taksës së sheshtë 9%

Aktualiteti politik ishte fokusi i emisionit “60 Minuta” nga gazetari Arbër Hitaj në RTV SCAN. Për të diskutuar në lidhje me programin ekonomik të prezantuar nga Partia Demokratike për zgjedhjet e 25 prillit, të ftuar në studio ishin Florion Mima, ish-deputet i PD, pjesë e grupit të punës për hartimin e programit dhe Enio Civici, drejtor i informacionit në RTV SCAN. Një diskutim i madh për ndryshimet e dy qeverive lidhet me sistemin e taksimit. Opozita prezantoi në programin e saj rikthimin e taksës së sheshtë me 9% mbi të ardhurat personale duke ruajtur fashën mbrojtëse ekzistuese prej 30 mijë lekësh dhe gjithashtu vendosjen e taksës 9% të fitimit për të gjitha sipërmarrjet më xhiro vjetore mbi 14 milionë lekë të reja. Mima tha për 60 Minuta se taksa progresive ka dështuar sepse nuk mbledh më shumë se 27% të GDP-së në taksa dhe tatime. Mimo theksoi se gjatë qeverisjes së PD nga viti 2006 deri në 2009, çdo vit me taksa të ulura kanë pasur buxhet suplementar në mes të vitit. Sipas ish-deputetit kur njerëzit binden se ajo që po paguajnë është e drejtë dhe e ndershme e japing me vetë dije. Ndërkohë që sipas tij shtresa e mesme është më e goditura nga taksa progresive. Duke marrë shembullin personal, drejtori i informacionit Civici tha se askush nuk do të paguajë më shumë taksa, prandaj Civici e konsideroi pozitive uljen e taksës. Gjithashtu, Civici sugjeroi ngritjen e një sistemi monitorimi për menaxhimin e parasë publike pasi shqiptarët kanë nevojë për transparencë që tu rritet besimi dhe kështu të jenë më të gatshëm të paguajnë taksat.

Florion Mima

Pse duhet të kthehet Shqipëria në regjimin e taksës së sheshtë?

Në vendet si Shqipëria, gjatë 2005, vumë re që të gjitha pagat e larta që diheshin publikisht, drejtor e inxhinier që kishin rroga disa milionëshe, të gjithë siguroheshin me pagën minimale 124 mijë lekë të vjetra në muaj. Shkalla tatimore në atë kohë ka qenë 23% me taksën progresive. Kur shkalla shkoi në 10%, ajo që në quajmë përmbushja vullnetare e detyrimeve nga ana e tatim paguesit shkoi përpjetë në dy aspekte: në deklarimin e të gjithë punonjësve që kishte kompania por edhe në deklarimin e pagave reale. Ndoshta jo 100% reale nga të gjithë por që i afroheshin realitetit. Kjo ishte fitorja më e madhe e taksës së sheshtë.

Nga 2006 që filloi prezantimi komponentit të parë, deri në 2009 pa shpërthyer mirë kriza, në çdo vit me taksa të ulura ne kemi pasur buxhet suplementar në mes të vitit. Në qershor bëhej një review nga FMN dhe thonte që keni kaluar kaq milionë euro dhe merrini ndajini sipas kësaj formule, 50% do i përdorni për të paguar borxhin dhe 50% për investime shtesë. Në 4 vitet ka pasur buxhet suplementar. Pra, kur njerëzit binden që ajo që po paguajnë është e drejtë dhe është e ndershme për një shtet relativisht të vogël e japin me vetëdije.

Pse ka dështuar taksa progresive sipas jush?

Shqipëria sot nuk mbledh më shumë se 27% të GDP-së në taksa dhe tatime. Ka mbledhur 27% me gjysmën e shkallës tatimore. Atëherë për çfarë na duhet “taksa e drejtë” kur ti nuk taton ata më të pasurit që nuk mbahen me rroga por me dividend, dhe taksën e dividentit ua fal dhe mund të paguajnë nëse dëshirojnë 8%. Ndërkohë që në vend se të inkurajojnë të rinjtë u thonë se nëse bën edhe një punë të dytë do kalosh tek shkalla maksimale dhe do paguash 23%.

A është goditur shtresa e mesme nga kjo taksë?

Absolutisht, ata janë viktima e parë dhe e vetme për momentin.

Enio Civici:

Cilën taksë përkrah më shumë taksën e sheshtë apo progresive?

Unë parimisht dhe personalisht, besoj dhe dua të paguaj më pak taksa për më tepër në një shtet që nuk njihet për mirëmenaxhimin e parasë publike. Kam një problem të madh me regjimin aktual të taksave, unë njësoj si ju besoj, si çdo njeri normal besoj se kush fiton më shumë duhet të paguajë më shumë. Por, ka dy filozofi, njëra që thotë që taksa e sheshtë kur ti fiton më shumë % e taksave është më e lartë dhe do paguash më shumë dhe një tjetër që thotë përveç se do paguash më shumë në vlera absolute do paguash dhe nominalen sepse rritet përqindja. Nuk kisha asnjë problem me regjimin aktual të PS por kur filloi që ky regjim i taksimit të tatonte vetëm punën dhe 0 kapitalin dhe fitimet fillon dhe mendon që ka diçka që nuk shkon. Një që fiton më pak, paguan më shumë taksa së një që fiton më shumë. Kjo dikotomia e sistemit fiskal aktual ka nevojë për një rregullim total pavarësisht nëse është taksë e sheshtë apo progresive.

Në lidhje me taksën e sheshtë filozofia që njerëzit janë të prirur të paguajnë më shumë kur i kanë taksat më të ulëta ka rezultuar e vërtetë gjatë 4 vjeçarit 2005-2009, por besoj se vinte nga fakti që nuk paguanin fare para 2005. Besoj se është e nevojshme një detajim më i gjatë sesi këto para do të përdoren. Duhet të ketë një sistem monitorimi të parasë publike që shqiptarët të fillojnë të kenë besim tek pagesa e taksave. Pra, do ta ulim taksën, ju do të jeni më të priur ta paguani, por që ju te keni besim do iu tregojmë sesi do ta përdorim këtë para. Ndoshta me një mekanizëm inovativ.

Ndryshimi i sistemit të taksimit nuk solli një nga objektivat që duhet të jetë rritja e pjesëmarrjes në sistemin fiskal të secilit prej nesh. Është e vërtetë që ka ende kompani që nuk e deklarojnë të vërtetën, ka ende komapani që nuk i deklarojnë të gjithë punonjësit. Jam dakord me uljen e taksës, por besoj se duhen edhe disa mekanizma transparence për ta rritur besimin tonë në pagesën e taksave. Kjo besoj do të ishte akoma më e rëndësishme sesa thjesht ulja e taksave.

 SCAN

*Material i përgatitur nga portali SCAN. Ripublikimi mund të bëhet vetëm kundrejt citimit të autorësisë dhe burimit origjinal.