Profili demografik i Tiranës sipas lagjeve! Zonat më të plakura, ato ku divorcohen më shumë, apo rekordet e “Njësisë 10”

Nga Roel Korkuti/SCAN Magazine 

Koeficienti i varësisë moshore tregon përqindjen e personave mbi 65 vjeç mbi atë grup të popullsisë që ka një moshë nga 15 deri në 64 vjeç, pra ata në moshë aktive për punë. Ky indikator shërben kryesisht për të përpiluar skemat e pensioneve por edhe politikat sociale, por nga ana tjetër është edhe një tregues deri diku i saktë i moshës së popullsisë në një zonë të caktuar, pra i plakjes së popullsisë.

Të dhënat e Bashkisë së Tiranës mbi koeficientin e varësisë moshore na tregojnë pikërisht lagjet më të plakura të Tiranës, por edhe ato më të reja, e sidomos ato lagje që kanë një popullsi më aktive për punë dhe ato që kanë më pak.

Cila është lagjia më e plakur e kryeqytetit?

Të dhënat tregojnë se është njësia numër 10, pra zona që rrethon rrugën “Myslim Shyri”, nga të dyja anët e saj, dhe “Rrugën e Kavajës”, deri te kryqëzimi i “21 Dhjetorit”. Në këtë lagje, koeficienti i varësisë moshore fiksohet në 24.7, ndërkohë që mesatarja e Tiranës fiksohet në 16.7 dhe ajo e Shqipërisë në 20.1.

Mosha mesatare në njësinë numër 10 fiksohet në 42 vjeç. Pas njësisë 10, në listën e lagjeve me përqindjen më të lartë të të moshurave mbi moshën aktive të popullsisë, renditet njësia numër 8, pra zona e “Rrugës së Dibrës” dhe “Shkollës Partizani”. Në vend të tretë renditet njësia numër 2, zona e “Tregut Elektrik”, dhe më pas njësia numër 5, “Tirana e Re”. 

Po lagjia me moshën më të re të Tiranës cila është?

“Kombinati”! Pra, njësia numër 6, së bashku me “Laprakën”, njësinë numër 11, me një koeficient varësie për të moshuarit në vetëm 12.7, pra sa gjysma e lagjeve më të plakura, ndërkohë që mosha mestare në të dy këto lagje fiksohet në 35 vjeç.

Po të analizojmë edhe njësitë e tjera të Tiranës, ato të cilat i`u bashkuan kryeqytetit me ndarjen e re territoriale, e që nga ish-komuna u kthyen në njësi administrative, situata ndryshon. Janë disa prej këtyre njësive të reja të cilat kanë popullsinë më të re.

Zall Herri është në vend të parë, me një moshë mesatare në vetëm 31 vjeç dhe me një koeficient varësie për të moshuarit në 11. Më pas ndjekin: njësia e Farkës, Dajtit, Kasharit e Zall-Bastarit dhe Vaqarrit, me një moshë mesatare në 33 vjeç. Ndër ish-komunat tashmë pjesë të Bashkisë së Tiranës si njësi administrative, ajo e Shëngjergjit është më e plakura, me një moshë mesatare në 37 vjeç dhe një koefiçent varësie për të moshuarit në 22.7.

Lindjet, në cilën lagje është shtesa  natyrore më e lartë dhe ku është në rënie?

Një tjetër e dhënë, e cila i vjen në ndihmë profilizimit të kryeqytetit nga struktura demografike sipas njësive të saj administrative, ose lagjeve, është edhe ajo e shtesës natyrore të popullsisë. Pra, cilat janë ato lagje të Tiranës ku lindjet janë më të mëdha? “Kombinati”!

Përkon pikërisht me lagjen me numrin më të ulët të të moshuarve. Në Kombinat lindjet fiksohet në 751 për 2018-ën dhe është gjithashtu lagjia me shtesën më të lartë natyrore, pra diferenca mes lindjeve dhe vdekje, e që fiksohet në 396.

Më pas ndjek njësia numër 5, që i referohet kryesisht “Tiranës së Re”. Në Tiranë të Re shtesa natyrore fiksohet në 315, ndërkohë që kjo lagje është e dyta pas Kombinatit edhe për numrin më të lartë të lindjeve në vit.

Nuk duhet harruar as fakti se, Tirana e Re është njësia administrative e Tiranës me popullsinë më të madhe, rreth 80 mijë banorë. Lagjia e tretë e Tiranës në bazë të shtesës natyrore të popullsisë është njësia numër 7, pra zona rreth Policisë Bashkiake pranë kryqëzimit të “21 Dhjetorit”.

Nga krahu i kundërt, lagjia me shtesën më të ulët natyrore është njësia numër 10, e vetmja njësi e Tiranës ku shtesa natyrore është me minus. Në lagjen rreth e rrotull rrugës “Myslym Shyri”, e që është edhe lagjia më e vogël e Tiranës, me rreth 27 mijë banorë, shtesa natyrore e popullsisë është në -7 në të dhënat e vitit 2018.

Kjo njësi dhe lagje është duke u tkurrur, ndërkohë që më pas ndjekin të tjera njësi, të cilat kanë një ritëm të lartë të uljes së lindjeve por edhe të plakjes, si përshembull njësia numër 3, zona e “Xhamllikut”, apo “Rruga Bardhyl”.

Në këtë njësi administrative, rritja natyrore e popullsisë fiksohet në rreth 60 në vit dhe lindjet në rreth 320. Kjo njësi, pra zona e “Xhamllikut” është gjithashtu një prej njësive më të vogla të Tiranës në bazë të numrit të popullsisë, më saktësisht e 3-ta me më pak banorë, me vetëm 44 mijë. Ndër lagjet me shtesën më të ulët të popullsisë, figuron edhe njësia numër 8, pra zona rreth e rrotull “Rrugës së Dibrës” dhe gjimnazit “Partizani”. 

Situata në ish-komunat që sot janë njësi administrative

Kashari është njësia me rritjen më të madhe të popullsisë, me rreth 431 në vit. Kjo njësi administrative përfshin edhe një prej zonave më të reja të Tiranës, atë që njihet ndryshe si zona e “Astirit” ose “Unazës së Re”. Me një popullsi relativisht të re, kjo njësi e Tiranës është rrjedhimisht edhe ndër ato me numrin më të lartë të lindjeve. Krraba dhe Shëngjergji, ndërkohë, janë të vetmet njësi rurale me rritje natyrore të popullsisë në territor negativ.

Familjet më të mëdha në Laprakë e Kombinat

Një tjetër e dhënë, që na vjen në ndihmë për të profilizuar demografikisht Tiranën sipas lagjeve është ajo e numrit të anëtarëve për familje. Pra, në cilat lagje të Tiranës urbane por edhe rurale janë familjet më të mëdha  e në cilat lagje janë ato më të voglat? Edhe këtë klasifikim e kryeson njësia dhjetë, që është ajo më e plakur dhe ajo me shtesën më të ulët natyrore.

Në këtë njësi administrative, pra pranë rrugës “Myslym Shyri”, mesatarisht familjet kanë nga 2.5 anëtarë. Më pas ndjekin njësia 9, 5, dhe 7 me nga 2.7 banorë për familje. Njësia 7 kryesisht i referohet zonës së “21 Dhjetorit”, ndërsa njësia numër 9, zonës që njihet ndryshe si zona e “Brrakës”, rruga “Siri Kodra”, rruga e “Barrikadave”, deri te materniteti “Nëna Geraldinë”, e që njihet si një prej lagjeve më autoktone të Tiranës.

Lagjet me familjet më të mëdha janë “Kombinati” dhe “Lapraka”, pra njësia numër 6 dhe njësia numër 11, me nga 3 banorë për familje mesatarisht. Sa i përket ish-komunave, aktualisht njësi administrative të Bashkisë Tiranë, Ndroqi, Petrela dhe Vaqarri janë ato me më shumë anëtarë në familje, 3.6 mesatarisht. Edhe këtu, Shëngjergji është sërish në vend të fundit, me vetëm 2.6 banorë për familje.

“Myslym Shyri”, makthi i çifteve. Kurora është e “sigurtë” te “Xhamlliku”

Të dhënat demografike të Bashkisë Tiranë ndihmojnë për të krijuar një profil shoqëror të kryeqytetit sipas njësive administrative, pra lagjeve të Tiranës dhe njësive rurale, ose ish-komunave.

Cilat janë lagjet e Tiranës me më shumë martesa? Të dhënat e përpunuara nga “Scan Magazine” dhe të shprehura në martesa për çdo 1000 banorë të asaj njësie, tregojnë se në vend të parë për nga njësitë e vjetra të Tiranës, është njësia numër 11, që i përket Laprakës, me 6.12 martesa për çdo 1000 banorë. Po njësia me më pak martesa cila është? Njësia 10!

Numëron vetëm 4.14 martesa për 1000 banorë në 2018-ën. Po të shohim ish-komunat, njësia administrative me më shumë martesa për 1000 banorë, është Kashari me 8.2 martesa. Kashari përfshin në pjesë të madhe edhe një prej lagjeve më të reja të Tiranës, si “Unaza e Re” apo zona e “Yzberishtit”.

Po me divorcet kush kryeson? Ndër lagjet e Tiranës, sërish njësia 10. Kjo njësi, pra zona përreth rrugës “Myslym Shyri”, është edhe njësia më e plakur e Tiranës, ajo me shtesën më të ulët natyrore, në territor negativ, ajo me numrin më të ulët të anëtarëve në një familje, vetëm 2.5, ajo me numrin më të ulët të martesave dhe tanimë edhe ajo me numrin më të lartë të divorceve. Lagjia me numrin më të ulët të divorceve rezuloton të jetë “Xhamlliku”, pra njësia numër 3.

Mes njësive administrative përtej 11-shes, Kashari figuron si ajo me numrin më të lartë të divorceve, me 1.69 për çdo 1000 banorë, ndërsa nga krahu i kundërt, pra me më pak divorce, figuron Bërzhita, me 0.16 divorce për 1000 banorë.

*Material i përgatitur nga portali SCAN. Ripublikimi mund të bëhet vetëm kundrejt citimit të autorësisë dhe burimit origjinal.