Rinia shqiptare, jashtë tregut të punës – Drafti/ Rrezik për varfëri. Ku parashikohet të ndërhyhet

Rinia shqiptare  konsiderohet si një grup vulnerabël që përballet me sfida të mëdha si rreziku i varfërisë, papunësia e lartë, shkalla e papunësisë afatgjatë, normat e larta të individëve që nuk janë të punësuar dhe nuk ndjekin shkollën apo trajnim (NEET). Ndërkohë që pjesëmarrja ekonomike e të rinjve është ende dukshëm nën mesataren e BE-së. Sipas INSTAT, norma NEET për Shqipërinë në 2020 ishte 27.9 %, më shumë se dyfishi i mesatares së BE-27 (12.6%). Drafti i reformave ekonomike 2022-2024 i hartuar nga qeveria vë në dukje se  punësimi i të rinjve 15-24 vjeç mbetet prapa pjesës tjetër të popullsisë së rritur, duke qëndruar në një mesatare prej 41,6% në 2021.

Gjatë këtij viti shkalla e pjesëmarrjes së të rinjve (popullsia nga 15 deri në 29 vjeç) vazhdoi të ishte më e ulët se për pjesën tjetër të popullsisë së rritur (51.9%).  Sipas draftit, të rinjtë shqiptarë përballen me sfida të rëndësishme në përputhjen e kualifikimeve të tyre të arsimit të lartë me kërkesat e tregut të punës dhe shpesh pranojnë pozicione të përkohshme punësimi për të cilat ata janë të mbikualifikuar si një alternativë ndaj vendeve të pakta të punës në fushat e tyre përkatëse të specializimit. Kjo shpesh çon në vonesa në fillimin e një jete të pavarur dhe mungesë motivimi për të krijuar një familje ose për të qenë më aktiv në shoqëri dhe në afat të gjatë çon në të ardhura më të ulëta, rrezik më të lartë të varfërisë dhe dekurajim për të qenë aktiv në tregun e punës për të rinjtë.

Në dokument konstatohet se pandemia Covid 19 e ka përkeqësuar edhe më tej situatën. Për këtë arsye, qeveria lë si detyrë ndaj insitucioneve përgjegjëse që të  ndërmarrin reforma të menjëhershme duke u fokusuar specifikisht tek të rinjtë që nuk janë të punësuar, nuk ndjekin shkollën apo trajnim(NEET). Sipas draftit,  ofrimi i arsimit dhe trajnimit profesional cilësor për të rinjtë dhe të rriturit janë prioritetet e përgjithshme strategjike të Agjencisë për Aftësi dhe Punësim.

Mungesa e kapaciteteve në infrastrukturë në disa qarqe (Tiranë, Durrës, Elbasan) dhe përdorimi jo racional i tyre në disa qarqe të tjera (Korçë, Berat) bëjnë të domosdoshëm zbatimin e menjëhershëm të planit për optimizimin e ofruesve publikë të arsimit dhe formimit profesional. Ndërkohë,  kërkohet që të zbatohen programet e nxitjes së punësimit, përfshirë programet e dedikuara për COVID-19, që synojnë mbështetjen e grupeve më vulnerabël. Hartimin e programit të garancisë për të rinjtë) që synon papunësinë e të rinjve veçanërisht të atyre jo aktiv. Zbatimin e marrëveshjeve të nënshkruara me komunat në zonat e pambuluara.

Elisabeta Dosku / SCAN

*Material i përgatitur nga portali SCAN. Ripublikimi mund të bëhet vetëm kundrejt citimit të autorësisë dhe burimit origjinal.