Risia/ Krijohet varka revolucionare që prodhon energji nga dallgët  e detit

Trimaran është një pamje e zakonshme në ujërat e Filipineve. Vendi e filloi këtë model në anijet e hershme luftarake, pastaj e miratoi atë për anijet e tij tradicionale me vela dhe anijet e peshkimit. Si vend ishullor, Filipinet mbështeten në varkat me motor – anije, tragete dhe anije ngarkesash – për të transportuar njerëz dhe mallra nëpër më shumë se 7,000 ishuj. Por flota e saj e anijeve të ngarkesave dhe pasagjerëve është një nga kontribuesit më të mëdhenj në emetimet e gazrave serë të vendit. Në vitin 2012, transporti përbënte burimin e dytë më të madh të emetimeve të gazrave serë në sektorin e energjisë të vendit, pas ngrohjes dhe energjisë elektrike.

Në nivel global, 9% e të gjitha emetimeve të transportit vinin nga transporti ndërkombëtar dhe bregdetar në vitin 2010. Kjo është një shifër e vogël pranë 72% që vinte nga transporti rrugor, por ajo vendos transportin në një nivel të ngjashëm me aviacionin, i cili përbënte 10.6% të emetimeve të transportit. Dhe me vëllimin e tregtisë së detit botëror të parashikuar të rritet me një normë prej 3.8% në vit deri në vitin 2023, emetimet nga industria e transportit detar ka të ngjarë të rriten gjithashtu, përveç nëse rritja në trafikun detar mund të ndahet nga emetimet.

Një dizajn i ri i anijeve në Filipine shpreson të paraqesë një alternative me karbon të ulët për bangka-t e zakonshme të vendit, duke punuar me fuqinë e valëve dhe jo kundër tyre. Anija është një model hibrid, duke përdorur shumë motorë me djegie të brendshme për shtytje fillestare, por kalon më pas në energjinë e valës ndërsa lundron në ujërat e hapura.

Ky projekt është ideja e Jonathan Salvador – një inxhinier detar dhe pronar i kompanisë së ndërtimit të anijeve Metallica Marine Consultancy, Fabrikim dhe Shërbime – i cili ishte frymëzuar nga dizajni konvencional i bangka-ve.

Mënyra se si funksionon energjia e valës do të jetë e njohur për këdo që ka lëvizur në ujërat e detit. Ndonjëherë, valët janë aq të forta sa të shtyjnë prapa në breg ose aq të gjatë sa të shtyjnë.

Trimaran hibrid ka këtë makineri – një konvertues energjie valë – në formën e pompave hidraulike të integruara në daljet e saj. Ndërsa pompat lëvizin nëpër valë, ata korrin vrullin e këtyre valëve, duke shndërruar energjinë e tyre kinetike në energji elektrike, e cila më pas do të ushqehet në një gjenerator që do të furnizojë me energji elektrike anijen. Energjia elektrike më pas siguron shtytje përmes një motori. Sa më shumë valë të haset në trimaran, aq më shumë fuqi mund të prodhojë nga ato valë.

Ndërtimi i trimaran hibrid filloi në 2018 dhe u vendos për përfundim deri në fillim të vitit 2020, në një përpjekje bashkëpunuese midis kompanisë së ndërtimit të anijeve Metallica dhe Universitetit Shtetëror Aklan. Por një tajbun në vitin 2019 vonoi projektin dhe karantinat e komunitetit të zbatuar këtë vit për shkak të pandemisë Covid-19 rezultuan në një forcë punëtore skeletore në rastin më të mirë dhe e sollën projektin në ndalesë në më të keqen. Megjithëqë këto vështirësi, ekipi po synon të përfundojë ndërtimin e anijes deri në fund të vitit 2020, me një provë detare tre mujore të planifikuar për tremujorin e parë të 2021. Anija pritet të jetë e aftë të transportojë 100 pasagjerë, katër fërgona dhe 15 motoçikleta.

Përdorimi i energjisë së valës së trimaranit mund të jetë një hap i rëndësishëm drejt zvogëlimit të nevojës për lëndë djegëse që dëmtojnë mjedisin siç është nafta në Filipine. Dhe me energjinë e valës që kompenson përdorimin e benzinës, Salvador dhe ekipi i tij synojnë të rrëzojnë emetimet e karbonit të anijes nga një e treta në krahasim me linjat më moderne të transportit në shkallë të gjerë. (BBC)

Edel Strazimiri / SCAN

*Material i përgatitur nga portali SCAN. Ripublikimi mund të bëhet vetëm kundrejt citimit të autorësisë dhe burimit origjinal.