Rritje pagash 9-18 mijë lekë-INSTAT ndryshon status, bëhet institucion i pavarur publik! Detajet: Shërbime për të tretët, kundrejt tarifave
Instituti i Statistikave nuk do jetë jetë më një institucion varësie por një institucion i pavarur publik. Projektligji i ri i miratuar nga qeveria për statistikat zyrtare i jep pavarësi institucionit të statistikave në vend, duke i mundësuar sigurimin e të ardhurave shtesë, veç atyre që janë nga buxheti i shtetit, raporton portali ekonomik SCAN.
“Në rekomandimet periodike të BE-së për Shqipërinë thuhet që ligji i statistikave zyrtare duhet të përcaktojë qartë statusin e INSTAT-it si organ profesionalisht i pavarur. Për këtë qëllim, duke pasur parasysh edhe programin e qeverisë 2013 për ta vënë INSTAT-in nën kontrollin e Kuvendit të Shqipërisë, neni 14 propozon status të ri juridik, duke caktuar Institutin e Statistikave si institucion juridik publik të pavarur. Statusi i ri juridik dhe shkalla më e lartë e hierarkisë do të rritë imazhin e institucionit, besueshmërinë e publikut në statistika cilësore të paanshme e transparente si dhe do të ndikojë drejtpërdrejt në funksionimin profesional të Sistemit Kombëtar Statistikor” shkruhet në relacionin e projektligjit të kaluar për konsultim publik.
Referuar nenit 15 të projektligjit, INSTAT-i është person juridik publik i pavarur, që organizohet në nivel qendror dhe brenda strukturës organizative të INSTAT-it dhe në varësi të tij operojnë zyrat rajonale statistikore të nivelit vendor.
Efekti i parë që pritet të ketë ndryshimi i statusit juridik të INSTAT do të jetë rritja e nivelit të pagave për punonjësit, ashtu sikurse ndodh me institucione të tjera publike të pavarura. Në relacionin e projektligjit të dërguar për konsultim publik, vetëm rritja parashikohet të ketë një efekt prej 31,7 milionë lekë. Rritja e pagës, sipas relacionit të parë, për specialistët, drejtuesit e sektorëve dhe drejtorët parashikohet të variojë nga 9.500, 10.300, 12.000, 18.100 lekë në varësi të pozicionit të punës.
Me hyrjen në fuqi të ligjit, parashikohet që kreu aktual i INSTAT të përfundojë mandatin 5 vjeçar (llogaritur nga dita e emërimit para hyrjes në fuqi të ligjit të ri)
Në nenin 36 të projektligji parashikohet që INSTAT të ofrojë shërbime statistikore kundrejt të tretëve (privatë), kundrejt tarifave. Nga arkëtimet që do të ketë INSTAT në shërbimet ndaj privatëve, 90 % e të ardhurave do t’i përdorë vetë institucioni ndërsa 10 % do të derdhen në buxhetin e shtetit.
“Pika 5 e projektligjit parashikon që veprimtaria e INSTAT-it të mbulohet nga buxheti i shtetit dhe të ardhurat e tjera të ligjshme që krijohen nga shërbimi statistikor. Më tej, në pikën 6 propozohet që të ardhurat e krijuara të përdoren vetëm për qëllimin e zhvillimit të infrastrukturës së prodhimit statistikor, rritjen e kapaciteteve profesionale të statisticienëve dhe shpërblimin e punonjësve që angazhohen me detyra të tjera shtesë në kuadrin e marrëveshjeve me donatorët dhe financuesit për qëllime kërkimore-shkencore, analiza statistikore etj. Pika 7 e nenit autorizon bordin drejtues të përcaktojë masën e shpërblimit për stafin e angazhuar, duke u bazuar në kriteret e meritokracisë dhe nivelit të angazhimit” evidentohet në relacionin e projektligjit të dërguar për konsultim publik.
Po ashtu, është konstatuar problematika e refuzimit të dhënies së informacionit statistikor për punonjësit e INSTAT e në këtë rast, ligji i ri parashikon detyrimin ligjor për dhënien e tyre. Në rast refuzimi, penalitetet variojnë nga 50 mijë deri në 300 mijë lekë. Për institucionet publike, gjoba i jepet drejtuesit të institucionit.
SCAN Online
*Material i përgatitur nga portali SCAN. Ripublikimi mund të bëhet vetëm kundrejt citimit të autorësisë dhe burimit origjinal.