Si funksionojnë fishekzjarrët?

Si çdo vit të ri që troket, në shumë qytete do të festohet duke ndriçuar qiellin me spektaklin e lojërave piroteknike pas të cilave qëndrojnë kimia dhe fizika.

Por, duke folur për fishekzjarrët, a e keni menduar ndonjëherë se si punojnë ato? Dhe çfarë ka brenda tyre?

Fillimisht fishekzjarrët u bënë në Kinë para më shumë se 1,000 vitesh. Baruti është ai që e bën pluhurin të shpërthejë. Nitrat kaliumi është pjesa më e rëndësishme e barutit. Kjo është ajo që nxit zjarrin në qiell. Për të ndezur barutin përdoret një siguresë. Sapo fishekzjarri është në ajër, sa më shumë barut të ketë brenda tij aq më shumë shpërthim ka ai.

Ngjyra dhe xixëllimat: Ngjyrat bëhen duke djegur kripëra metalike. A e dini se në qoftë se digjni kripë tryeze (klorur natriumi) ai bën një flakë të verdhë? Djegia e llojeve të ndryshme të kripërave metalike bën flakë të ndryshme me ngjyrë. Shkëndija e ndritshme në fishekzjarrë vjen nga djegia e copave të vogla të metalit, të tilla si depozitat e hekurit ose çeliku.

Modeli i yjeve rreth ngarkesës së pluhurit në qendër, krijon forma të ndryshme të fishekzjarrëve. Për shembull, nëse yjet janë në një rreth rrotull ngarkesës së pluhurit të zi, do të shikoni një rreth fishekzjarrësh me ngjyra. Një gabim në vendosjen e yjeve dhe i gjithë modeli do të shkatërrohet!

E.T/SCAN

*Material i përgatitur nga portali SCAN. Ripublikimi mund të bëhet vetëm kundrejt citimit të autorësisë dhe burimit origjinal.