Stina e verës në Europë nuk kanë qenë kurrë kaq e thatë prej 2000 vitesh – Ndryshimi është veçanërisht alarmues për bujqësinë e pylltarinë

Vera në Europë nga 2015 në 2018 ishte më e thata e dy mijëvjeçarëve të fundit: kjo zbulohet nga gjurmët kimike të ngulitura në unazat e pothuajse 150 lisave, të cilat u kanë lejuar studiuesve të rindërtojnë klimën e 2100 viteve të fundit. Studimi, i botuar në Nature Geoscience, flet për një përkeqësim të papritur të kushteve të thatësirës nga 2015 e tutje, një anomali e mundshme për shkak të ndryshimit të klimës të shkaktuar nga aktiviteti njerëzor. “Me hulumtimin tonë kemi dashur të rindërtojmë me saktësi historinë europiane të klimës, në mënyrë që të jemi në gjendje të krahasojmë ngjarjet e fundit klimatike me ato të viteve të mëparshme,” shpjegon Ulf Büntgen, kreu i studimit.

Për të rindërtuar disa aspekte të klimës me mbi dy mijë vjet histori, studiuesit analizuan izotopet e karbonit dhe oksigjenit të pranishëm në më shumë se 27,000 unaza të 147 lisave të gjallë dhe të ngordhur. Radiokarboni (karboni-14) prodhohet nga grimcat kozmike: gjatë fotosintezës ajo absorbohet nga bimët, të cilat mbajnë gjurmët e tij në unazat e tyre. Duke analizuar ato është e mundur të gjurmohen ndryshimet në përqendrimin e karbonit në atmosferë me kalimin e kohës dhe, në procesin e analizës së të dhënave, të gjurmojmë përqendrimin e izotopeve të qëndrueshëm të oksigjenit dhe karbonit – të cilat, veçanërisht të ndjeshme ndaj lagështisë, na lejon të konkludojmë ndryshimet ndër vite.

Verat veçanërisht të lagështa dalin nga periudha e analizuar, siç janë ato të vitit 200, 720 dhe 1100 të erës sonë, dhe verës veçanërisht të thatë, siç janë ato të 40, 590 dhe 1510 të erës sonë. Por, përveç këtyre viteve ekstreme, studimet kanë treguar se gjatë dy mijëvjeçarëve të fundit thatësira në Europë është rritur ngadalë dhe në mënyrë të qëndrueshme – të paktën deri në gjashtë vjet më parë.

Mostrat e lisit nga 2015 në 2018, në fakt, tregojnë një thatësirë ​​anormale dhe vendosmërisht më të lartë se ajo e viteve të kaluara: “Ne zbuluam një rënie të papritur të lagështisë, pas viteve të rënies së ngadaltë”, shpjegon Mirek Trnka, një nga autorët, i cili nënvizon se si ky ndryshim i papritur është “veçanërisht alarmues për bujqësinë dhe pylltarinë”, siç konfirmohet nga dëmtimi i verës së kaluar në pyjet e Europës Qendrore. Sipas Büntgen, kjo nuk do të thotë që klima do të bëhet më e thatë në të gjithë Europën: disa zona mund të bëhen më të lagura ose më të ftohta, por ajo që do të karakterizojë vitet e ardhshme do të jenë kushtet ekstreme klimatike, të cilat do të sjellin pasoja serioze në ekosistemet dhe shoqëritë e tëra. (Focus)

Edel Strazimiri / SCAN

*Material i përgatitur nga portali SCAN. Ripublikimi mund të bëhet vetëm kundrejt citimit të autorësisë dhe burimit origjinal.