Superfuqitë botërore në konkurrencë për Arktikun – Kush fiton dhe humbet nga shkrirja e akullnajave

Arktiku po humbet aq shumë akull sa mund të arrijë një verë pa akull për disa dekada. Oqeani parashikohet të ketë verën e parë të saj pa akull deri në vitin 2050.

Ndërsa shumica do ta konsideronin me të drejtë këtë një pasojë tragjike të ndryshimit të klimës, disa vende dhe industri janë të gatshme të përfitojnë nga rrugët dhe burimet e reja tregtare që një Arktik i shkrirë do të zhbllokonte.

Rezultati është një teatër i ri i konkurrencës që premton të ndryshojë peizazhin gjeopolitik aq sa ai mjedisor.

Por, kush fiton dhe kush humbet nga një Arktik i shkrirë?

Fituesi: Kompanitë e naftës, gazit dhe transportit

Arktiku vlerësohet të jetë shtëpia e 13% të naftës të pazbuluar në botë dhe 30% të gazit natyror të saj të pazbuluar. Kjo krijon mundësi për ndërmarrjet e naftës dhe gazit që  me gjithë vështirësitë operacionale të lidhura me motin ekstrem, akullin e pakalueshëm dhe errësirën 24 orëshe,  janë gati të përfitojnë nga rritja e aksesit në pasurinë e hidrokarbureve të Arktikut.

Fituesi: Rusia

Ndoshta askush nuk është në gjendje të përfitojë aq sa Rusia. Rruga së pari do t’i japë Rusisë mundësi të nxjerrë të ardhura nga tregtia ndërkombëtare dhe të diversifikojë ekonominë e saj larg naftës dhe gazit. Duke kuptuar nevojën për të rritur ekonominë e saj përtej nxjerrjes së burimeve, Kremlini do të investoj 11 miliard dollarë për të zhvilluar rrugën detare veriore me porte dhe infrastrukturë tjetër gjatë gjashtë viteve të ardhshme.

Por kjo nuk do të thotë që Rusia nuk do të përfitojë gjithashtu nga aksesi i shtuar në pasurinë e burimeve natyrore të Arktikut. Në të vërtetë, një raport zbuloi se prej gati 60 rezervave më të mëdha të naftës dhe gazit në Arktik, 43 ishin brenda kufijve territorialë rusë.

Fituesi: Kina

Kina do të përfitojë gjithashtu. Rruga detare veriore së pari do të lejojë Kinën të diversifikojë rrugët e saj tregtare larg Rusisë, kalimi i së cilës përmes ngushticës së Malacca e bën sigurinë kineze të ndjeshme ndaj piraterisë, terrorizmit dhe bllokadës detare amerikane që mund të bllokojë importin e naftës dhe gazit.

Dhe Kina gjithashtu do të përfitojë nga pasuria e naftës dhe gazit e Arktikut me ndërmjetës; pasi sanksionet perëndimore kanë mbyllur burimet e financimit, Rusia është kthyer gjithnjë e më shumë tek Korporata Kombëtare e Naftës së Kinës dhe ndërmarrjeve të tjera shtetërore kineze për të financuar projekte të reja nafte dhe gazi.

Humbësi: Egjipti

Rritja e trafikut përgjatë Rrugës së Detit Verior vjen në kurriz të trafikut tregtar përmes Kanalit të Suezit, i cili parashikohet të ulet me rreth 66% nga fillimi i tij aktual menjëherë në vitin 2030.

Kjo është problematike sepse Egjipti fiton rreth 5 miliardë dollarë nga funksionimi i Kanalit të Suezit çdo vit, një burim të ardhurash që siguron një masë të stabilitetit në një rajon ndryshe të paqëndrueshëm.

Kanali i Suez gjithashtu i jep botës një interes të kushtuar për stabilitetin e Egjiptit, diçka që do të zvogëlohet me uljen e trafikut.

Humbësi: Bashkimi Evropian

Duke filluar nga vitet 1500, fuqia detare e Venecias filloi të bjerë ndërsa kolonizimi Portugez, Spanjoll, Francez, Anglez dhe Hollandez i ‘Botës së Re’ zhvendosi ekuilibrin global të fuqisë drejt Atlantikut.

Një studim demonstroi që Rruga e Detit të Veriut do të rrisë tregtinë midis Azisë Lindore dhe Europës Veriore deri në 7%. Sidoqoftë, kjo do të vijë në kurriz të tregtisë midis Europës Veriore dhe Jug, e cila nuk do të pësojë të njëjtën rritje të të ardhurave reale.

Humbësi: Shtetet e Bashkuara

Analiza e mësipërme bën të qartë se një Arktik i shkrirë nuk është në interesin e sigurisë kombëtare amerikane.

Aleatët si Egjipti dhe Bashkimi Europian do të vuajnë ndërsa kundërshtarët e saj si Rusia dhe Kina do të fitojnë. Disa ndërmarrje të energjisë dhe transportit amerikan mund të përfitojnë, por realiteti aktual i sanksioneve perëndimore ndaj Rusisë do të thotë që shumica e këtyre fitimeve do të mblidhen për firmat kineze.

Në çdo rast, asnjë përfitim ekonomik nuk mund të kompensojë koston e lartë gjeopolitike dhe sakatimin mjedisor të bërë nga një Arktik i shkrirë, i cili premton të fuqizojë Rusinë dhe Kinën ashtu si Amerika hyn në një epokë të re të konkurrencës strategjike afatgjatë me ta.

Shtetet e Bashkuara duhet të krijojnë kështu një strategji zyrtare se si t’i afrohen Arktikut gjatë shekullit të ardhshëm.

Nebi Xhomaqi / SCAN

*Material i përgatitur nga portali SCAN. Ripublikimi mund të bëhet vetëm kundrejt citimit të autorësisë dhe burimit origjinal.