Zbulimi i galaktikave të tjera pa nevojën e një teleskopi. Ky është shkencëtari që ndryshoi konceptin tonë mbi Universin
Rruga e Qumështit tashmë nuk është e vetmja galaktikë, ligji i thjeshtë i Henrietta Swan Leavitt e ndryshoi plotësisht këtë perceptim.
Një shekull më parë, Universi dukej si një vend shumë i vogël. Shumë astronomë ishin të bindur se galaktika e Rrugës së Qumështit përbënte tërësinë e kozmosit. Kjo ndryshoi në 1923 kur astronomi Edwin Hubble u ul në majën e malit Wilson në Kaliforni dhe drejtoi teleskopin e vëzhguesit drejt një spirale të ndritshme të paqartë në qiellin e largët të natës, Mjegullnajën Andromeda.
Andromeda ishte shumë larg për të qenë pjesë e Rrugës së Qumështit, nuk ishte një mjegullnajë, por një galaktikë. Një spirale prej një trilion yjesh, “Galaxy Andromeda” rrotullohet rreth 2.5 milion vjet dritë larg Tokës. Vëzhgimi i jashtëzakonshëm i Hubble nuk do të ishte i mundur pa punën e Henrietta Swan Leavitt, e cila nuk përdori asnjë teleskop.
Në vend të kësaj, Leavitt përdori një lente zmadhuese të drejtuar poshtë në një pllakë delikate prej xhami të fiksuar në një kornizë druri. Yjet e zinj të ndriçuar në sipërfaqen e bardhë zbulojnë një përmbysje të qiellit të natës të parë me sy të lirë. Kështu e përjetoi Leavitt Universin.
Leavitt punonte në Observatorin e Kolegjit Harvard në fund të shekullit 19 dhe në fillim të shekullit 20. U zbuluan dhjetëra mjegullnaja dhe asteroide të reja, si dhe mijëra “yje të ndryshueshëm”. Leavitt, e cila dikur ishte përshkruar si një “yll i ndryshueshëm”, zbuloi mbi 2.000 yje të ndryshueshëm të saj. Kërkimi i saj për yje e çoi atë në një çmim edhe më të madh sic ishte metoda për matjen e distancës nëpër hapësirë.
E njohur si marrëdhënia e periudhës dhe e shkëlqimit, njohuritë e Leavitt lejuan astronomët të matnin distancën në një shkallë ndërgalaktike dhe i dhanë Hubble formulën që duhej të shihte jashtë lagjes tonë dhe në Universin përtej. “I gjithë perceptimi ynë për Universin ndryshoi plotësisht si rezultat i zbulimit të saj”, thotë Wendy Freedman, një astronom dhe astrofizikan në Universitetin e Çikagos. (BBC)
SCAN
*Material i përgatitur nga portali SCAN. Ripublikimi mund të bëhet vetëm kundrejt citimit të autorësisë dhe burimit origjinal.