16 arsye pse shtetet duhet të ndjekin një strategji eliminimi dhe jo bashkëjetese me Covid-19!
Viti i kaluar i Covid-19 na ka mësuar se është sjellja e qeverive, më shumë sesa sjellja e virusit ose e individëve, ajo që formon sjelljen e vendeve ndaj krizës. Të flasësh për valët pandemike i ka dhënë virusit shumë fuqi: deri kohet e fundit valët e dukshme të infeksionit drejtoheshin nga veprimi dhe mosveprimi i qeverisë. Vetëm tani me shfaqjen e varianteve më infektive mund të jetë e përshtatshme të flasim për një valë të dytë të vërtetë.
Ndërsa qeveritë hartojnë planet e tyre të betejës për vitin e dytë radhazi, ne mund të presim që ato të bazojnë strategjitë e tyre në pasurimin e të dhënave për atë që funksionon më mirë. Dhe provat e deritanishme sugjerojnë që vendet që ndjekin eliminimin e Covid-19 po performojnë shumë më mirë sesa ato që përpiqen të shtypin virusin. Qëllimi i zero-Covid po prodhon rezultate më pozitive sesa përpjekja për të “jetuar me virusin”.
Këtu janë 16 arsye pse mendohet se të gjitha vendet duhet të paktën të marrin në konsideratë një qasje eliminimi:
- Shpëton jetë. Nuk është për t’u habitur, eliminimi i transmetimit të virusit minimizon vdekjet nga Covid-19. Vendet që ndjekin eliminimin kanë nivele të vdekshmërisë Covid-19 që janë zakonisht nën 10 për milion, që është 100 herë më pak se shumë vende që “jetojnë” me virusin.
- Eliminimi i transmetimit në komunitet gjithashtu kursen popullatat nga “një Covid i zgjatur”, e cila shkakton probleme të vazhdueshme shëndetësore tek të mbijetuarit. Këto probleme raportohen nga shumica e njerëzve të shtruar në spital për shkak të Covid-19 dhe gjithashtu mund të prekin ata me infeksion edhe mw të lehtë.
- Eliminimi është pro-barazisë. Pandemitë pothuajse pa ndryshim shkaktojnë dëm joproporcional të grupeve më të pafavorshme bazuar në përkatësinë etnike, të ardhurat dhe sëmundjet afatgjata. Eliminimi i Covid-19 mund të minimizojë këto pabarazi veçanërisht nëse sigurohet gjithashtu një “rrjet sigurie” i përshtatshëm shoqëror.
- Vendet që kanë eliminuar Covid-19 po përjetojnë më pak tkurrje ekonomike sesa vendet që përpiqen të jetojnë me virusin. Kina kontinentale dhe Tajvani janë ndoshta vendet e vetme me rritje ekonomike pozitive neutrale ose neto në vitin 2020.
- Eliminimi është i arritshëm dhe funksionon në një larmi mjedisesh. Globalisht, shumë vende dhe juridiksione po ndjekin me sukses qasjet e eliminimit, veçanërisht Kina kontinentale, Tajvani, Vietnami, Kamboxhia, Laosi, Mongolia, Singapori, Australia dhe Zelanda e Re. Ato janë të ndryshme në gjeografi, madhësi të popullsisë, burime dhe stile të qeverisjes.
- Virusi mund të eliminohet edhe pasi të ketë ndodhur transmetim intensiv lokal. Kina kontinentale e demonstroi këtë në Wuhan. Shteti i Victoria-s në Australi ishte gjithashtu në gjendje të eliminonte Covid-19 edhe pas një periudhe transmetimi intensiv lokal me ritme më të larta sesa raportoheshin në MB në atë kohë.
- Është më lehtë nëse më shumë vende e pranojnë këtë qasje. Kontrollet kufitare mund të qetësohen, duke krijuar “zona të gjelbërta” dhe duke lejuar udhëtime pa karantinë me përfitime shoqërore dhe ekonomike. Kjo hapje tashmë po ndodh midis shteteve Australiane dhe midis ishujve të Paqësorit dhe Zelandës së Re.
- Përhapja e vaksinave efektive do ta bëjë eliminimin e Covid-19 më të lehtë për t’u arritur. Vaksinat efektive që punojnë në kombinim me masa të tjera të shëndetit publik kanë qenë thelbësore për eliminimin e suksesshëm të sëmundjeve të tilla si poliomieliti dhe fruthi [MB1] në shumë vende.
- Pasja e një qëllimi të qartë “zero-Covid” siguron një fokus të fortë motivues dhe koordinues. Shtypja nuk ofron një pikë të qartë përfundimi, duke i lënë vendet të pambrojtura ndaj ringjalljeve të shpejta, siç është parë kohët e fundit në vende si Irlanda [MB1]. Pasiguria që rezulton e bën të pamundur planifikimin, me pasoja të mëdha për shkollat, bizneset, jetën familjare dhe shumë gjëra të tjera.
- Është e qëndrueshme. Vendet që ndjekin eliminimin kanë pasur pengesa në formën e dështimeve dhe shpërthimeve të kufijve, por kryesisht kanë qenë në gjendje t’i përmbajnë ato dhe të rimarrin statusin e tyre të eliminimit [MB1].
- Nëse virusi shndërrohet, eliminimi funksionon akoma. Metodat kryesore të përdorura për eliminimin e Covid-19 (menaxhimi i kufirit, distancimi fizik, veshja e maskës, testimi dhe gjurmimi i kontaktit) janë relativisht të paprekura nga mutacionet e virusit (megjithëse testimi teorikisht mund të jetë më pak efektiv nëse virusi ndryshon dukshëm, dhe kontrolli i shpërthimit do të bëhej më shumë i vështirë me variante më infektive).
- Gjithashtu funksionon nëse vaksinat ofrojnë vetëm mbrojtje të kufizuar afatgjatë. Për shembull, nëse vaksinat janë pak efektive në parandalimin e transmetimit në vazhdim, atëherë metodat e eliminimit mund të plotësojnë atë kufizim.
- Mund të zvogëlojë shfaqjen e varianteve më të rrezikshme të virusit. Qasjet e eliminimit rezultojnë në më pak viruse që qarkullojnë. Si pasojë, do të ketë më pak mundësi për shfaqjen e varianteve të reja që janë më infektive, dhe që mund t’i shpëtojnë efekteve mbrojtëse të vaksinave, ose edhe të jenë më vdekjeprurëse.
- Përdorimi i bllokimeve duhet të jetë më pak i nevojshëm. Një bllokim relativisht i shkurtër dhe intensiv për të eliminuar transmetimin e Covid-19 në një zonë duhet të lejojë që masat e kontrollit të qetësohen në mungesë të virusit që qarkullon. Vende të tilla si Zelanda e Re kanë pasur shumë më pak kohë nën bllokim sesa shumica e vendeve që ndjekin shtypjen, të cilave u është dashur të hyjnë dhe të bllokohen për periudha të gjata për të shmangur mbingarkesën e shërbimeve të tyre shëndetësore.
- Kontrolli i fuqishëm i infeksionit Covid-19 ka bashkë-përfitime të konsiderueshme. Qasjet e eliminimit kanë zvogëluar transmetimin e viruseve të tjera të frymëmarrjes, veçanërisht të gripit, duke rezultuar në më pak shtrime në spital dhe vdekje nga këto patogjenë të frymëmarrjes.
- Ajo siguron një strategji të mirë të përkohshme ndërsa ne identifikojmë një qasje optimale afatgjatë, e cila aktualisht është e pasigurt. Një skenar mund të jetë eliminimi rajonal ose edhe çrrënjosja globale siç pamë me Sars. Një opsion tjetër i besueshëm është infeksioni endemik me barrën shëndetësore që menaxhohet me vaksinat, siç e shohim me gripin.
Këto përfitime nga ndjekja e një strategjie eliminimi Covid-19 duhet të ekuilibrohen kundrejt kostove dhe efekteve të mundshme negative. Sidoqoftë, këto kosto përjetohen edhe nga vendet që përpiqen të shtypin virusin, përveç në rastin e tyre që vijnë vazhdimisht, pas çdo ringjalljeje.
Në ekuilibër, eliminimi duket si “zgjedhja më pak e keqe” për shumë juridiksione. Shpresojmë që të gjitha qeveritë, dhe Organizata Botërore e Shëndetësisë, të marrin në konsideratë strategjinë e eliminimit ndërsa planifikojnë vitin e dytë të përgjigjes sonë globale ndaj pandemisë. (TheGuardian)
Edel Strazimiri / SCAN
*Material i përgatitur nga portali SCAN. Ripublikimi mund të bëhet vetëm kundrejt citimit të autorësisë dhe burimit origjinal.