A ka skenarë “Armagedon” për Italinë?! Analiza e BBC-së: Çfarë po ndodh, sa mundësi ka për dalje nga euro dhe “default”

Kontroversiteti që shoqëron planin e shpenzimeve të qeverisë italiane ka krijuar nervozitet në tregjet financiare. Buxheti i hartuar nga koalicioni qeverisës në Itali, që parashikon shpenzime më të mëdha sesa ishin parashikuar në fillim, ka bërë që çmimet e aksioneve të bien dhe euro të dobësohet.

Kostoja e huamarrjes për Italinë është rritur, e përfaqësuar nga yield-i (ose norma e interesit) mbi obligacionet e saj (borxhi i lëshuar nga qeveria italiane), po rritet, duke treguar se investitorët janë duke u shtrënguar.

Tregjet janë të shqetësuara se mos planet e qeverisë nënkuptojnë se vendi po shkon drejt një përplasje me Komisionin Europian.

Pse situata financiare e qeverisë italiane është rikthyer në lajme?

Qeveria që u formua pas zgjedhjeve të marsit të këtij viti kërkon të mbajë premtimet elektorale të shpenzimeve. Por për të bërë këtë, asaj i nevojitet të marrë më shumë borxh sesa kishte planifikuar qeveria paraardhëse e saj.

Plani i qeverisë për shpenzime më të mëdha frenohet nga rritja e dobësuar ekonomike e vazhdueshme.

Vendosmëria për të mbajtur premtimet elektorale e rritja e dobët kanë ngritur sërish pyetje për qendrueshmërinë e borxhit të vendit.

Ndaj edhe mund të ketë hapa ligjorë nga Komisioni Europian.

Çfarë duan saktësisht të bëjnë ata?

Koalicioni qeverisës kërkon të reduktojë moshën e daljes në pension, e gjithashtu të rrisë shpenzimet për mirëqënien e infrastrukturën. Dhe duan t’i financojnë këto lëvizje duke marrë më shumë borxh.

Sa më shumë?

Plani që i është dërguar Komisionit Europian nga qeveria e fundit parashikonte këtë vit një huamarrje në nivelin e 1/6 % të PBB-së, duke e ulur në 0.9 % vitin tjetër dhe 0.2 % pas dy vitesh. Ky do të ishte një buxhet thuajse i balancuar në fund të dekadës. Koalicioni është në proces diskutimi megjithatë për vitin 2019 po synohet niveli i huamarrjes 2.4 % e PBB.

Po a nuk është përtej limiteve të deficitit sipas rregullave të Bashkimit Europian niveli 3 % e PBB?

Por, por ka edhe një rregull tjetër që totali i borxhit të akumuluar nuk duhet të jetë më shumë se 60 % e PBB. Italia ka më shumë se dyfishin e kësaj shumë.

A mundet Italia të ulë barrën e borxhit me një rritje ekonomike më të fortë?

Parimisht po. Rritje me e fortë ekonomike nënkupton që Prodhimi i Brendshëm Bruto rritet më shpejt e në këtë mënyrë borxhi si përqindje e PBB-së shënon rënie.

Por problemi i Italisë ka qenë një nga dobësitë e vazhdueshme të rritjes. Barra e borxhit është rritur në vitet e fundit sepse rritja ekonomike ka qenë e dobët.

Sa i madh është borxhi?

Në terma parash cash, është borxhi më i madh qeveritar në Bashkimin Europian në nivelin 2.3 trilion euro. barra e borxhit si përqindje e aktivitetit vjetor ekonomik është i dyti pas Greqisë në Bashkimin Europian në nivelin 132 %.

Po për bankat italiane?

Sërish një problem. Sipas “Capital Economics” bankat janë “hallka më e dobët e vendit”. ato zotërojnë më shumë se çerekun e borxhit italian, ndaj ato do të goditeshin fort nga një “default”(mospagim borxhi). Po ashtu, ato kanë një nivel të lartë kredish me probleme.

Bankat do të ishin gjithashtu të cënueshme edhe nga spekulimet se Italia mund të dalë nga eurozona. Depozitat me shumë mundësi do të dilnin jashtë Italisë si rrjedhojë e shmangies së detyrimit që paratë e tyre të konvertohen në një monedhë kombëtare italiane.

Thënë kjo, bankat italiane kanë shumë më tepër kapital sesa kishin disa vite më parë, çka nënkupton se ato kanë më shumë kapacitet që të përthithin humbjet. Dhe perspektiva që Italia të dalë nga zona euro është tërhequr.

Çfarë është skenari “Armagedon”?

Janë dy. Njëri është shpallja e “default” (mospagimit) nga ana e qeverisë italiane, një dështim në pagesën e borxhit. Tjetri është dalja nga zona euro.

Të dyja mundësitë ishin në sfond në stade të caktuara me Greqinë. Por eurozona ia doli. Përmasa e ekonomisë italiane dhe barrës së borxhit të qeverisë italiane nënkupton se mund të jetë shumë më e vështirë për t’u trajtuar.

Pos asnjëri skenar nuk është në horizont me Italinë. Edhe pse huamarrja po bëhet më e kushtueshme, sërish është më e lirë sesa nivelet e hasura më parë kur lindi nevoja për “bailout” (nevojë për shpëtim). Italia u fut në këtë territor në fazën më të keqe të krizës së eurozonës por nuk është afër saj për momentin. Ka njerëz në Itali që duan ta braktisin euron dhe ka shumë simpati për idenë në koalicionin qeverisës. Por kjo nuk është politikë e qeverisë!

Marrë nga BBC/ Përshtati në shqip: Portali ekonomik SCAN

*Material i përgatitur nga portali SCAN. Ripublikimi mund të bëhet vetëm kundrejt citimit të autorësisë dhe burimit origjinal.