Analizë / Evropa s’ka pse të vuajë kaq shumë nga koronavirus, fundja e ka zgjidhjen për të tilla emergjenca: Bashkimin Evropian

Më shumë se 250 milion qytetarë evropianë janë në izolim të detyrueshëm për të ndihmuar në frenimin e përhapjes së Covid 19. Megjithatë, ndërsa suedezët, gjermanët dhe bullgarët ende ecin pak a shumë lirshëm nëpër qytetet e tyre, italianët, spanjollët dhe francezët nuk mund të lënë shtëpitë e tyre. Fëmijët suedezë vazhdojnë të shkojnë në shkollë, ndërsa shumica e bashkëmoshatarëve të tyre evropianë jo. Dyqanet janë të hapura në Hollandë, Danimarkë dhe Hungari, por të mbyllura diku tjetër.

Si mund t’i bëjmë kuptim këtyre realiteteve konfliktuale kur qytetarët evropianë preken të gjithë njësoj nga virusi? Si e arrijmë të njëjtin qëllim: frenimin e sëmundjes në një kontinent të përbashkët, gjoja pa kufij, me një gamë të tillë politikash të ndryshme?

Për shumicën dërrmuese të qytetarëve evropianë kjo emergjencë i afrohet përvojës së luftës. Dhe ndërsa një numër i madh i tyre i drejtohen BE-së për mbrojtje dhe zgjidhje të përbashkëta, Brukseli duket i pafuqishëm.

Vetë BE nuk mund të bëjë shumë kundrejt pandemisë. Nuk mund të mbyllë shkollat, të pezullojë ndeshjet e futbollit ose të mbyllë qytetet evropiane. Nuk mund as të mbyllen kufijtë për të frenuar përhapjen e virusit. Vetëm qeveritë anëtare të saj munden. Dhe mbyllja e kufijve është ajo që kanë bërë disa qeveri, kundër këshillave të OBSH, duke pezulluar për herë të parë zonën e lirë të pasaportave të Shengenit.

Përkundër kufijve të qenësishëm të unionit, 27 ministrat e shëndetësisë të BE mund të vendosin, mbi baza vullnetare, të bashkojnë fuqitë e tyre sovrane të urgjencës. Ata mund të fillojnë të koordinojnë harmonizimin në mbledhjen e të dhënave (aktualisht ekzistojnë tre burime të ndryshme), testimin (nuk ka qasje të vetme dhe as një bazë për të dhënave qendrore), si dhe përmbajtjen, karantinimin dhe distancimin shoqëror.

Hapi tjetër i dobishëm do të ishte ndalimi i të menduarit secili për veten, dhe të fillohej të mendohej rajonalisht. Ndërsa përqendrimi i shpërthimit të koronavirusit në rajone nuk përhapet në mënyrë të barabartë brenda territorit të secilit vend, masat e kontrollit shëndetësor nuk do të hartoheshin më përgjatë vijave juridiksionale, por ato rajonale.

Duke pasur parasysh kohën e ndryshme të përhapjes së virusit, një qasje ndërkufitare për trajtimin në spitale, mund të përfaqësonte një ‘game changer’. Një përgjigje e koordinuar në mbarë BE do të ndihmojë në mbylljen e hendekut midis politikës së pandemisë në nivel kombëtar dhe realiteteve të ashpra shëndetësore në terren.

Por ka edhe më shumë.

Mungesa e një reagimi koherent në të gjithë BE ndaj pandemisë është duke minuar një nga arritjet më të jashtëzakonshme të bashkëpunimit me BE: zona e Shengenit u ka lejuar njerëzve të lëvizin lirshëm pa pasaporta që nga mesi i viteve 1990.

Por kontrollet kufitare tani janë rikthyer në 12 nga 26 vendet në sistem. Edhe pse këto kontrolle nuk ofrojnë ndonjë përfitim të madh shëndetësor, por përkundrazi ngadalësojnë lëvizjen e lirë të punëtorëve kryesorë dhe furnizimet që mund të nevojiten urgjentisht në këtë emergjencë, ato janë të pashmangshme kur shtetet anëtare u mungon ndonjë plan i koordinuar veprimi.

Një përgjigje e koordinuar në mbarë BE do t’i bënte të panevojshme këto kufizime kufitare. Për më tepër, masat e kontrollit do të kishin më shumë ndikim nëse ato do të ishin rezultat i këshillave të përbashkëta të ekspertëve, perspektivave të përbashkëta dhe një debati publik shumë më të gjerë sesa marrin aktualisht në shtetet individuale.

Shumica e masave të zbatuara në mënyrë të shkaktuar në nivel kombëtar, kufizojnë jashtëzakonisht shumë liritë individuale dhe kolektive. Ndërsa fuqitë e urgjencës vendosen çdo ditë për të qeverisur pandeminë e koronavirusit në të gjithë kontinentin, ekziston një rrezik i vërtetë që ushtrimi i tyre mund të përdoret për të gërryer jo vetëm të drejtat e lëvizjes së lirë, por edhe të drejtat civile, dhe në fund të fundit demokracinë.

BE, si një garantues i fundit i sundimit të ligjit, jo vetëm që duhet të mbikëqyrë, por edhe të parandalojë këto masa shumë shtypëse të shkelin liritë civile të qytetarëve, ose, si në rastin e Hungarisë, institucionet e demokracisë, nën kujdesin e trajtimit të koronës kriza.

Në fund të fundit, trajtimi evropian i Covid-19 ka zbuluar një të vërtetë të pakëndshme. Duke pasur parasysh nivelin e lartë të ndërvarësisë socio-ekonomike në Evropë, zgjidhjet shtet-komb mund të bëjnë më shumë dëm sesa mirë, duke ofruar një iluzion të sigurisë.

Kjo urgjencë e vazhdueshme shëndetësore është një shans i rrallë për të demonstruar se BE jo vetëm që ka rëndësi, por gjithashtu mund të na mbrojë, si nga virusi ashtu edhe nga qeveritë tona përkatëse.

Dosti Banushi – SCAN

Burimi: The Guardian

https://www.theguardian.com/world/2020/mar/26/europe-doesnt-have-to-be-so-helpless-in-this-crisis

*Material i përgatitur nga portali SCAN. Ripublikimi mund të bëhet vetëm kundrejt citimit të autorësisë dhe burimit origjinal.