Analizë/ Lufta në Ukrainë dhe ekonomia mund të dobësojnë pozicionin e Putin si lider!

Me ushtrinë ruse në tërheqje nga rrethi i Kievit dhe duke u përballur me dënimin për taktikat brutale, shtypjen e ashpër politike në vend dhe ekonominë e goditur nga sanksionet perëndimore, kundërshtarët dhe aleatët po ngrenë të njëjtën pyetje për Presidentin Vladimir Putin: A mundet ai të mbajë pushtetin?

Përgjigja: Për momentin, por ndoshta jo përgjithmonë.

Pas 22 vjetësh në pushtet, Putini ka ndërtuar një falangë të fuqishme besnikësh që e rrethojnë, si në ushtrinë ruse ashtu edhe në shërbimet sekrete. Ai gjithashtu ka mbështetje të konsiderueshme në mesin e popullit rus, i cili është i zhytur në propagandën pro-Putinit përmes kontrollit pothuajse total të televizionit dhe komunikimeve të tjera masive të liderit rus. Edhe sot, shumë rusë e shohin udhëheqjen e tij si një prestigj, prosperitet dhe stabilitet më të madh për vendin gjatë dy dekadave.

Kjo ngrehinë e mbrojtjes, pasuria e madhe që kontrollon Putini dhe mungesa e ndonjë historie të rëndësishme të grushteve të shtetit në pallate në Rusi e bëjnë një nga mjetet e dukshme të largimit të Putinit, një kryengritje ushtarake apo një revolucion masiv popullor “me ngjyra”, pothuajse të paimagjinueshme tani.

Megjithatë, të gjitha shtetet e njerëzve të fortë janë në thelb të prekshme ndaj të paparashikuarve, veçanërisht kur bëhen të shurdhër ndaj shoqërisë përreth tyre. Thjesht pyesni Hosni Mubarakun.

“Për hir të Zotit, ky njeri nuk mund të qëndrojë në pushtet,” deklaroi presidenti Joe Biden për Putin muajin e kaluar në Poloni. Ishte një koment i pashkruar, por i përzemërt ndërsa gjakderdhja në Ukrainë është rritur.

69-vjeçari Putin është i gatshëm për rizgjedhje në vitin 2024 dhe ndryshimet në kushtetutën ruse mund ta lejojnë atë të mbetet president deri në vitin 2036. Por burgimi i figurës më të njohur të opozitës ruse, Alexei Navalny, është vetëm një shenjë se Putini nuk ka mjaftueshëm besim në popullaritetin e tij për t’iu nënshtruar një testi të vërtetë demokratik.

Ndërsa nuk mund të ketë një sondazh të besueshëm në një vend që tani është efektivisht nën ligjin ushtarak, numri i rusëve të informuar dhe mjaft të guximshëm për të protestuar kundër luftës në Ukrainë deri më tani ka qenë në mijëra, jo në qindra mijëra.

Dhjetëra mijëra qytetarë të pasur, intelektualë dhe kritikë politikë e kanë braktisur Rusinë në vend që të mbeten nën kontrollet e rrepta që Putini ka vendosur, duke gjetur arratisje në Stamboll, Tbilisi apo qytete në Perëndim. Ky largim i trurit pa dyshim do të dëmtojë Rusinë në të ardhmen. Por për momentin, largimi i tyre largon një lidhje të mundshme kundërshtimi nga shoqëria.

Natyrisht, historia është e paparashikueshme. Pak parashikuan shpërbërjen e shpejtë të Bashkimit Sovjetik në fund të viteve 1980 dhe në fillim të viteve 1990. Nëse viktimat ruse në Ukrainë janë aq të larta sa është raportuar, 15,000 ose më shumë të vdekur dhe tre herë më shumë se të plagosurit në hapësirën e gjashtë javëve, këto rezultate përfundimisht do të fillojnë të filtrohen nëpër shoqëri, pavarësisht censurës zyrtare.

Me gjasë, fati i BRSS u vulos në vitin 1986, pasi udhëheqësi i saj i atëhershëm, Mikhail Gorbachev, liroi kontrollin e hekurt të Partisë Komuniste mbi informacionin dhe hodhi sytë në ristrukturimin e ekonomisë së stanjuar të Bashkimit Sovjetik, në mënyrë që të konkurronte më mirë me Perëndimin. Ky ishte viti i katastrofës bërthamore të Çernobilit, kur Byroja Politike, pasi fillimisht u përpoq të mbulonte katastrofën, u detyrua ta zbulonte atë për publikun sovjetik. Ndërkohë, lufta sovjetike në Afganistan ishte kthyer në një moçal, duke çuar në tërheqjen në vitet 1988-1989.

Në vitin 1988, kur punëtorët polakë besnikë të lëvizjes së pavarur të sindikatave Solidaritet filluan një seri grevash në miniera qymyri dhe kantiere detare, Gorbaçovi sinjalizoi se nuk do të ndërhynte në një nga shtetet kryesore satelitore të Bashkimit Sovjetik. Udhëheqësi i atëhershëm polak Gjeneral Wojciech Jaruzelski, vendosja e ligjit ushtarak të të cilit në vitin 1981 nuk e kishte çuar askund atë vend, në vend të kësaj zgjodhi të hapte bisedimet me liderin e sulmuesve, Lech Walesa. Rezultati: zgjedhje pjesërisht demokratike.

Kjo nga ana e saj vuri në lëvizje një seri domino brenda vendeve të Evropës Lindore, me Hungarinë, Çekosllovakinë, Gjermaninë Lindore, Bullgarinë, Rumaninë dhe Shqipërinë që të gjitha kërkonin t’i shpëtonin dominimit sovjetik dhe sundimit komunist. S’kaloi shumë, ethet ishin përhapur në vendet baltike që ishin pjesë e vetë Bashkimit Sovjetik dhe emocionet nacionaliste u ndezën në të gjithë bashkimin.

Linjat e ashpra në Moskë që kishin parë mjaftueshëm tentuan një grusht shteti kundër Gorbaçovit, por ata ishin shumë vonë. Kjo u përmbys shpejt nga shpërthimi popullor i mbështetjes së udhëhequr nga Boris Yeltsin. Më 31 dhjetor 1991, si Gorbaçovi ashtu edhe Bashkimi Sovjetik u fshinë mënjanë kur Bashkimi Sovjetik përfundoi.

Putin, në atë kohë një agjent i inteligjencës në Gjermaninë Lindore, i jetoi ngjarjet dhe ka nxjerrë përfundimet e duhura për të mbajtur kontrollin tani. Edhe para luftës në Ukrainë, ai punoi për të formuar opinionin publik duke i portretizuar ukrainasit si nazistë që kërcënonin Rusinë. Më pas, ai goditi organizatat e pavarura të medias dhe disa grupe të mbetura të shoqërisë civile.

Kohët e fundit, ai ka imponuar ligje drakoniane kundër mediave që ndalojnë t’i thuhet publikut rus çdo gjë rreth luftës që bie ndesh me narrativën e zgjedhur të Kremlinit për “operacionin special ushtarak”. Kundërshtarët dhe dyshuesit janë cilësuar si llum dhe mushkonja.

Përveç Gorbaçovit, lideri i vetëm sovjetik që u largua ishte Nikita Hrushovi, 11 vitet e të cilit në pushtet përfunduan në vitin 1964.

Ai u detyrua nga bashkëpunëtorët e tij më të ngushtë në Partinë Komuniste. Të shqetësuar nga një sërë vendimesh katastrofike ekonomike, një iniciativë e dështuar për të instaluar armë bërthamore në Kubë dhe shenjat se Hrushovi synonte të ndërtonte një kult personaliteti, anëtarët e tjerë të Presidiumit Komunist e denoncuan atë në një mbledhje të mbyllur ndërsa ai ishte larg.

Kur u kthye, duke kuptuar se kishte humbur çdo mbështetje, Hrushovi pranoi të hiqte dorë për arsye fiktive të shëndetit të keq. Ai shpejt u bë një joperson brenda Bashkimit Sovjetik, pasi pasardhësi i tij Leonid Brezhnev mori drejtimin. Por përsëri, largimi pa gjak i Hrushovit ishte unik.

A mund të ndodhë diçka e tillë me Putinin pasi kushtet ekonomike përkeqësohen, apo nëse pushtimi ukrainas është një fatkeqësi për Rusinë?

Ndryshe nga Bashkimi Sovjetik, ka pak pengesa për një strukturë institucionale partiake që mund të ndërhyjë për ta rrëzuar atë. Putini ka miq, po burra, dhe një grup “siloviki”, njerëz të pushtetit të mbushur me mendime nacionaliste të ashpër për FSB-në dhe ushtrinë, asnjëri prej të cilëve deri më tani nuk guxon të tregojë sa më pak pavarësi nga “projekti i luftës në Ukrainë” i Putinit.

Megjithatë, humbjet në fushën e betejës kanë çuar tashmë në një ulje të dukshme të qëllimeve ushtarake, duke zemëruar dhe zhgënjyer disa ekspertë anti-ukrainas në TV rus.

Ndërsa shtëpia e Putinit ka çdo nxitje për të qëndruar afër për momentin ose rrezikon të humbasë privilegjet dhe pasurinë, nëse lufta në Ukrainë zvarritet për muaj apo vite dhe aventura e Putinit bëhet katastrofa e madhe që duket të jetë deri tani, është pothuajse të sigurt se do të shfaqen çarje.

Në mungesë të fitores totale të Rusisë ndaj Ukrainës, tashmë është e vështirë të imagjinohet se bota do t’i kthehet punës si zakonisht me Vladimir Putin. Ai mund ta gjente veten të përfshirë në një konflikt të ashpër e të pafund në kufirin e tij dhe duke u përballur me nevojën për të imponuar gjithnjë e më shumë shtypje në shtëpi për të mbytur mospajtimin në një popullsi që paguante pasojat ekonomike të pushtimit.

Udhëheqësit e moshuar rrallë zgjasin përgjithmonë ose kanë luksin të largohen nga detyra me kushtet e tyre. Qoftë nga zgjedhjet, revolta apo një rebelim i brendshëm, ditët e gjata të sundimit të Putinit mund të jenë të numëruara.

N.Xh / SCAN

*Material i përgatitur nga portali SCAN. Ripublikimi mund të bëhet vetëm kundrejt citimit të autorësisë dhe burimit origjinal.