Bakteret që mbijetojnë brenda betonit të armuar – Për çfarë shërbejnë e me çfarë ushqehen?!
Disa baktere janë përshtatur me kushtet ekstreme në atë masë saqë mund të mbijetojnë edhe në beton të armuar.
Kur bëhet fjalë për format e jetës të afta për të mbijetuar në kushte ekstreme, emri i parë që vjen në mendje është gjithmonë ai i tardigradëve. Gjithmonë harrojmë, megjithatë, ato që janë përgjigja më e qartë dhe banale, dhe qeniet e gjalla më të përhapura në planetin tonë: bakteret. I gjejmë kudo në Tokë, edhe në vendet ku asnjë formë tjetër jete nuk mund të lulëzojë; dhe disa prej tyre janë në gjendje të lulëzojnë në kushte aq absurde sa që as nuk do t’i merrnim parasysh.
Baktere inxhiniere. Një shembull? Ajo që u tha në një studim të botuar në mSystems: disa baktere janë në gjendje të jetojnë mbi dhe madje edhe brenda betonit të armuar. Nuk është vetëm një kuriozitet: karakteristikat e tyre madje mund të na ndihmojnë, në punë të caktuara inxhinierike.
Fakti që bakteret mund të mbijetojnë dhe të lulëzojnë në beton të armuar nuk është asgjë e re: ai ishte zbuluar tashmë në vitin 2016. Megjithatë, pas atij studimi, kërkimet mbi këtë temë u ndalën për disa vjet: “Betoni i armuar është materiali që përdoret më së shumti në botë, megjithatë ne nuk dimë asgjë për bakteret që jetojnë në të”, shpjegoi autori i parë i studimit, mikrobiologu në Universitetin e Delaware Julie Maresca. Ajo dhe ekipi i saj më pas u përpoqën për herë të parë të analizonin bashkësitë bakteriale që jetojnë në beton, për të identifikuar se cilat specie janë pjesë e tij.
Për të arritur këtë ata bënë atë që bëhet gjithmonë në këto raste: ata morën 40 cilindra betoni të armuar të mëdhenj sa shishet, i vendosën në çatinë e laboratorit dhe ndoqën evolucionin e tyre për dy vjet, herë pas here duke marrë mostra të materialit. Për të përcaktuar, falë analizës së ADN -së; cilat baktere banonin në çdo cilindër.
Shumica e baktereve të çimentos i përkisnin njërës prej tre filumeve (Proteobakteret, Firmikutet dhe Aktinobakteret); sipas studimit, 50/60% e tyre vinin nga lëndët e para të përdorura për të bërë çimento, veçanërisht zhavorr. Të 40 komunitetet lulëzuan, por larmia e baktereve në cilindra u ul me kalimin e kohës, megjithëse me disa luhatje – me fjalë të tjera në fillim të eksperimentit kishte një larmi më të madhe, ndërsa pas dy vitesh komuniteti ishte bërë më homogjen.
Por pyetja themelore është: me çfarë ushqehen këto baktere? Përgjigjet janë të shumëfishta: ato mund të ushqehen me “kufomat” e paraardhësve të tyre, ndërsa në mungesë totale të ushqimit disa baktere mund të “mbyllen” dhe të riaktivizohen vetëm me ardhjen e ujit (dhe lëndëve ushqyese që përmban). Njohja e bashkësive bakteriale që jetojnë brenda betonit dhe kuptimi i evolucionit të tyre, mund të jetë një mjet i fuqishëm diagnostikues, i aftë për shembull për të identifikuar dobësinë strukturore të një ure edhe para se të shfaqen çarjet e para. Ose, por kjo është më shumë një supozim se çdo gjë tjetër, ato gjithashtu mund të përdoren për të riparuar çarjet vetë, duke i bërë ata të prodhojnë substanca të tilla si karbonat kalciumi dhe më pas të mbushin vrimat e para në strukturë. (FOCUS)
Edel Strazimiri / SCAN
*Material i përgatitur nga portali SCAN. Ripublikimi mund të bëhet vetëm kundrejt citimit të autorësisë dhe burimit origjinal.