Bisphenol A, substanca e kontejnerëve të ushqimit: Europa propozon reduktimin drastik të saj!

Autoriteti Europian i Sigurisë Ushqimore (EFSA), organi i BE-së që merret me vlerësimin e rrezikut të ushqimit për konsum njerëzor dhe shtazor, ka propozuar një ulje të madhe të konsumit njerëzor të bisphenol A (BPA), një substancë kimike që përdoret në lloje të ndryshme kontejnerësh pijesh dhe ushqimesh të rrezikshme për shëndetin. Sipas ekspertëve të institucionit, niveli maksimal i tolerueshëm ditor i marrjes së BPA duhet të ulet me 100 mijë herë në krahasim me pragun aktual të lejuar, deri në 0,04 nanogramë për kilogram peshë trupore.

Bisfenoli A përdoret për të ngurtësuar plastika polikarbonate transparente, rezistente ndaj nxehtësisë, e përdorur për të përmbajtur ushqim; gjendet gjithashtu në rrëshirat e përdorura për veshjen e brendshme të kanaçeve me ushqime dhe pije të konservuara. Ai ka karakteristikën e kalimit në sasi të vogla nga enët që e përmbajnë tek ushqimi, veçanërisht nëse enët nuk janë të paprekura ose nëse ngrohen në temperatura të larta.

Bisfenoli A i përket klasës së përçarësve endokrinë, substanca që ndërveprojnë në mënyra të ndryshme me sistemin endokrin, grupin e gjëndrave dhe qelizave që prodhojnë hormone. Disa nga këto komponime imitojnë veprimin e disa hormoneve. Të tjerët ndërhyjnë në prodhimin dhe kontrollin e hormoneve ose lidhen me receptorët e tyre.

Studimet shkencore tregojnë se bisfenoli A është i dëmshëm për sistemin riprodhues, nervor dhe imunitar; për më tepër, duke qenë se disa lloje kanceri kanë një lidhje me sistemet hormonale, ekziston dyshimi se kjo substancë, si përçarësit e tjerë endokrinë, mund të luajë një rol në origjinën e disa llojeve të kancerit, si kanceri i gjirit. Shqetësuese të veçanta janë efektet në zhvillimin e fëmijëve dhe fetuseve, trupat e të cilëve nuk janë plotësisht të aftë për të tretur këto substanca.

Për shkak të përdorimit të tij të lartë, nuk është e mundur të shmanget plotësisht ekspozimi ndaj BPA. Megjithatë, në vitin 2015, pasi e vlerësoi atë si të dëmshme për shëndetin riprodhues, EFSA kishte ulur dozën ditore të tolerueshme për këtë substancë nga 50 në 4 mikrogramë për kilogram peshë trupore në ditë. Me ndalimin e përdorimit të BPA në shishet e foshnjave, besohej se nivelet e gëlltitura ishin nën pragun e paralajmërimit, edhe për segmentin më të rrezikuar të popullsisë. Por duke pasur parasysh bollëkun e studimeve shpesh kontradiktore mbi këtë temë, autoriteti europian e kishte lënë të hapur çështjen në pritje të provave të mëtejshme.

Kufijtë e këtyre substancave zakonisht vendosen nga studime të mëdha të kontrolluara që lidhin drejtpërdrejt dhe pa mëdyshje një përbërës të dyshuar me rrezikun e shtuar të zhvillimit të një sëmundjeje. Megjithatë, në këtë rast, EFSA i ka dhënë “më shumë peshë” një sërë studimesh akademike në shkallë të vogël që tregojnë se edhe sasitë e ulëta të bisphenol A mund të shkaktojnë probleme shëndetësore në të ardhmen.

Në veçanti, i referohet hulumtimit mbi kafshët që nënvizojnë efektet e dëmshme të BPA në sistemin imunitar, sepse lidhet me një rritje të limfociteve T-ndihmëse, rruazave të bardha të gjakut që në sasi shumë të larta shkaktojnë mekanizma inflamatorë dhe autoimune. Duke krahasuar këto nivele të ulëta tashmë të rrezikshme të BPA me ato ndaj të cilave janë të ekspozuar konsumatorët, u vendos që të rishikohen në rënie sasitë e lejuara.

Propozimi është i hapur për sugjerime nga komuniteti shkencor deri më 22 shkurt dhe synon të arrijë një standard të ri zyrtar deri në dhjetor. Ky kufi do t’u jepet më pas rregullatorëve evropianë për të vendosur kufijtë ligjorë të BPA të lejuara në paketim. Problemi nuk ka të bëjë vetëm me bisfenolin A, por të gjithë përçarësit endokrinë që ndotin ushqimin, ujin dhe ajrin (si p.sh. PFAS e tiganëve ose ftalatet e PVC) dhe që arrijnë tek ne në të njëjtën kohë: në fakt është i rrallë për njerëzit. është i ekspozuar vetëm ndaj njërës prej këtyre substancave në të njëjtën kohë.

Tek gratë shtatzëna, këto komponime transferohen nga nëna tek foshnja përmes placentës: sipas një studimi të botuar në Science, përzierja e përçarësve endokrinë shoqërohet me një vonesë në zhvillimin e gjuhës së fëmijës së palindur. FCS

Edel Strazimiri / SCAN

*Material i përgatitur nga portali SCAN. Ripublikimi mund të bëhet vetëm kundrejt citimit të autorësisë dhe burimit origjinal.