Borxhi publik, nga çfarë rrezikohet Shqipëria? – 5 risqet afatmesme: Rifinancimi, normat e interesit, kursi i këmbimit, likuiditeti dhe operacionali

Shteti Shqiptar e mbylli vitin 2020 me një nivel shumë të lartë borxhi publik, në nivelin thuajse 80% të Produktit të Brendshëm Bruto, situatë që do të vijojë të mbetet e ngjashme të paktën në terma afatmesme. Sipas skenarit bazë, borxhi public bruto parashikohet të bjerë gradualisht nga kulmi i rreth 79.9 për qind në vitin 2020 në rreth 75.6 për qind në vitin 2023, por vetë qeveria pranon se bëhet fjalë për një skenar optimist I cili rrezikohet nga disa faktorë, të cilat do t’i shtonin me dhjetëra apo qindra miliona euro kostot e tij.  Televizioni Scan ka zbardhur 5 risqet më të dukshme me të cilat do të përballet shteti Shqiptar në procesin e huamarrjes dhe shërbimit të borxhit për peridhën 2021-2023 në një kohë kur Qeveria ka vendosur të marrë 80% të huave në vijim në tregun e brendshëm dhe vetëm 20% në tregun  e jashtëm.

I pari në listë është Risku i rifinancimit. Është ndër risqet kryesore që mbart portofoli i borxhit të brendshëm, për shkak të nivelit relativisht të lartë të titujve që rifinancohen në periudhën afatshkurtër, të imponuar kryesisht nga kufizimet me natyrë strukturore të tregut të brendshëm.

Së dyti, Risku i normave të interesit. Është një risk i cili duhet menaxhuar në vijimësi duke pasur parasysh nivelin ende të lartë të borxhit afatshkurtër. Në këtë aspekt, përveç masave për reduktimin e peshës së titujve afatshkurtër, do të synohet dhe mbajtja nën kontroll e peshës së titujve me norma interesi të ndryshueshme, në linjë me hapësirat e tregut dhe preferencat e investitorëve.

I treti është Risku i kursit të këmbimit. Do të synohet të mbahet nën kontroll, duke ndërmarrë aktivitete që kanë si objektiv: a) ruajtjen e raportit të stokut të borxhit shtetëror në valutë në raport me totalin e borxhit shtetëror; b) përqendrimin e huamarrjes së huaj në monedhën euro dhe në monedha të përbëra; c) rritjen e stokut të borxhit në valutë (në periudhën afatmesme) në linjë me rritjen e eksporteve dhe rezervës valutore; dhe d) vlerësimin e mundësisë për përdorimin e derivativëve financiarë për të kontrolluar këtë risk, në rast se do të jetë e nevojshme.

I katërti në listë është Risku i likuiditetit. Përveç aktiviteteve, në kuadër të reduktimit të riskut të rifinancimit dhe atij të normave të interesit që kanë ndikim mbi riskun e likuiditetit, do të ndërmerren hapa të cilët do të synojnë: a) një bashkëpunim më aktiv ndërmjet structures përgjegjëse për menaxhimin e borxhit dhe asaj për menaxhimin dhe parashikimin e të ardhurave në buxhet, me qëllim përmirësimin e menaxhimit të cash-it; b) rritjen e kontributit në drejtim të përmirësimit të menaxhimit të aktiveve dhe të pasiveve.

Dhe së pesti Risku operacional. Reduktimi i riskut operacional lidhet me forcimin e njësisë menaxhuese të borxhit publik që të vazhdojë përpjekjet, në drejtim të: a) mirëpërcaktimit të funksioneve në njësinë e menaxhimit të borxhit; b) standardizimit dhe formalizimit të procedurave në aktivitetet e menaxhimit të borxhit; dhe c) shtimit të burimeve njerëzore, në përputhje me strukturën e miratuar dhe rritjen e kapaciteteve menaxhuese.

Lorenc Rabeta / SCAN

*Material i përgatitur nga portali SCAN. Ripublikimi mund të bëhet vetëm kundrejt citimit të autorësisë dhe burimit origjinal.