Bujqësia hapësinore/ Shkencëtarët rrisin për herë të parë bimë në tokën hënore të sjellë nga astronautët!

Në një tenxhere e vogël dheu ndodhet një kërcim gjigant për njohuritë e njeriut për bujqësinë hapësinore: shkencëtarët kanë rritur për herë të parë bimë në tokën hënore të sjellë nga astronautët në programin Apollo. Eksperimenti novator, i detajuar në revistën Communications Biology të enjten, u ka dhënë kërkuesve shpresë se mund të jetë e mundur që një ditë të rriten bimë direkt në Hënë.

Kjo do t’i kursente misionet e ardhshme hapësinore shumë telashe dhe shpenzime, duke lehtësuar udhëtimet më të gjata dhe më larg. Megjithatë, sipas autorëve të studimit të Universitetit të Floridës, mbetet shumë për t’u studiuar në lidhje me këtë temë dhe ata synojnë të mos lënë asnjë gur pa lëvizur.

“Ky hulumtim është kritik për qëllimet afatgjata të NASA-s për eksplorimin njerëzor,” tha Bill Nelson, kreu i agjencisë amerikane të hapësirës. “Ne do të duhet të përdorim burimet e gjetura në Hënë dhe Mars për të zhvilluar burime ushqimore për astronautët e ardhshëm që jetojnë dhe veprojnë në hapësirë ​​të thellë.”

Për eksperimentin e tyre, studiuesit përdorën vetëm 12 gram (disa lugë çaji) tokë hënore të mbledhur nga pika të ndryshme në Hënë gjatë misioneve Apollo 11, 12 dhe 17. Në tenxhere të vogla me madhësi këllëfi, vendosnin rreth një gram tokë (të quajtur “regolith”) dhe shtonin ujë, pastaj farat. Ata gjithashtu i ushqenin bimët me një solucion nutritiv çdo ditë.

Studiuesit zgjodhën të mbillnin arabidopsis thaliana, një e afërm e farave të mustardës, sepse ajo rritet lehtë dhe, më e rëndësishmja, është studiuar gjerësisht. Kodi i tij gjenetik dhe reagimet ndaj mjediseve armiqësore edhe në hapësirë ​​janë të njohura. Si grup kontrolli, farat u mbollën gjithashtu në tokë nga Toka, si dhe mostra që imitonin tokën hënore dhe marsiane. Rezultati: pas dy ditësh, gjithçka mbiu, përfshirë mostrat hënore.

“Çdo bimë qoftë në një kampion hënor apo në një kontroll dukej e njëjtë deri rreth ditës së gjashtë,” tha në një deklaratë Anna-Lisa Paul, autorja kryesore e letrës. Por pas kësaj, dallimet filluan të shfaqen: bimët në mostrat hënore u rritën më ngadalë dhe kishin rrënjë të rrëgjuara.

Pas 20 ditësh, shkencëtarët korrën të gjitha bimët dhe kryen studime mbi ADN-në e tyre. Analiza e tyre tregoi se bimët hënore kishin reaguar në mënyrë të ngjashme me ato të rritura në mjedise armiqësore, të tilla si toka me shumë kripë ose metale të rënda. Në të ardhmen, shkencëtarët duan të kuptojnë se si ky mjedis mund të bëhet më mikpritës. NASA po përgatitet të kthehet në Hënë si pjesë e programit Artemis, me një qëllim afatgjatë për të krijuar një prani të qëndrueshme njerëzore në sipërfaqen e saj. AFP

Edel Strazimiri / SCAN

*Material i përgatitur nga portali SCAN. Ripublikimi mund të bëhet vetëm kundrejt citimit të autorësisë dhe burimit origjinal.