Çfarë po e shkakton të nxehtin ‘e jashtëzakonshëm’ në rajonet polare? ‘The Guardian’: Temperaturat e Arktikut dhe Antarktidës po shokojnë shkencëtarët

Temperaturat e pazakonta të larta si në Antarktidë ashtu edhe në Arktik ditët e fundit kanë tronditur studiuesit, të cilët paralajmërojnë se ekstremet do të bëhen më të zakonshme si pasojë e krizës klimatike.

“Stacioni Concordia, lart në rrafshnaltën e Antarktidës, arriti një temperaturë rekord prej -11.8C të premten, më shumë se 40C më e ngrohtë se normat sezonale. Stacioni Vostok regjistroi një temperaturë prej -17.7C, duke mposhtur rekordin e tij me 15C.

Në të njëjtën kohë, disa stacione pranë polit verior arritën 30 gradë Celsius mbi normalen, me rekorde të thyera në Norvegji dhe temperatura jashtëzakonisht të ngrohta të regjistruara në Greenlandë dhe arqipelagun rus të Franz Josef Land. Kontinenti Antarktik në tërësi të premten ishte rreth 4.8 gradë Celsius më i ngrohtë krahasuar me një temperaturë bazë midis viteve 1979 dhe 2000. Në të njëjtën ditë, Arktiku në tërësi ishte 3.3C më i ngrohtë se mesatarja e viteve 1979-2000” shkruan ‘The Guardian’.

Çfarë i shkakton temperaturat e larta?

“Të dyja këto ngjarje të motit janë të lidhura me kalimin e nxehtësisë dhe lagështisë drejt polit,” tha Dr Zachary Labe, një shkencëtar klimatik në Universitetin Shtetëror të Kolorados, në Tëitter.

Alex Sen Gupta, një profesor i asociuar në Universitetin e Uellsit të Ri Jugor në Sidnej, tha se erërat e forta që vinin nga Australia po kontribuonin në temperaturat e pazakonta në Antarktidë.

Ajri i lagësht ka bllokuar nxehtësinë mbi kontinent, duke rezultuar në temperatura të ngrohta të sipërfaqes.

Sa të pazakonta janë temperaturat si këto?

Nxehtësia në Antarktidën lindore janë një “ngjarje e jashtëzakonshme”, thotë Arblaster. “Këto janë anomali të temperaturës midis 15 dhe 40 C.”

Gupta tha: “Duket sikur pjesë të mëdha të Antarktidës lindore arritën mbi 20 gradë Celsius më të ngrohta se normalja. Ngrohja filloi më 15 [mars] dhe vazhdon ende.”

Prof Matt King, i cili drejton Qendrën Australiane për Përsosmëri në Shkencën e Antarktidës, tha se mungesa e të dhënave afatgjata të temperaturës e bëri valën e të nxehtit të vështirë për t’u kontekstualizuar historikisht.

“I pari nga rekordet e sakta të temperaturës filloi në fund të viteve 1950, kështu që është vërtet e vështirë të përcaktosh se çfarë është e jashtëzakonshme dhe çfarë jo,” tha King. Por, paralajmëroi ai, ndikimi i krizës klimatike do të thoshte se ngjarje si këto do të ishin një “vështrim për të ardhmen. Dikur në rrugën e duhur, në varësi të asaj që bëjmë me emetimet tona të karbonit, ne mund t’i shohim këto lloje të temperaturave shumë më rregullisht.”

Në Arktik, temperaturat janë rritur me gati 1C në dekadën e fundit, me Siberinë Veriore dhe Arktikun Kanadez duke u ngrohur tre herë më shpejt se pjesa tjetër e botës. Një temperaturë rekord prej 38 gradë Celsius u regjistrua në Arktikun rus gjatë një valë të nxehtë të Arktikut në verën e hemisferës veriore të vitit 2020.

Cilat janë pasojat?

“Kjo ngjarje e motit është një shembull i ngrohjes atmosferike mbi raftet e akullit,” tha Prof Andreë Mackintosh, kreu i shkollës së tokës, atmosferës dhe mjedisit në Universitetin Monash.

Në Antarktidë, nxehtësia “do të duhet të vazhdojë për një periudhë mjaft të gjatë kohore për të bërë një ndryshim thelbësor”, tha ai. Shqetësimi kryesor është dobësimi i ‘rafteve’ të akullit, zgjerimet e shtresave të akullit që notojnë mbi oqean. Ata luajnë një rol të rëndësishëm në frenimin e akullit në brendësi.

“Sapo të humbasim ‘raftet’ e akullit, akulli i bazuar në brendësi të tokës do të rrjedhë më shpejt … do të shkonte në oqean dhe do të shkaktonte ngritjen e nivelit të detit,” tha Mackintosh.

Shkrirja e akullit rezulton në një cikël vicioz: një zonë më e madhe e ujit të errët ekspozohet, duke mësuar të rritet thithja e energjisë së diellit, e cila më pas shkakton edhe më shumë ngrohje.

*Material i përgatitur nga portali SCAN. Ripublikimi mund të bëhet vetëm kundrejt citimit të autorësisë dhe burimit origjinal.