Del nga uji qyteti 3400-vjeçar si pasojë e thatësirës ekstreme!

Një qytet i gjerë 3,400-vjeçar u shfaq në Irak pasi niveli i ujit në një rezervuar ra me shpejtësi për shkak të thatësirës ekstreme. Arkeologët kurdë dhe gjermanë gërmuan vendbanimin në rezervuarin e Mosulit, përgjatë lumit Tigër në rajonin Kurdistan të Irakut verior, në janar dhe shkurt. Projekti ishte në partneritet me Drejtorinë e Antikiteteve dhe Trashëgimisë në Duhok për të ruajtur trashëgiminë kulturore të zonës për brezat e ardhshëm.

Vendi arkeologjik, Kemune, besohet të jetë qyteti i epokës së bronzit Zakhiku, një qendër kryesore e Perandorisë Mittani që mbretëroi nga 1550 deri në 1350 para Krishtit. Territori i mbretërisë shtrihej nga Deti Mesdhe në Irakun verior, sipas Ivana Puljiz, profesoreshë e re në departamentin e arkeologjisë dhe asiriologjisë së afërt lindore në Universitetin e Freiburgut në Breisgau, Gjermani dhe një nga drejtoret e projektit.

Zakhiku u zhyt nën ujë pasi qeveria irakiane ndërtoi digën e Mosulit në vitet 1980 dhe rrallë herë ka parë dritën e diellit që atëherë. Pasi Puljiz dëgjoi se qyteti ishte rishfaqur, ekipi i saj nxitoi të gërmonte vendin sepse nuk dihej se kur do të rriteshin përsëri nivelet e ujit. Qyteti antik tani është rizhytur në ujë, por studiuesit ishin në gjendje të katalogonin pjesën më të madhe të vendit.

Një pallat ishte dokumentuar tashmë kur qyteti u shfaq shkurtimisht në 2018, por struktura të shumta shtesë u dokumentuan gjatë gërmimeve të fundit. Disa nga zbulimet përfshijnë një fortifikim të plotë me kulla dhe mure dhe një ndërtesë magazinimi shumëkatëshe.

Shumica e strukturave ishin bërë me tulla balte të thara në diell, të cilat zakonisht nuk mbaheshin mirë nën ujë, thanë studiuesit. Megjithatë, Zakhiku vuajti nga një tërmet rreth vitit 1350 para Krishtit, dhe pjesë të mureve të sipërme u shembën dhe mbuluan ndërtesat.

Dihet pak për njerëzit e lashtë Mittani që ndërtuan qytetin, kryesisht për shkak të faktit se studiuesit nuk e kanë identifikuar kryeqytetin e perandorisë ose nuk kanë zbuluar arkivat e tyre, tha Puljiz. Megjithatë, disa artefakte të zbuluara gjatë gërmimeve të fundit mund të ndihmojnë në sigurimin e njohurive.

Arkeologët gjetën pesë enë qeramike që mbanin mbi 100 pllaka argjile kuneiforme, që datojnë afër pas ngjarjes së tërmetit. Ata besohet të jenë nga periudha e Mesme Asiriane, e cila zgjati nga viti 1350 deri në 1100 para Krishtit dhe mund të hedhë dritë mbi rënien e qytetit dhe ngritjen e sundimit asirian në zonë, sipas një njoftimi për shtyp.

Pllakat nuk janë deshifruar ende, por Puljiz supozoi se ato i përkisnin një arkivi privat. Të gjitha artefaktet që u gërmuan, duke përfshirë pllakat, janë të vendosura në Muzeun Kombëtar të Duhokit. Përpara se qyteti të zhdukej edhe një herë nën ujë, studiuesit i mbuluan rrënojat me fletë plastike të shtrënguara të mbajtura poshtë me gurë dhe zhavorr. Puljiz shpreson se këto masa do të mbrojnë vendin antik nga erozioni i ujit dhe do ta parandalojnë zhdukjen e plotë. CNN

Edel Strazimiri / SCAN

*Material i përgatitur nga portali SCAN. Ripublikimi mund të bëhet vetëm kundrejt citimit të autorësisë dhe burimit origjinal.