Diskutimi në “Argument” – A mund të punësohen të huajt në Shqipëri
Në emisionin “Argument” nga Enio Civici mbrëmjen e sotme është diskutuar rreth tregut të punës në Shqipëri dhe mundësitë që ai ofron për të huajt.
Televizioni “SCAN” prej kohësh ka bërë reportazhin e kësaj teme, duke ndjekur deklarata zyrtarësh dhe trendin se si po krijohen lehtësirat për të huajt, që të japin kontributin e tyre në Shqipëri dhe çfarë do të thotë kjo për forcën punëtore vendase.
Si vazhdimësi e diskutimit të ngritur nga “SCAN” mbi këtë temë të ftuar në studio ditën e sotme ishin ekspertët Arben Shkodra, Kastriot Sulka, Ermal Jauri, Carlo Pellicano dhe Erion Muça.
Teksa kryeministri u shpreh se për Rindërtimin duhen edhe punëtorë të huaj kjo shërbeu si një “shkëndijë” për hapjen e këtij debati, ndërkohë edhe presidenti Meta është shprehur se duhen marrë masa urgjente për boshllëqet që janë krijuar në treg.
Eksperti Kastriot Sulka në fjalën e tij është shprehur se ky fenomen po bëhet mjaft shqetësues dhe se në Shqipëri punëtorët e huaj, po i përdorin në ditën e stome për të bërë presion mbi forcën vendase:
“Kjo nuk është më një çështje që po ikin dhe ne po i zëvendësojmë shqiptarët me të huaj. Politikanët dhe zyrtarët ende nuk po e pranojnë realitetin e hidhur se njerëzit po emigrojnë në masë. Tre deri në pesë mijë është një kuotë normale largimi jashtë shtetit, mirëpo 40 mijë njerëz të larguar, quhet emigracion pastaj. Thënë kjo, duhet të shohim çfarë efekti na dha. Kjo jep efekt ekonomik, pasi ikën fuqia punëtore dhe ajo blerëse në të njëjtën kohë.
Në vitet 90’ çdo raport fillonte me fjalët kemi një popullsi shumë të re, ndërsa tani nuk mund ta themi më diçka të tillë. Justifikohemi me faktin se në çdo vend po emigrojnë të rinjtë. Tashmë po hapim një shteg tjetër, ai i punonjësve të huaj. Në shumë sektorë po kryejmë vepra me punëtorë nga Kina. Tani po punojmë me karshillëk me forcën e huaj punëtore, jo me studim, duke i bërë presion njerëzve vendas, se nëse nuk performojnë siç duhet dikush tjetër mund të zërë vendin e tyre.”
Ndërkohë, i ftuari tjetër Z.Arben Shkodra, drejtor i Shoqatës së Prodhuesve Shqiptarë, ky fenomen është mjaft alarmante dhe ka krijuar një boshllëk prej 30% në tregun tonë për forcë punëtore. Sipas, tij nëj e metë kryesore është dështimi në arsim:
“Përpara se të dalim pro ose kundër duhet të analizojmë disa elementë. Alarmi i parë është se çfarë po ndodh me demografinë shqiptare. Ne kalojmë nga avantazhi konkurrues nga 29-32 vjeç, tek pjesa tjetër, ku çdo prodhues sot ka nevojë për punonjës. Në çdo fabrikë dhe sektor ka nevoja për njerëz.
Përtej demografisë, ne kemi nevojë për krah pune, por të specializuar. Ne kemi nevojë për 30% forcë punëtore momentalisht. Kemi vakanca të frikshme në industritë prodhuese. Ne nuk mund t’i shmangemi trendit global të mobilitetit. Ne nuk po gjenerojmë më breza të arsimuar mirë, duke përfshirë këtu sistemin arsimor të mesëm, të mesëm teknik dhe të lartë. Çdo fabrikë ka një kosto të lartë në një vit për të bërë një individ të vlefshëm për pozicionin e punës që pretendon. Ka dështuar arsimi dhe stazhet e punës, si dhe politikat e arsimit. Këtë do ta vuajmë në 10 vjetorin e ardhshëm.”
Ndërkohë Z.Ermal Jauri, duke qenë në të njëjtën vijë logjike me dy parafolësit u shpreh se nevoja e tregut për njerëz të specializuar është emergjente:
“Po flasim për një zgjidhje strategjike afatgjatë. Ku jemi dhe çfarë nevojash ka dhe çfarë duhet të bëjmë që të marrim nevojat më pozitive të këtij biznesi. Shumë kompani nuk vënë dot paisjet në punë sepse nuk kanë fuqi puëntore. Shumë inxhinierë të huaj po vijnë në Shqipëri. Mbi 70% e njerëzve pas një viti punë, dorëzohen përpara presionit të punës. Shumë njerëz po lëvizin nga punët e tyre.”
Carlo Pelicano, përfaqësues i komapnisë “Consulcesci” u shpreh se në tregun e punës në Shqipëri është e vështirë të gjesh kompetenca tek individët:
“Një element që mua më bëri shumë përshtypje është një lloj entuziazmi që ekzsiton për të lëvizur, fenomen ky në tërë botën, që të rinjtë janë duke i humbur. Shumë njerëz pranohen në “comfort zone” dhe ambienti përreth nuk të jep shumë stimul, prandaj ata lëvizin. Para zonës Shengen kishte më shumë të rinj në Shqipëri, ndërsa tani jo. Në tregun e punës shqiptar është e vështirë të gjesh kompetenca tek individët. Kostoja e formimit të një punëtori padyshim është shumë e lartë. 80% i kemi shqiptarë në kompaninë tonë dhe 20% të huaj.”
SCAN
*Material i përgatitur nga portali SCAN. Ripublikimi mund të bëhet vetëm kundrejt citimit të autorësisë dhe burimit origjinal.