Emergjenca/Ballkani krijon “korridore jeshile” për ushqime e ilaçe! Dokumenti: Shqipëria, angazhime për Durrësin, Hanin e Hotit, Morinën e Qafë Thanën

Në kushtet kur kanë nisur diskutimet nëse në të ardhmen mund të ketë pengesa në qarkullimin e mallrave dhe ilaçeve, vendet e Ballkanit Perëndimor, ku bën pjesë edhe Shqipëria, kanë bërë një plan emergjence që parashikon disa angazhime të përbashkëta në këtë drejtim.

Sekretariati i Përhershëm i Komunitetit të Transportit dhe Sekretariati i CEFTA-s kanë përgatitur një propozim të përbashkët për lehtësimin e transportit dhe tregtimit të mallrave të nevojës së parë brenda Ballkanit Perëndimor që tashmë në Shqipëria ka hyrë në fuqi.

Sekretariati i Përhershëm i Komunitetit të Transportit dhe Sekretariati i CEFTA propozojnë një sërë masash për të mbështetur partnerët e Ballkanit Perëndimor, por edhe vendet anetare të BE-së për të përballuar sfidat e transportit dhe tregtisë të lidhura me shpërthimin e sëmundjes COVID-19.

Qasja e propozuar bazohet në dy shtylla dhe dy faza: Së pari, identifikimi i një numri të kufizuar të pikave te kalimit kufitar dhe ato të përbashkëta prioritare rrugore dhe porteve kryesore që duhet të vazhdojnë të funksionojnë në të gjitha rrethanat. Për të gjitha këto pika lidhëse, një seri masash është propozuar për të lehtësuar punën / bashkëpunimin midis administratave të ndryshme të përfshira.

Ai gjithashtu identifikon një seri të “akseve të gjelbra” që lidhin gjashtë vendet e Ballkanit Perëndimor së bashku ne të cilat duhet të lejohet qarkullimi i lirë i trafikut, së bashku me një numër të kufizuar të pikave të karburantit, të cilat mund të mbeten të hapura edhe në rast të një kontaminimi të mundshëm të popullatës. Kjo pikë është thelbësore për të siguruar që drejtuesit e kamionëve/ kamionët mund të vazhdojnë të funksionojnë pavarësisht kësaj situate të degraduar.

Një nga aspektet kritike që është duke sfiduar transportin e mallrave në Ballkanin Perëndimor është mbajtja e të gjithë partnerëve të lidhur së bashku si dhe sigurimi i lidhjeve me shtetet anetare të BE për të garantuar flukset thelbësore të tregtisë për një rajon i cili merr mesatarisht 70% të importeve te tij nga shtetet anëtare të BE-së.

Si hapi i parë drejt një koordinimi gjithëpërfshirës, Palët kanë krijuar një Strukturë Koordinuese të CEFTA-s, e ngarkuar me shkëmbimin e të gjitha informacioneve që lidhen me tregtinë e mallrave. Struktura përbëhet nga përfaqësues të ministrive përgjegjëse të tregtisë (Pika e Kontaktit CEFTA) dhe administrate doganore. Puna e struktures mbështetet nga Sekretariati i CEFTA-s.

Korridorët e Gjelbërt Prioritarë në Ballkanin Perëndimor

Si hap i parë, propozohet të identifikohet në rrjetin rrugor kryesor TEN-T të partnerëve të Ballkanit Perëndimor “korridoret e gjelbërt prioritare”, mbi të cilat duhet të lejohet qarkullimi I lirë – për mallrat e domosdoshmerise së parë Korridoret prioritare të gjelbër përfshijne tre degëzime:

Kufiri Hungari/Serbi – Bograd – Kufiri Serbi/Maqedonia e Veriut – Shkup – Kufiri Maqedoni/Elbasan (me nje degezim drejt Kosoves dhe Prishtines) || Kufiri Rumani /Serbi, Beograd – Kufiri Serbi-Mali i Zi-Podgoricë – (porti i) Tivar. Kufiri HR/BiH – Sarajevë – (porti i) Ploce (HR) || Kufiri HR/SRB – Beograd – Kufiri SRB/BG. (Porti i) Durresit – Tiranë – ALB/MK kufi Shkup – Kufiri MK/BG || Kufiri ALB/KOS –Prishtina – Kufiri KOS/MK || Kufiri ALB/MNE –Podgoricë.

Maksimizimi i përdorimit të rrjetit rrugor

Orët e lejuara të transitit të unifikuar në secilin nga vendet partnere ËB6. Koha e kaluar në territorin e një partneri ËB6 për kamionët duhet të lejojë që ky të ngarkojë/ose shkarkojë dhe të largohet nga territori. Një periudhë që nuk kalon 12 orë nga momenti i hyrjes, duket të jetë e arsyeshme.

Stacionet e karburantit, përgjatë këtyre korridoreve të gjelbërta duhet të jenë të disponueshme për të lejuar drejtuesit e kamionëve të furnizohen me karburant dhe të pushojnë.

Pezullimi i përkohshëm i të gjitha llojeve të kufizimeve të drejtimit te mjeteve në fuqi (ndalimet e fundjavës, ndalimet e natës, ndalimet sektoriale, etj.) për transportin e mallrave, veçanërisht në nyjet urbane. Pezullimi i këtyre ndalimeve të drejtimit të mjeteve do të kontribuojë në rritjen e rrjedhshmërisë së trafikut dhe shkurtimin e kohës kur mallrat arrijnë në destinacion.

Propozimi ka të bëjë me PKK (Pikë Kalimi Kufitar) / PPK (Pikë e Përbashkët Kufitare) rrugore, si vijon:

 Në korridorin A (brenda Ballkanit Perëndimor):

-SRB-MK (Preshevë/Tabanovce)

-SRB- MNE (Dobrakovo/Gostun)

-SRB-KOS (Merdare/Merdare)

Në Portin e korridorit të Barit (MNE)

Në Korridorin B:

-MNE-KOS (Kula/Kulina)

Në Korridorin C:

-Porti i Durrësit (ALB)

-KOS-ALB (Vermice / Morine)

-MK-KOS (Bllacë / Hani i Elezit)

-ALB-MNE (Hani i Hotit / Bozaj)

-ALB-MK (Qafe Thane / Kjafasan)

Lista e PKK / PPK-ve kryesore të identifikuara më lart është minimumi i kërkuar për të siguruar qarkullimin e furnizimeve emergjente.

Sidoqoftë, autoritetet mund të vendosin t’i mbajnë të tjera PKK-të e hapura për transportin e mallrave, me kusht që të mos ndikojë në menaxhimin efektiv të PKK-ve/PPK-ve rrugore kryesore.

Automjetet dhe anëtarët e ekuipazhit mund të jenë subjekt i kontrolleve shëndetësore dhe masave

sanitare në hyrje në bazë të udhëzimeve dhe rekomandimeve të OBSH-së, por si parim nuk duhet të ketë kufizime hyrëse ose trafiku përsa kohë që dëshmohet shëndeti i mirë. Palët do të forcojnë bashkëpunimin e autoriteteve kompetente në mënyrë që të lehtësojnë lëvizjen ndërkufitare të mallrave dhe të arrijnë standarde sanitare të nivelit të lartë.

-Mund të vendosen kufizime për numrin maksimal të kamionëve të caktuar në ditë, me kusht që të merren vesh në mënyrë të koordinuar përmes Trupit Koordinues të CEFTA-s dhe të jetë komunikuar qartë.

-Mund të vendoset një sistem i thjeshtë “planifikimi”, me qëllim që të shmangen radhët në kufijtë e jashtëm me Shtetet Anëtare (MS) të BE, me anë të të cilit transportuesit e mallrave mund të marrin informacione për kohën e përafërt për mbërritjen e kamionëve të tyre në PKK, permes një Call Center të thjeshtë, që duhet të hapen nga autoritetet doganore. Sistemi gradualisht mund të bëhet digjital (siç u përmend më lart) dhe të lejojë planifikimin elektronik, derisa të vendoset një sistem elektronik i menaxhimit të radhës (eQMS).

-Potencialisht (kur koha dhe burimet e lejojnë) duhet të ngrihet një platformë dixhitale për të gjurmuar kamionët përgjatë korsive të gjelbërta, në mënyrë që të planifikojë dhe menaxhojë orët e kalimit kufitar me qëllim të shmangies së radhëve dhe të sigurojë distancimin shoqëror në pikat e kalimit kufitar.

Autoritetet duhet të sigurojnë që PKK-të kryesore rrugore që i shërbejnë këtyre korridoreve “të gjelbër” prioritare, duhet t’u jepet përparësia më e lartë përsa i përket burimeve njerëzore (punonjësit e zakonshëm / te policisë / sanitaret) dhe pajisjet për menaxhimin efikas të kufijve, për të qenë në gjendje të përgjigjen në mënyrë të duhur dhe përshtaten në situatat aktuale. I gjithë personeli nga PKK-të e mbyllura duhet të zhvendoset në ato kryesore dhe ndërresat duhet të planifikohen në përputhje me rrethanat. Të gjitha objektet sanitare duhet të vendosen pa vonesa.

Është gjithashtu me rëndësi parësore që, nëse këto mallra transportohen nëpërmjet porteve, të gjitha operacionet doganore të kryhen të njëjta me ato të propozuara për pikat kufitare tokësore, duke vendosur disa “korsi të gjelbra” për të shpejtuar procedurat, duke siguruar një furnizim të shpejtë për përdoruesit fundorë.

SCAN

*Material i përgatitur nga portali SCAN. Ripublikimi mund të bëhet vetëm kundrejt citimit të autorësisë dhe burimit origjinal.