Gjithçka duhet të dini për zgjedhjet në Itali

Edhe pse gjërat duket se po zgjidhen në Greqi, Irlandë, Spanjë dhe Portugali, mosfunksionimi i qeverisë, stagnacioni ekonomik si dhe borxhi toksik i Italisë ka bërë që investitorët të shqetësohen përsëri për Europën.

Zgjedhjet e ardhshme në Itali pritet të fillojnë në fillim të vitit 2018, por mund edhe të afrohen dhe të zhvillohen brenda këtij viti.

Ndër pikat e tjera stresuese do të testohen edhe marrëdhëniet e paqëndrueshme të vendit me euron, borxhin e saj të tmerrshëm dhe një sistem bankar të trazuar i cili ende përpiqet të braktisë asetet toksike të grumbulluara gjatë dekadave.

1. Sa të ngjarë ka që të zhvillohen zgjedhje të parakohshme?

Shumë më pak gjasa nga sa kishin disa muaj më parë. Presidenti Sergio Mattarella, roli i të cilit është të shpërndajë parlamentin, këmbëngul në reformat zgjedhore për të sheshuar dallimet mes dhomës së ulët të kongresit dhe senatit përpara se një votim i ri të mbahet.

2. Kur është data e zgjedhjeve?

Data e fundit për realizimin e zgjedhjeve është muaji maj por pritet që zgjedhjet të zhvillohen gjatë muajit Mars ose Prill. Në intervistën e dhënë nga Mattarella për Bloomberg, ai tha se Italia nuk do të votojë në vitin 2017 pasi parashikimi i tij është midis Shkurtit dhe Marsit.

3. Kush dëshiron zgjedhje të parakohshme?

Një mbështetës kryesor i votimit në 2017 është  Matteo Renzi, ish kryeministri dhe kreu aktual i Partisë Demokratike në pushtet, e cila është e etur të kthehet në pushtet por mund të shikojë shanset e saj të zbehura nëse qeveria aktuale e drejtuar nga pasardhësi i përzgjedhur nga ai, vazhdon të luftojë. Ndërkohë, partitë opozitare e shohin popularitetin e tyre gjithnjë e më shumë në rritje dhe janë gati ta provojnë këtë në kutitë e votimit.

4. Cfarë nuk shkon me qeverinë aktuale?

Me çështje të vështira në horizont, kryeministri Paolo Gentiloni, pasardhësi i Renzit, është dobësuar nga një seri goditjesh politike. Së pari, një fraksion i majte braktisi partinë dhe krijoi një lëvizje të re. Më pas  partneri i koalicionit të qendrës PD, Alternativa Popullore, refuzoi të mbështeste një projekt-ligj që u jepte nënshtetësi fëmijëve të emigrantëve të lindur në Itali. Ky refuzim e detyroi Gentilionin të shtyjë votimin e këtij ligji.

4. Cfarë cështjesh të vështira po vijnë?

Së pari është një buxhet i vështirë për vitin 2018. Ky buxhet, që qeveria duhet t’ia paraqesë parlamentit deri më 27 shtator dhe homologëve europianë deri nga mesi i tetorit, supozohet të ulë deficitin strukturor me 0.3 për qind. Gentilioni i cili ka një shumicë të pamjaftueshme gjithashtu po shqyrton ndërhyrjen e shtetit për të ndihmuar “Banca Monte dei Paschi di Siena SPA”, banka më e vjetër e Italisë, si dhe “Banca Popolare di Vicenza SpA” dhe “Veneto Banca SpA”.

5. Sa krizë serioze është borxhi i Italisë?

Në rreth 133 për qind të prodhimit të brendshëm bruto, borxhi i Italisë i cili është borxhi i dytë më i lartë në eurozonë, pas Greqisë është quajtur nga Komisioni Europian si “një burim kryesor  ndjeshmërie” për Italinë dhe ka mbikëqyrur zotimet e vendit për të reduktuar shpenzimet. Shqetësimi për shumë investitorë është se Italia është vendi që mund të zhysë euron nëse populistët fitojnë zgjedhjet e ardhshme. Një fitore nga anti-krijimi dhe lëvizja anti-euro pesë yje dhe një pakt i mundshëm paszgjedhor me ligën anti-euro veriore do të ngrinte dyshime mbi qëndrueshmërinë e borxhit të Italisë.

6. Sa të ngjarë ka që Italia të braktisë euron?

Premtimi i “Pesë yjeve” për të mbajtur një referendum këshillues mbi anëtarësimin në euro i bën votuesit që të fajësojnë Brukselin pjesërisht për ekonominë e ngadaltë. Por tërheqja  Italisë nga euro do të kërkonte mbështetje politike ndërpartiake si dhe një proces legjislativ torturues. Një ndryshim kushtetues do të ishte i nevojshëm edhe para se të shpallej një referendum.

7. Sa i dëmshëm është sistemi bankar i Italisë?

Masat qeverisëse në MontePaschi dhe dy bankat Veneto kanë çliruar një burim të madh të stresit financiar dhe politik në zonën euro për dy vitet e fundit. Por problemet themelore mbeten, duke përfshirë edhe lidhjet me shumë huadhënës të lidhur ngushtë me politikanë, sindikata dhe fondacione të të gjitha formave dhe madhësive.

8. Si po i përballojnë tregjet të gjitha këto?

Pas një pakti shumë partiak në një sistem të ri zgjedhor të prezantuar në qershor, i cili largoi zërat për zgjedhje të parakohshme, kërkesa për obligacionet italiane 10 vjeçare u rrit. Tregjet janë të shqetësuara jo vetëm nga perspektiva e një parlamenti të varur por edhe nga premtimi i “Pesë yjeve” për një referendum mbi anëtarësimin e Italisë në zonën e euros. Shtoji kësaj shqetësimin se si Italia mund të vuajë nga fundi i programit lehtësues sasior të Bankës Qendrore Europiane.

9. Kush ka të ngjarë të qeverisë Italinë më pas?

Nëse “Pesë Yjet” dalin në krye, Mattarella mund të tregojë kandidatin e saj, Luigi Di Maio, 31 vjeç, zëvendës kryetar i dhomës së ulët, një mandat eksplorues për të formuar një qeveri. Por aleatët potencialë kanë ende për të ecur përpara. Një skenar i mundshëm është rikthimi i Renzit si kryeministër, në aleancë me Berlusconin si në të kaluarën. Berlusconi është në mëdyshje për një pakt të ri me Renzin, ku herë shfaqet shumë i gatshëm e herë të tjera stepet dhe është i bllokuar në një luftë për udhëheqjen e qendrës së djathtë me Matteo Salvini, kreu i ligës veriore.

 SCAN

*Material i përgatitur nga portali SCAN. Ripublikimi mund të bëhet vetëm kundrejt citimit të autorësisë dhe burimit origjinal.