Gjykata Europiane e të Drejtave të Njeriut nuk ka asnjë lidhje me BE-në!

Çfarë është GJEDNJ?

GJEDNJ është një gjykatë ndërkombëtare me seli në Strasburg, Francë. Ajo u krijua për të zbatuar Konventën Europiane për të Drejtat e Njeriut (KEDNJ), një traktat ndërkombëtar i krijuar për të mbrojtur të drejtat e njeriut dhe liritë themelore në Europë.

Dyzet e shtatë shtete u nënshkruan në KEDNJ, duke përfshirë pjesën më të madhe të Europës, së bashku me Rusinë dhe Turqinë. Çdo person që mendon se të drejtat e tij të parashikuara në KEDNJ janë shkelur nga një shtet, mund ta çojë rastin e tij në gjykatë.

Nëse gjyqtarët në GJEDNJ konstatojnë se dikujt i janë shkelur të drejtat, ajo mund të vendosë kundër një shteti dhe t’i urdhërojë ata të paguajnë dëmshpërblim. Shteti anëtar mund të duhet gjithashtu të ndërmarrë hapa për të siguruar që e njëjta gjë të mos përsëritet. Megjithatë, gjykata nuk është e autorizuar të anulojë vendimet kombëtare ose të anulojë ligjet kombëtare.

Kur u themelua?

GJEDNJ dhe gjykata u krijuan nga Këshilli i Europës, një organizatë ndërkombëtare e themeluar pas Luftës së Dytë Botërore (WW2) për të mbrojtur të drejtat e njeriut, demokracinë dhe sundimin e ligjit në Evropë.

Të dyja nuk kanë asnjë lidhje me Bashkimin Europian (BE), siç është pretenduar gabimisht nga disa pasi ato janë plotësisht të pavarur nga shtetet dhe institucionet ndërkombëtare.

Çfarë mbron GJEDNJ?

GJEDNJ mbron të drejtat e çdo qytetari brenda një shteti nënshkrues. Këto të drejta ndahen në 19 nene të veçanta. Neni 5, për shembull, i garanton secilit të drejtën për liri dhe siguri. Ndërsa neni 6 siguron që njerëzit të kenë të drejtën për një gjykim të drejtë dhe neni 8 mbron privatësinë e individit.

A është larguar ndonjëherë ndonjë shtet nga GJEDNJ?

Vetëm dy vende janë tërhequr ndonjëherë nga GJEDNJ. Në vitin 1969, Greqia u tërhoq nga Këshilli i Europës, pas një grushti ushtarak që shfuqizoi demokracinë dhe imponoi një juntë, duke e çuar vendin në konflikt me organizatën. Më vonë ajo u ribashkua në vitin 1974, kur “sundimi i kolonelëve” përfundoi në Greqi.

Rusia është vendi i dytë. Ajo u dëbua nga Këshilli i Europës më 16 mars 2022 për shkak të pushtimit të Ukrainës. Argumentet se Mbretëria e Bashkuar duhet të largohet nga GJEDNJ kanë qarkulluar në vend prej vitesh.

Mbrojtësit e GJEDNJ dhe gjykata kanë thënë se ata sigurojnë që mizoritë e Luftës së Dytë Botërore të mos përsëriten kurrë, mbrojnë më të cenuarit, ndihmojnë në sfidimin e padrejtësive dhe veprojnë si një sistem kontrollesh dhe balancash kundër qeverive.

Edel Strazimiri / SCAN

*Material i përgatitur nga portali SCAN. Ripublikimi mund të bëhet vetëm kundrejt citimit të autorësisë dhe burimit origjinal.