Kripa në rrugë është e dëmshme dhe krijon probleme për liqenet dhe lumenjtë!

Në dimër, të shohësh kripe shpërndarës që udhëtojnë në rrugët e një qyteti është mjaft e zakonshme: kripa përdoret për të parandaluar ngrirjen e sipërfaqes së rrugës, ose për të shkrirë akullin tashmë të pranishëm (dhe për ta bërë këtë, përdoren dy kripëra të ndryshme).

Por cilat janë pasojat për mjedisin? Kripa që derdhet në rrugë herët a vonë përfundon në lumenj dhe liqene, duke rritur kripësinë e tyre dhe duke e bërë mjedisin më jomikpritës për shumë specie shtazore dhe bimore. Pyetjes i është përgjigjur një studim i botuar në PNAS, i cili shpjegon gjithashtu se si ato që sot konsiderohen si “nivele të pranueshme” të kripës janë në fakt shumë përtej pragut të sigurisë dhe duhet të ulen. Studimi përfshiu tre universitete të ndryshme (San Diego në Kaliforni, Toledo në Spanjë dhe Kingston në Kanada) dhe 16 vendndodhje në Shtetet e Bashkuara, Kanada, Suedi dhe Spanjë. Të katër vendet u zgjodhën sepse, për disa dekada, lumenjtë dhe liqenet e tyre kanë përjetuar një rritje të kripës, e lidhur drejtpërdrejt me përdorimin e kripës për “shkrirjen” e rrugëve.

Ekipi u përpoq të kuptonte se cilat janë efektet e këtij fenomeni, pra fakti që disa ujëra të ëmbël janë gjithnjë e më pak të ëmbël. Dhe ai zbuloi se rritja e kripës lidhet drejtpërdrejt me zhdukjen graduale të zooplanktonit dhe zëvendësimin e tij me alga. Kjo ndodh edhe kur përqendrimi i kripës në ujë është nën atë që ligji vendas i konsideron “nivele të sigurta”: në Shtetet e Bashkuara ky prag vendoset në 230 miligramë kripë për litër ujë, ndërsa në Kanada bie në 120 mg. Në Spanjë dhe Suedi, pragjet janë më të larta, që do të thotë se lumenjtë dhe liqenet e tyre janë edhe më të kripur se ato në kontinentin amerikan.

Me fjalë të tjera, edhe duke respektuar kufijtë ligjorë, përdorimi i kripës në rrugë shkakton dëme edhe serioze në ekosistemet e ujërave të ëmbla. Në 73% të vendeve të studiuara, kripësia shkaktoi vdekjen e 50% të zooplanktonit, i cili është një burim i rëndësishëm ushqimi për shumë specie ujore. Jo vetëm kaq: zëvendësimi i tij me alga krijon probleme të mëtejshme për ekosistemin, sepse algat ulin pastërtinë e ujit dhe për rrjedhojë pakësojnë sasinë e dritës që arrin në shtratin e detit, me pasoja të rënda për speciet që jetojnë atje.

E gjithë kjo nuk do të thotë se duhet të heqim dorë nga ky mjet antifriz, i cili është thelbësor për parandalimin edhe të aksidenteve të rënda; Megjithatë, kjo do të thotë që ne duhet të rimendojmë përdorimin e tij dhe të përshtatim legjislacionin bazuar në gjetjet e reja, të cilat tregojnë se nivelet që ne i konsideronim të sigurta nuk janë. FCS

Edel Strazimiri / SCAN

*Material i përgatitur nga portali SCAN. Ripublikimi mund të bëhet vetëm kundrejt citimit të autorësisë dhe burimit origjinal.