Lufta në Ukrainë po shkakton një katastrofë shëndetësore!

Së pari Covid, tani lufta: shumë prej nesh e kanë lidhur pushtimin e Ukrainës me pandeminë që ende nuk ka përfunduar dhe mungesën e kohës për t’u rikuperuar nga një tragjedi përpara se të bien në një tjetër. Por në të vërtetë, Ukraina, edhe përpara urgjencës së koronavirusit, tashmë po përballej me epidemi që është e vështirë të imagjinohen për një vend në kufi me Europën: HIV, tuberkulozi rezistent ndaj ilaçeve, hepatiti C, poliomieliti. Sëmundje që kërkojnë trajtim të vazhdueshëm farmakologjik dhe ambiente shëndetësore të pajisura mirë, të cilat janë bërë të pamundura për t’u gjetur në qytetet e Ukrainës nën rrethim.

Sipas drejtuesve të organizatave jofitimprurëse, OBSH-së dhe Kombeve të Bashkuara, konflikti kërcënon të zhbëjë përpjekjet dhe përparimin e dekadave në luftën kundër këtyre infeksioneve. Ukraina dhe vendet fqinje që po presin refugjatë, rrezikojnë të bëhen epiqendra e emergjencave të reja dhe më pak të reja shëndetësore, përveç CoViD-19.

Të paktën 64 sulme që nga pushtimi i Ukrainës kanë shënjestruar spitale dhe objekte të tjera mjekësore. Ata që kanë mbetur në këmbë po kujdesen për të lënduarit dhe të sëmurët me furnizim të lehtë të barnave shpëtimtare (siç është insulina), uria nga oksigjeni, ventilatorët e mushkërive dhe defibrilatorët, për sa kohë që uji dhe rryma nuk janë ndërprerë.

Gjysma e tre milionë refugjatëve të Ukrainës janë fëmijë dhe ata nën moshën gjashtë vjeç mund të kenë humbur vaksinimet rutinë ose nuk e dinë statusin e tyre të vaksinimit. Në Ukrainë, vetëm 80% e fëmijëve në vitin 2021 u vaksinuan kundër poliomielitit: në fund të vitit të kaluar, disa raste të poliomielitit u identifikuan në vend, sepse mbulimi i vaksinimit është shumë i ulët për imunitetin e tufës. Në Europë, mbulimi i përgjithshëm është 94% dhe poliomieliti u çrrënjos zyrtarisht në 2002.

Fruthi në Ukrainë gjithashtu paraqet ende një rrezik për shëndetin, pasi mbulimi i vaksinimit me dozë të dyfishtë është i mbërthyer në 82% (objektivi minimal për imunitetin e tufës është 95%). Duke folur për vaksinat, me vetëm 36% të popullsisë të imunizuar, Ukraina ka një nga nivelet më të ulëta të mbulimit të vaksinimit kundër Covid në kontinentin evropian. Në shkurt 2022, filloi një fushatë kombëtare vaksinimi e cila u ndal papritur nga lufta.

Strehimoret e mbipopulluara dhe kushtet e pasigurta higjienike në të cilat njerëzit e zhvendosur detyrohen të mbijetojnë janë një terren ideal përhapës për sëmundjet e frymëmarrjes si Covid, pneumonia dhe tuberkulozi: në Ukrainë tuberkulozi ende përfaqëson një problem të rëndësishëm të shëndetit publik, me rreth 30,000 raste të reja në vit si dhe një nga rastet më të mëdha të tuberkulozit rezistent ndaj barnave, një gjendje që preku 29% të rasteve të reja në vitin 2018 dhe që është e përhapur mbi të gjitha në popullsinë mashkullore, që mbeti në qytete për të luftuar. Ukraina ka gjithashtu një nga prevalencat më të larta të bashkë-infeksioneve të tuberkulozit dhe HIV.

Për UNAIDS në fund të 2020 kishte 260,000 njerëz në Ukrainë të prekur nga HIV: në vend virusi në origjinën e AIDS prek rreth 1% të popullsisë midis 15 dhe 49 vjeç (në Itali 0.4%) dhe vetëm 69% janë të vetëdijshëm për gjendjen e tyre shëndetësore; vetëm 57% po merrnin terapi antiretrovirale. Vendi po përparonte në trajtimin dhe diagnostikimin, por konflikti, me ndërprerjen e furnizimeve mjekësore dhe shkatërrimin e rrjeteve shëndetësore, mund ta kthente kohën 10 vjet pas.

Më shumë se një në katër raste të HIV-it në Ukrainë prek rreth 350,000 njerëz që përdorin ilaçe injektuese. Para luftës, politikat shëndetësore kishin bërë që 17,000 të varur nga droga të merrnin terapi zëvendësuese për varësinë ndaj opiateve, si metadoni ose buprenorfina. Tani vlerësohet se rezervat e këtyre barnave po mbarojnë dhe shumë nga refugjatët ukrainas janë nisur drejt vendeve që varen nga Rusia për furnizimet me ilaçe. Terapia zëvendësuese e bazuar në opioid është e paligjshme në Rusi.

Jeta në komunitetet e rrethuara favorizon përhapjen e kolerës dhe sëmundjeve diarreike (nga Mariupoli, për javë të tëra pa furnizim me ujë dhe energji elektrike, ka dëshmi të njerëzve të detyruar të pinin ujin e lënë në radiatorë për të mos vdekur nga etja). Dhe midis qytetarëve të sëmurë kronikë të detyruar të ndërpresin trajtimin, nuk mund të harrojmë ata që vuajnë nga hepatiti C: një sëmundje që zakonisht trajtohet, por që prek rreth 5% të popullsisë së Ukrainës për shkak të mungesës së aksesit në barna dhe teste diagnostikuese. Kështu ka qenë para pushtimit të vendit, tani sigurisht që situata është përkeqësuar. FCS

Edel Strazimiri / SCAN

*Material i përgatitur nga portali SCAN. Ripublikimi mund të bëhet vetëm kundrejt citimit të autorësisë dhe burimit origjinal.