Marrëdhëniet e Malit të Zi dhe të Kroacisë në rrezik si pasojë e anijeve të trajnimit

Mali i Zi dhe Kroacia kanë zgjidhur pothuajse të gjitha dallimet e tyre më shumë se dy dekada pas luftës, me përjashtim të një: mosmarrëveshje mbi një ish anije 85-vjeçare të trajnimit të Marinës Mbretërore Jugosllave. Anija madhështore me vela e quajtur Jadran, ose Adriatiku, është aktualisht pjesë e flotës detare malazeze të vendosur në portin e Tivatit.

Kroacia po kërkon kthimin e anijes së gjatë, të cilën Mali i Zi e refuzon me forcë. Mosmarrëveshja është aq serioze saqë Kroacia po kërcënon të bllokojë përpjekjet e Malit të Zi për t’u bashkuar me Bashkimin Evropian dhe po ringjall tensionet e vjetra.

Duke qenë pjesë e Jugosllavisë së pakënaqur së bashku me Serbinë, trupat malazeze filluan një sulm kundër qytetit mesjetar kroat të Dubrovnikut në 1991, duke e mbajtur nën rrethim për muaj të tërë. Para luftës midis dy fqinjëve të Detit Adriatik, anija e bardhë prej 60 metrash me tre shtylla u ankorua në portin kroat të Splitit përpara se të zhvendoset në Mal të Zi në vitin 1990 për riparime.

Kroacia thotë që Anija ka qenë gjithmonë e ankoruar në portin e Splitit, prandaj është mirë të kthehet pasi kjo u morr në mënyrë të paligjshme. Mali i Zi pohon se një marrëveshje midis palëve ndërluftuese pas shpërbërjes së përgjakshme të ish-Jugosllavisë në vitet 1990 bën thirrje për të gjitha pajisjet ushtarake të cilët nëse ndodhen  në territorin e një shteti, i takon atij shteti.

“Jadran u bë pjesë e historisë së këtij qyteti 85 vjet më parë dhe jam i bindur se do të na mbijetojë të gjithë dhe në 85 vitet e ardhshme do të vazhdojmë të mirëpresim gjeneratat e reja, marinarë të rinj dhe vizitorë të rinj”, tha ministri i Mbrojtjes i Malit të Zi, Predrag Boskovic në Tivat gjatë festimeve të 85-vjetorit të Jadranit. Ai tha se qeveria e Malit të Zi në vitin 2013 siguroi fonde të konsiderueshme për renovimin e saj, duke treguar se nuk është gati ta dorëzojë atë në Kroaci në çdo kohë.

Ministria e Mbrojtjes e Kroacisë thotë se kthimi i Jadranit është një nga prioritetet e saj kryesore të politikës së jashtme dhe disa zyrtarë kroatë kanë lënë të kuptohet se shteti anëtar i Bashkimit Evropian do të bllokojë anëtarësimin e Malit të Zi nëse nuk është pjesë e saj.

“Anija e trajnimit Jadran është në pronësi të Republikës së Kroacisë dhe është pjesë integrale e historisë detare të Kroacisë,” tha në një deklaratë ministri i Mbrojtjes Damir Krstiçeviç. “Kroacia do të marrë të gjitha hapat ligjorë për ta kthyer atë në bankën kroate dhe kërkon që Mali i Zi të respektojë ligjet ndërkombëtare”.

Anija ka pasur një histori të trazuar, duke shërbyer në navete të tetë vendeve të ndryshme. Anija u quajt Marco Polo kur u pushtua nga Italia gjatë Luftës së Dytë Botërore. U braktis në Venecia dhe u la gati e shkatërruar.

Pajisjet e anijes u plaçkitën dhe u përdorën si një urë mbi një kanalet veneciane momentalisht. Marinarët malazezë të anijes thanë se kurrë nuk do të dorëzojnë anijen e tyre të dashur në Kroaci për shkak të historisë së saj dhe faktit që doktrina e saj e parë pas çlirimit nga një kantier detar në Hamburg, Gjermani, në vitin 1933 ishte në Mal të Zi.

“Për marinën e Malit të Zi, kjo është anija më e rëndësishme në aspektin historik, kulturor dhe teknik”, tha kapiteni i tij Zoran Ivanovski. “Të jem i sinqertë, nuk po i kushtoj vëmendje kërkesave kroate, puna ime është të komandoj këtë anije, unë e kam ekipin tim dhe anija i përket Malit të Zi”.

Ada Xhagolli/SCAN

*Material i përgatitur nga portali SCAN. Ripublikimi mund të bëhet vetëm kundrejt citimit të autorësisë dhe burimit origjinal.