“Me kredinë e BERZH kursejmë 100 mln lekë këtë vit”! Intervistë me administratorin e KESH, Agron Hetoja
Situata e favorshme hidrike ka rritur prodhimin e energjisë në kaskadën e Drinit dhe ka përmirësuar ndjeshëm treguesit financiarë të Korporatës Elektroenergjetike Shqiptare për këtë vit. Në një intervistë për “Scan Magazine”, administrator i KESH, Agron Hetoja shprehet se të ardhurat e kompanisë për gjysmën e parë të vitit arritën në 10.9 miliardë lekë, gati 50% më shumë krahasuar me të ardhurat totale të regjistruara gjatë vitit 2017. Z.Hetoja thotë se situata e përmirësuar financiare e ka ndihmuar KESH të ulë detyrimet ndaj tatimeve, palëve të treta, si edhe të paguajë dëmshpërblimin për përmbytjet ndaj banorëve të qarkut Shkodër. Ai shprehet se gjithashtu përfitimi i linjës së kredisë nga Banka Europiane për Rindërtim dhe Zhvillim do t’i mundësojë KESH ulje drastike të shpenzimeve për interesa, me një efekt që, vetëm për vitin 2018, arrin në 100 milionë lekë.
Si paraqitet situata ekonomike-financiare e KESH në fund të gjysmës së parë të vitit 2018?
Në sajë të një regjimi shfrytëzimi me eficiencë të kapaciteteve gjeneruese dhe mirëmenaxhimit të burimeve te brendshme materiale dhe njerëzore, KESH sh.a. ka arritur që për 6-mujorin e parë të vitit të realizojë rreth 10.9 miliardë lekë të ardhura nga shitja e energjisë elektrike, nga të cilat: 3 miliardë lekë të ardhura nga shitja e energjisë elektrike për OSHEE; rreth 7,13 miliardë lekë të ardhura nga shitja e energjisë elektrike në tregun e parregulluar; rreth 800 milionë lekë të ardhura nga shitja e shërbimeve ndihmëse dhe optimizimi ekonomik.
Të ardhurat e realizuara, jo vetëm kanë lejuar që shoqëria të mbulojë kostot operacionale të domosdoshme për një veprimtari normale të saj, por gjithashtu krijuan mundësinë që KESH të rikuperonte marrëdhëniet me furnitorët, partnerët, institucionet e varësisë, Autoritetin Tatimor dhe të tjerë, duke përmbushur detyrimet e krijuara gjatë vitit të mëparshëm për shkak të thatësirës.
Në sajë të menaxhimit të kujdesshëm të mjeteve financiare, duke vendosur si prioritet pagesën e detyrimeve të prapambetura dhe atyre korrente përkundrejt aktiviteteve të investimeve (nuk u realizua asnjë investim i ri gjatë 6-mujorit të parë) përgjatë 6-mujorit të parë, KESH arriti gjithashtu: të ulë detyrimin ndaj Autoritetit të Tatim-Taksave me 2.7 miliardë lekë; të paguajë detyrimin ndaj Ministrisë së Infrastrukturës dhe Energjisë për tarifën koncensionare për energjinë e prodhuar nga PPE&PVE për vitet 2012- 2016 prej 700 milionë lekë; të paguajë detyrimin ndaj PPE&PVE, në zbatim të Vendimit të Gjykatës së Lartë Nr. 239, për shfuqizimin e Vendimeve të ERE nr.143/144, datë 26.12.2014 prej 500 milionë lekë; të paguajë detyrimin për dëmshpërblimin financiar të banorëve të qarkut Shkodër të prekur nga përmbytjet e vitit 2010 në zbatim të VKM nr. 295, datë 05.04.2017, të cilat së bashku me pagesat e kryera në vitin 2017 arrijnë vlerën e 290 milionë lekëve; të ulin kostot e borxhit afatshkurtër me 100 milionë lekë;
Kredia e BERZH u cilësua si një arritje në përfitim të KESH dhe jo vetëm. Si ndikoi lëvrimi i këstit të parë të huasë së BERZH dhe cilat janë planet për këstin e dytë?
Kredia e BERZH u bë efektive që në Qershor 2016, dhe ka për qëllim kryesor rifinancimin e borxhit afatshkurtër të shoqërisë, duke e konvertuar me një kredi afatgjatë me terma të buta (afat 15 vjet dhe normë interesi EURIBOR +1% – praktikisht 1 %). Me plotësimin e kushteve për lëvrim (të cilat lidheshin me reformat e sektorit dhe shlyerjen e borxheve të ndërsjellta ndërmjet kompanive në sektor) u arrit që në Qershor 2018 të lëvrohej “kësti” i parë prej 116.8 milion EUR me të cilat janë mbyllur plotësisht tre linja overdrafti dhe është ulur limiti i dy linjave të tjera. Lëvrimi i këstit të parë të huasë i mundësoi KESH zvogëlimin e kostove të shërbimit të borxhit apo shpenzimeve për interesa. Vetëm për këtë vit (lëvrimi në mes të vitit dhe për një pjesë të portofolit të OD), KESH zvogëlon shpenzimet për interesat e linjave të overdraftit me 100 milionë lekë. Në vitet vijuese, lëvrimi i huasë së BERZH jo vetëm që do të zvogëlojë shpenzimet e KESH për interesa me 50%, por do të reduktojë ndjeshëm presionin për likuiditete, si ndaj Korporatës ashtu dhe ndaj vetë garantorit (borxhi garantohet nga qeveria shqiptare), si rrjedhojë e shtrirjes në kohë të maturimit të borxhit.
Gjej rastin të theksoj se në thelb të përpjekjeve për të menaxhuar në mënyrë sa më eficiente mjetet financiare, KESH ka synuar dhe vijon njëlloj, që të ulë normën e interesit të overdrafteve – portofolit të mbetur të tyre, i cili me negocimin më të fundit norma mesatare e interesit është ulur në 3% (nga afro 5.15% që shënonte përpara vitit 2014). Kësti i dytë i huasë së BERZH prej 100 milionë EUR parashikohet të disbursohet gjatë vitit 2019.
Si parashikohet ecuria e prodhimit me energji elektrike për pjesën e dytë të vitit dhe si ndikon ky parashikim në rezultatin financiar të pritshëm?
Përmirësimi i kushteve hidrike në vend në fillim të vitit 2018, i mbështetur me një kulturë të re menaxheriale të orientuar nga sinjalet e tregut, të cilat për pasojë e drejtuan Korporatën drejt regjimeve eficiente të shfrytëzimit të njësive prodhuese, na jep garancitë e nevojshme që deri në fund të muajit Shtator të sigurojmë volumet e plota të energjisë elektrike të kërkuar nga OSHEE për furnizimin e popullsisë dhe nga OST për shërbime ndihmëse dhe humbje në transmetim, duke siguruar në të njëjtën kohë maksimizim të vlerës së kaskadës nëpërmjet optimizimit ekonomik të transaksioneve shitje/blerje me qëllim përfitimi dhe pa cenuar kapacitetet prodhuese të destinuara për furnizimin e vendit.
Është arritje historike fakti që KESH arriti të garantojë furnizim të plotë me energji elektrike për vendin gjatë muajve të verës, kur temperaturat dhe çmimet e energjisë elektrike në treg janë të larta, duke i kursyer sektorit miliona euro. Ndërsa për 3-mujorin e fundit të vitit parashikimet bazohen në të dhëna shumëvjeçare të shfrytëzimit (prurje dhe prodhim) dhe në sajë të mirëmenaxhimit të rezervës energjetike gjatë muajve të verës, praktikave më të mira që janë prezantuar në menaxhimin e proceseve të shitjes dhe optimizimit energjetik/ekonomik, si dhe zbatimit me rigorozitet të planit të remonteve, i cili ka rritur gatishmërinë e njësive prodhuese për gjysmën e dytë të vitit, na lejon që të kemi fleksibilitetin e duhur për t’iu përgjigjur kërkesave për energji të OSHEE dhe OST, në kuadrin e përmbushjes së detyrimit për shërbim publik sipas prioriteteve që parashikon kuadri ligjor dhe rregullator.
Çfarë strategjie ka KESH për shtim dhe diversifikim të kapaciteteve gjeneruese? Nëse po, në çfarë teknologjie?
Gjatë 3-4 viteve të fundit KESh ka qenë i përfshirë në shumë diskutime me institucionet përkatëse të qeverisë së Shqipërisë si dhe me donatorë e banka zhvillimi, ku ka theksuar ambicien dhe angazhimin për të zhvilluar me tej pozicionin e saj strategjik në sektorin e prodhimit të energjisë elektrike dhe për të qenë një pjesëmarrës aktiv në tregun e brendshëm dhe atë rajonal energjetik. Këto ambicie janë materializuar në planet strategjike të shoqërisë, si dhe në strategjinë kombëtare të energjisë për diversifikimin e miksit gjenerues të vendit.
Po përmend këtu dy dimensione të objektivave strategjike të KESH sh.a. për shtimin e kapaciteteve prodhuese:
- Zhvillimi i projektit për ndërtimin e HEC Skavica (200 MW) – e cila duhet dhe do të ndërtohet nga KESh sh.a.. si prodhuesi më me eksperiencë në vend dhe rajon në menaxhimin e veprave hidroenergjetike. Përpjekjet e KESH për t’i hapur rrugën zhvillimit të këtij projekti u kurorëzuan me sukses në vitin 2017, kur WBIF miratoi grantin për hartimin e Studimit të Leverdisshmërisë (Feasibility Study) dhe Studimin e Ndikimit Social-Mjedisor, i cili më tej do ta bëjë projektin gati për të kërkuar financimin për zbatimin e tij. Aktualisht, KESH në bashkëpunim me strukturat përkatëse të WBIF kanë hartuar Termat e Referencës për përgatitjen e Studimit të Leverdisshmërisë dhe atë të Ndikimit Social-Mjedisor, aktivitet që pritet për tu përmbyllur brenda një periudhe kohore prej rreth 20 muaj.
- Zhvillimi i një projekti pilot për ndërtimin e një impianti fotovoltaik lundrues mbi liqenin e Vaut të Dejës, me një fuqi prej 12.9 MWp, i cili jo vetëm synon të pilotojë një teknologji të avancuar, por edhe një model biznesi që nuk ka për qëllim të përfitojë nga skema e mbështetjes që Qeveria jep për burimet e rinovueshme të energjisë, por që synon të mbështetet në sinjalet e çmimeve që jep tregu i energjisë elektrike.
Nga Albana Qirjako/SCAN Magazine
*Material i përgatitur nga portali SCAN. Ripublikimi mund të bëhet vetëm kundrejt citimit të autorësisë dhe burimit origjinal.