Opsionet e auditit të energjisë

Autori: Dr. Lorenc Gordani

Auditet e energjisë janë investigime qe bëhen me qellim te identifikimit te mënyrës se si konsumohet energjia, dhe nëpërmjet tyre sigurohet identifikimi i masave që mund të ndërmerren për reduktimin e kostove duke kursyer energjinë ne ndërtesa, në proceset industriale, në transport, apo shumë fusha të tjera. Sa këtu ndër të tjera sjell përfitime shumë të rëndësishme në shfrytëzimin e burimeve natyrore, mbrojtjen e mjedisit, krijimin e vendeve te reja te punës, etj.

Megjithëqë efekte shume te rëndësishme të sjella më sipër, për bizneset dhe ndërmarrjet e ndryshme ne finale shtysa definitive që bën qe kursimi i energjisë të gjejë aplikim, jo vetëm në teori por edhe në praktikë, mbështetet në logjikën ekonomike. E thëne ndryshe, në praktike gjithmonë do shtrohet pyetja, a ia vlen nga ana financiare investimi që duhet të bëjmë për të arritur një kursim energjie, dhe a do sjelle kjo përfitime ekonomike?

Po si është situata sot dhe ku jemi në realitetin shqiptar?

Për te kuptuar sa më sipër, sjellim që kjo fushë në Shqipëri dhe deri diku në rajon, madje në disa raste edhe në vendet e Evropës lindore, është ne fillimet e saj edhe se në zgjerim të vazhdueshëm. Megjithatë ideja e auditimeve energjetike dhe certifikimi për ndërtesat rezidenciale dhe ato të shërbimit, si edhe për konsumatorët industrialë ishin të parashikuara qe në Planin Kombëtar te Veprimit për Efiçencën e Energjisë të vitit 2011. Lidhur me këtë ishte parashikuar edhe trajnimi i stafit të menaxherëve të ndërtesave për të monitoruar konsumin e energjisë në ndërtesat publike.

Kuadër i cili është kërkuar me ngulm të plotësohet nga organizmat ndërkombëtarë dhe ka pare mbylljen e një procedure për shkelje me vendosjen e kërkesës perentore për përmbushje te detyrimeve ndërkombëtare në ketë fushe, vetëm pak kohe më parë nga Sekretariati i Energjisë ne Vjenë, në vijim te ministerialit mbajtur në Prishtinë në fund të Dhjetorit 2017.
Pra me gjithë vështirësitë dhe ngecjet e reformës në shume sektorë, efiçienca është një fushë që po kërkohet me patjetër që të hapet! E gjitha bën që tashme është duke u ecur me plotësimet me aktet nënligjore, duke parashikuar të mundshme brenda fundit të këtij viti edhe çeljen për herë të parë të konkursit për auditorët e energjisë. Sa këtu parashikohet që kjo figurë profesione, në mënyrë të ngjashme me profesionet e lira në interes publik, t’i nënshtrohet një testi publik për marrjen e lejes së ushtrimit te këtij aktiviteti.

Nga ana tjetër vendi ka një potencial të jashtëzakonshëm për kontraktim të performancës energjetike me kursime të konsiderueshme në ndërtesat publike dhe sektorët e tregtisë dhe industrisë. Megjithatë, pavarësisht gjendjes se dobët te stokut aktual të ndërtesave, pengesat për zbatimin e kontraktimit të shërbimeve energjetike për sektorin e banesave vazhdojnë të jenë më të mëdha (në varësi edhe të hapjes së tregut të energjisë).
Për më shumë, tregu për ESCO-t dhe kontraktimin e performancës energjetike që të lancohet ka nevoje për një kuadër rregullator të qartë të opsioneve të financimit dhe stimujve, si dhe njohjes së kostove dhe pasjes së eksperiencës në furnizim. Opsion qe pas ndarjes se kompanisë së furnizimit shpresohet të sjelle më afër mundësinë e sigurimit të shërbimeve për mbështetje të masave të EE-së.

Pavarësisht sfidave te shumta qe sa me sipër paraqet, çdo investim i ndërmarrë ne baze te rekomandimeve te auditimeve energjetike sjell, në shumicën dërrmuese të rasteve, përfitime me shumë leverdi financiare. Madje edhe ato kompani që punojnë në mënyre eficiente në drejtim të kursimit të energjisë duhet të realizojnë survejime dhe auditime të konsumit të tyre çdo dy tre vjet, duke identifikuar në vazhdimësi masa kursimi të kostove të energjisë me leverdi ekonomike.

Shënim: Autorësia dhe opinionet e sa me sipër shprehur i përkasin autorit të tyre. Ndërsa të gjitha përpjekjet janë bërë për të siguruar saktësinë e tyre, sa këtu nuk ka për qëllim të ofrojë këshilla ligjore, pasi qe situatat individuale mund të ndryshojnë dhe duhet të diskutohen me një ekspert. Për çdo këshillë specifike teknike ose ligjore, mbi informacionin e ofruar dhe tema të ngjashme, mund të kontaktoni përmes “[email protected]”.

*Material i përgatitur nga portali SCAN. Ripublikimi mund të bëhet vetëm kundrejt citimit të autorësisë dhe burimit origjinal.