Parlamenti shqiptar më 2 dhoma për të vetmen herë në histori! Në 1925 kur deputetët duhej të ishin mbi 30 vjeç, senatorët mbi 40 e Presidenti me mandat 7 vite

Për herë të parë dhe të fundit në historinë e republikës së Shqipërisë, në periudhën 1925 – 1928 Parlamenti shqiptar përbëhej nga dy dhoma: Senati dhe Dhoma e Deputetëve. Sistemi dydhomësh pati një jetë të shkurtër parlamentare dhe përbënte eksperiencën e vetme në historinë parlamentare të Shqipërisë.

Dhoma e Deputetëve (Dhoma e Ulët) përbëhej nga 57 deputetë të zgjedhur nga populli ndërkohë që Senati (Dhoma e Lartë) përbëhej nga 18 senatorë, 2/3 e të cilëve zgjidheshin nga populli, ndërsa 1/3 nga Kryetari i Republikës.

Si zgjidheshin deputetët?

Referuar statutit të vitit 1925, deputetët zgjidheshin për një mandat 4 vjeçar dhe ndarja bëhej 1 deputet për 15 mijë banorë. Kriteret për t’u zgjedhur deputet ishin: duhet të jetë shtetas shqiptar dhe mbi moshën 30 vjeç.

Një ndër veçantitë e statutit ishte se “deputeti nuk përfaqëson vetëm qarkun që e ka zgjedhur, por kombin përgjithësisht”.

Sa i përket trajtimit financiar, deputetët kishin të drejtë të merrnin një shpërblim financiar prej 5 mijë frangash ari në vit; shumë e cila mund të ndryshohej herë pas here me ligj.

Dhoma e deputetëve mblidhej dy herë në vit, në dy sesione të rregullta tremujore. Sesioni i parë fillonte me 15 shtator dhe mbaronte me 15 dhjetor ndërsa sesioni i dytë fillonte me 1 mars dhe mbyllej me 31 maj të çdo viti.

Gjatë sesioneve parlamentare, deputetët nuk mund të arrestoheshin, me përjashtim të rasteve kur kapeshin në flagrancë duke kryer një krim. Për të bërë arrestimin e një deputeti autoritetet gjyqësore duhej të njoftonin Dhomën e Deputetëve brenda 24 orësh përmes ministrisë së Drejtësisë.

Si zgjidheshin senatorët?

Senati përbëhej nga 18 personash të zgjedhur 2/3 nga populli dhe 1/3 nga kreu i Republikës. Kreu i Senatit zgjidhej nga Kryetari i Republikës mes 18 senatorëve. Senatorët zgjidheshin për një mandat 6 vjeçar. Askush nuk mund të zgjidhej senator pa mbushur moshën 40 vjeç dhe pa pasur diplomë të shkollës së lartë, pa qenë ish ministër apo ish deputet, pa qenë zyrtar i lartë civil e ushtarak i dalluar ose pa qenë tregtar e industrialist i madh, i dalluar për aktivitetin e tij në fushën ekonomike.

Senatorët kishin të drejtë të merrnin një shpërblim vjetor prej 6 mijë frangash ari ndërsa kryetari i Senatit kishte të drejtë për një shpërblim në vlerë 10.800 frangash ari. Trajtimi i tyre financiar mund të ndryshohej herë pas here me ligj.

Si zgjidhej Presidenti?

Kryetari i Republikës zgjidhej nga mbledhja e përbashkët e Senatit e Dhomës së Deputetëve me një mandat 7 vjeçar, me shumicë absolute votash. Nëse pas dy votimesh nuk zgjidhej Presidenti me shumicë absolute, atëhere në votimin e tretë zgjedhja e tij bëhej me shumicë relative votash.  Presidenti merrte një shpërblim prej 10 mijë frangash ari në muaj e kjo shumë mund të ndryshohej herë pas here me ligj.

Si zgjidheshin ministrat?

Ministër mund të emërohej kushdo që plotësonte kushtet për t’u zgjedhur deputet. Ministër nuk mund të emërohej ai që kishte lidhje familjare me Presidentin dhe kreun e Senatit deri në dy breza apo deri në tre breza me anëtarët e tjerë të bëjnë pjesë në kabinetin qeveritar.

Të huajt që kishin marrë shtetësinë shqiptare, ndalohej që të emëroheshin ministra. Ministrat gëzonin imunitet parlamentar.

Kreshnik KUÇAJ/SCAN

*Material i përgatitur nga portali SCAN. Ripublikimi mund të bëhet vetëm kundrejt citimit të autorësisë dhe burimit origjinal.