Pas 46 vjetësh, plazhi i qytetit ‘fantazëm’ hapet për publikun

Ujërat e pacenuar dhe të kaltër që rrëshqasin në skajet e pabanuara të Varosha vijnë në kontrast të ashpër me ndërtesat e shkatërruara, që rreshtohen në bregun e detit të kësaj periferie të braktisur të Famagustës. Për herë të parë në 46 vjet, anëtarët e publikut u lejuan të Enjten të hynin në plazhin e Varosha në veriun qipriot turk të shkëputur të Qipros etnike të ndarë.

Qindra persona u lejuan të kalonin përmes një porte të drejtuar nga policia Qipriote-Turke për të ecur në një rrugë të asfaltuar rishtas që çon në plazhin që ishte xhevahiri i asaj që dikur ishte vendpushimi kryesor turistik i Qipros. Rruga ishte e veshur në të dy anët me shirita policie për të parandaluar këmbësorët që endeshin nëpër shtëpi pa dritare dhe biznese të ndryshkura, disa të gëlltitura nga nënshartesa të infektuara nga gjarpërinjtë disa dekada të vjetra.

Vendimi, nga Turqia dhe shteti i shkëputur Qipriot turk i njohur vetëm nga Ankaraja, për të hapur një milje të gjatë të plazhit u dënua plotësisht nga qeveria qipriote greke dhe njohur ndërkombëtarisht e ishullit.

Banorët qipriotë grekë të Varosha u larguan ndërsa trupat turke përparuan në 1974, kur Turqia e pushtoi pas një grushti shteti nga mbështetësit e bashkimit me Greqinë. Që nga ajo kohë, zona u vu nën kontrollin ushtarak turk, u rrethua dhe u la erërave të kohës.

Presidenti qipriot Nicos Anastasiades dënoi hapjen si një “shkelje flagrante të ligjit ndërkombëtar” dhe rezolutat e Këshillit të Sigurimit të Kombeve të Bashkuara që i konsiderojnë përpjekjet për të vendosur ndonjë pjesë të Varosha – Maras në turqisht – nga kushdo tjetër përveç banorëve të saj si “të papranueshme”. Rezolutat gjithashtu kërkojnë që zona të transferohet në administratën e KB.

Këshilli i Sigurimit i KB, aktualisht i kryesuar nga Rusia, do të zhvillojë konsultime të mbyllura për Varosha të Premten. Qipriotët grekë kanë frikë se hapja e plazhit është vetëm një hap i parë për Turqinë dhe turqit qipriotë për të marrë plotësisht Varoshën.

Anastasiades tha në një deklaratë të enjten se qeveria e tij tashmë ka protestuar para KB, Bashkimit Europian dhe organizatave të tjera ndërkombëtare. Ai përsëriti se veprimi “i njëanshëm” mund të pengonte përpjekjet për të rifilluar bisedimet e bllokuara për të ribashkuar ishullin.

Si Sekretari i Përgjithshëm i KB, Antonio Guterres dhe shefi i politikës së jashtme të BE Josep Borrell shprehën shqetësim për veprimin që ata thanë se mund të rrisë tensionet dhe të minojë përpjekjet e reja për të rifilluar bisedimet.

Ish-banorët e Varosha organizuan një demonstratë të enjten vonë në një pikë kalimi përgjatë një zone të kontrolluar nga OKB për të shprehur kundërshtimin e tyre ndaj hapjes. Pika e kontrollit – një nga nëntë nga të cilët grekët qipriotë dhe turqit qipriotë mund të kalojnë në të dyja anët – u mbyll në anën qipriote turke si pjesë e masave për të kundërshtuar përhapjen e COVID-19.

Por zyrtarët turq dhe turq qipriotë këmbëngulin se masa është në të mirë të të gjithëve dhe se të drejtat e pronarëve të pronave qipriote greke nuk preken pasi është vetëm plazhi që po hapet për momentin.

Ministri i Jashtëm turk Mevlut Çavusoglu tha se një inventar mbi të gjitha pronat brenda Varosha është duke u zhvilluar për të përcaktuar se çfarë do të ndodhë me pjesën tjetër të Varosha. Por të paktën tani për tani, hapja e bregdetit dhe disa rrugëve ku nuk ka pronë private ishte e rëndësishme”, tha Cavusoglu pas një takimi të enjten me homologun e tij grek, Nikos Dendias.

“Do të jetë e dobishme të ndërmerren hapa të tillë që janë në të mirë të të gjithëve, që respektojnë të drejtat e pronës private, pa shkelur vendimet e KB,” tha Cavusoglu. Hapja u zhvillua vetëm tre ditë para se Qipriotët Turq të zgjedhin një udhëheqës të ri për t’i përfaqësuar ata në bisedimet e paqes të lehtësuara nga KB. (AP)

Edel Strazimiri / SCAN

*Material i përgatitur nga portali SCAN. Ripublikimi mund të bëhet vetëm kundrejt citimit të autorësisë dhe burimit origjinal.