Plani i shkencëtarëve të OKB-së – Pesë mënyra për të shpëtuar planetin
Rreziqet e ndryshimeve klimatike janë raportuar mirë prej vitesh. Por ajo që ka pasur më pak vëmendje është se si bota mund ta trajtojë në mënyrë efektive këtë çështje,
Dje, shkencëtarët e OKB-së paraqitën një plan që ata besojnë se mund t’i ndihmojë njerëzit të shmangin ndikimet më të këqija të rritjes së temperaturave.
Raporti, nga Paneli Ndërqeveritar i OKB-së për Ndryshimet Klimatike (IPCC), në thelb bën thirrje për një revolucion në mënyrën se si ne prodhojmë energji dhe fuqizojmë botën tonë.
Për të shmangur ngrohjen shumë të rrezikshme, emetimet e karbonit duhet të arrijnë kulmin brenda tre viteve dhe të bien me shpejtësi pas kësaj.
Edhe atëherë, teknologjia për të tërhequr CO2 nga ajri do të jetë ende e nevojshme për të mbajtur temperaturat poshtë.
Këtu janë pesë ide kryesore që studiuesit thonë se janë kritike për të mbajtur botën të sigurt.
1 – Qymyri është në përdorim
63 faqet e dendura të këtij raporti të IPCC janë të mbushura me kualifikime dhe shënime të dendura.
Por të gjitha fjalët nuk mund të fshehin mesazhin qendror të shkencëtarëve. Nëse bota dëshiron të shmangë ngrohjen e rrezikshme, karburantet fosile janë dolli.
Mbajtja e botës nën 1.5C kërkon që emetimet të arrijnë kulmin deri në vitin 2025, thonë studiuesit, dhe të tkurren me 43% deri në fund të kësaj dekade.
Mënyra më efektive për të bërë këtë ndërrim është të gjeneroni energji nga burime të qëndrueshme si era dhe dielli.
Autorët theksojnë rënien e kostove të këtyre teknologjive, rreth 85% më pak gjatë dekadës nga viti 2010.
Dhe ndërsa lufta në Ukrainë po i bën qeveritë në Evropë të flirtojnë sërish me qymyrin e pasur me karbon, ekziston një pranim i gjerë politik se energjia e lirë dhe e qëndrueshme është e vetmja rrugë drejt pushtetit pa Putin.
Pra, për temperaturën e planetit (si dhe politikën e së tashmes), IPCC beson se qymyri më në fund duhet të hiqet përgjithmonë.
“Unë mendoj se ky është një mesazh shumë i fortë, nuk ka termocentrale të reja me qymyr. Përndryshe, ju rrezikoni vërtet 1.5C,” tha Prof Jan Christoph Minx, nga Universiteti i Leeds, dhe një autor kryesor koordinues i IPCC.
“Unë mendoj se mesazhi i madh që vjen nga këtu është se ne duhet t’i japim fund epokës së karburanteve fosile. Dhe ne nuk duhet vetëm t’i japim fund, por duhet t’i japim fund shumë shpejt.”
2 – Roli i teknologjisë në kufizimin dhe reduktimin e CO2
Disa vite më parë, ideja e një rregullimi teknologjik të ndryshimit të klimës shihej përgjithësisht si ruajtja e ekscentrikës.
Nga spërkatja e gjërave në atmosferë për të ftohur Tokën e deri te bllokimi i Diellit me mburoja të bazuara në hapësirë, ide të ndryshme u tallën, u rrëzuan dhe u harruan shpejt.
Por ndërsa kriza klimatike është përshkallëzuar dhe ulja e emetimeve të karbonit ka rezultuar e vështirë, studiuesit janë detyruar të shikojnë sërish rolin e teknologjisë në kufizimin dhe reduktimin e CO2 në atmosferë.
Ideja e heqjes së dioksidit të karbonit (CDR) tashmë është përhapur plotësisht me miratimin e IPCC në këtë raport të fundit.
Shkencëtarët janë të prerë, mbajtja e temperaturave të ulëta nuk do të jetë realisht e mundur pa ndonjë formë heqjeje, qoftë nëpërmjet pemëve apo makinave të filtrimit të ajrit.
Ka shumë kundërshtime nga ambientalistët, disa prej të cilëve akuzojnë IPCC-në se është dorëzuar ndaj vendeve prodhuese të lëndëve djegëse fosile dhe se i ka vënë theksin shumë teknologjive që në thelb mbeten të paprovuara.
“Mangësia kryesore që unë shoh është se raporti është shumë i dobët në fazën e shpejtë të largimit të karburanteve fosile,” tha Linda Schneider nga Fondacioni Heinrich Böll në Berlin.
“Unë do të kisha shpresuar që raporti do të kishte paraqitur llojin më të besueshëm të rrugëve të sigurta drejt 1.5C pa një tejkalim dhe mbështetje në teknologjitë që ne thjesht nuk e dimë nëse ato do të funksionojnë.”
3 – Frenimi i kërkesës është një armë sekrete
Një nga ndryshimet e mëdha me këtë raport nga botimet e mëparshme është se shkenca sociale ka shumë karakteristika.
Kjo fokusohet kryesisht në idetë e reduktimit të kërkesës së njerëzve për energji në fushat e strehimit, lëvizshmërisë dhe ushqimit.
Kjo mbulon një sërë fushash duke përfshirë dietat me pak karbon, mbetjet ushqimore, mënyrën se si i ndërtojmë qytetet tona dhe si i zhvendosim njerëzit në opsione transporti më miqësore me karbonin.
IPCC beson se ndryshimet në këto zona mund të kufizojnë emetimet nga sektorët e përdorimit përfundimtar me 40-70% deri në vitin 2050, duke përmirësuar mirëqenien.
Ky është një qëllim i madh, por raporti është mjaft specifik dhe i detajuar dhe po, ai do të kërkojë stimuj dhe nxitje nga qeveritë.
Por ndihet si një mënyrë mjaft pa dhimbje për të ndikuar vërtet.
4 – Ftohja e planetit me para…
Trajtimi i ndryshimeve klimatike shpesh është vonuar për shkak të implikimeve të perceptuara me kosto të lartë.
Por kjo ndjenjë ka ndryshuar në vitet e fundit pasi numri financiar i katastrofave klimatike është rritur në mënyrë të vazhdueshme.
Tani IPCC po peshon me disa udhëzime të reja mbi kostot.
Në fund të fundit është se transformimi i botës sonë, nuk do t’i kushtojë Tokës.
Tani për tani, IPCC thotë se ka ende shumë para që rrjedhin drejt karburanteve fosile dhe jo drejt zgjidhjeve të klimës me energji të pastër.
Nëse subvencionet e karburanteve fosile nga qeveritë hiqen, kjo do të reduktonte emetimet deri në 10% deri në vitin 2030, sipas Greenpeace.
Në terma afatgjatë, IPCC thotë se modelet që përfshijnë dëmet ekonomike të shkaktuara nga ndryshimet klimatike tregojnë se kostoja globale e kufizimit të ngrohjes në 2C gjatë këtij shekulli është më e ulët se përfitimet ekonomike globale nga reduktimi i ngrohjes.
Mbajtja e temperaturave nën 2C kushton pak më shumë, por jo shumë, duke pasur parasysh dëmtimet e shmangura dhe gamën e gjerë të përfitimeve të përbashkëta, si ajri dhe uji më i pastër.
“Nëse merrni skenarët më agresivë në të gjithë raportin, do të kushtonte më së shumti 0.1% e normës së rritjes vjetore të PBB-së së supozuar,” tha profesor Michael Grubb, nga University College London, një autor kryesor koordinues i raportit. .
5 – Të pasurit… si po ndikojnë?
Ka një theks të ri në këtë raport mbi ndikimin e madh që njerëzit më të pasur kanë në planet.
Sipas IPCC, 10% e familjeve me emetimet më të larta për frymë kontribuojnë deri në 45% të emetimeve të gazrave serrë të familjeve të bazuara në konsum.
Në thelb, raporti thotë se njerëzit më të pasur në botë po shpenzojnë shumë nga paratë e tyre për lëvizje, duke përfshirë avionët privatë.
Pra, do të mendonit se kjo do t’i bënte ata objektiva të mirë për taksim më të madh ose mjete të tjera për të kufizuar emetimet e tyre?
Mund të jetë kështu, por disa autorë të IPCC besojnë se të pasurit kanë role të tjera për të luajtur për të ndihmuar botën drejt zeros neto.
“Individët e pasur kontribuojnë në mënyrë disproporcionale në emetimet më të larta, por ata kanë një potencial të lartë për reduktimin e emetimeve, ndërkohë që ruajnë nivele të larta të mirëqenies dhe një standard të mirë jetese,” tha Prof Patrick Devine-Wright, një autor kryesor i IPCC nga Universiteti i Exeter.
“Unë mendoj se ka individë me status të lartë socio-ekonomik që janë të aftë të reduktojnë emetimet e tyre duke u bërë modele të stilit të jetesës së ulët me karbon, duke zgjedhur të investojnë në biznese dhe mundësi me karbon të ulët dhe duke lobuar për politika të rrepta klimatike.”
N.Xh / SCAN
*Material i përgatitur nga portali SCAN. Ripublikimi mund të bëhet vetëm kundrejt citimit të autorësisë dhe burimit origjinal.